Europa, fuqia që s’i beson më vetes

Nga Gazeta ‘Si’- Manovrat intensive diplomatike për të formësuar një fund-lojë për luftën në Ukrainë kanë zbuluar një realitet shqetësues: Edhe kur bëhet fjalë për sigurinë e vet, BE-ja përpiqet të jetë një lojtar qendror.

Negociatat e vazhdueshme mbi të ardhmen e Ukrainës – një konflikt që udhëheqësit europianë e përshkruajnë rregullisht si “ekzistencial” – po vazhdojnë me kontribut minimal nga blloku. Dhe ndërsa të tjerët përcaktojnë tonin dhe drejtimin, Europa mbetet reaktive: duke menaxhuar pasojat, duke kufizuar dëmet dhe duke shpresuar të rikuperojë ndikimin e saj.

Ky margjinalizim nuk është rezultat i një vendimi të vetëm ose i një personi të vetëm — pavarësisht se sa i rëndësishëm mund të jetë Presidenti i SHBA-së Donald Trump. Përkundrazi, ai pasqyron një cenueshmëri më të thellë dhe një model shqetësues.

Kushdo që shikon zgjedhjet e Europës në muajt e fundit mund të shohë një psikologji dobësie. Kjo përshkruan një kontinent që i mungon guximi, i paaftë të ndërmarrë veprime vendimtare edhe kur bëhet fjalë për interesat e tij thelbësore dhe kur alternativat politike janë të arritshme. Europa po humbet besimin, po zhytet në fatalizëm dhe po justifikon pasivitetin e saj me mendimin qetësues se nuk ka zgjidhje të vërtetë, pasi kartat e saj janë të dobëta. Përveç kësaj, në planin afatgjatë, gjërat do të funksionojnë. Thjesht prisni zgjedhjet e mesit të mandatit në SHBA.

Por a do ta bëjnë këtë? Dhe a mund ta përballojë Europa të presë?

Ukraina sigurisht që nuk mundet.

Të komentosh thjesht mbi draftet e planeve të paqes të të tjerëve në një formë të “diplomacisë së ndryshimeve të pista” nuk është e mjaftueshme. Vendimet janë të nevojshme, dhe ato janë të nevojshme tani. Europa është një kontinent me vende të pasura me aftësi të bollshme. Por, ndërsa udhëheqësit e saj këmbëngulin se siguria dhe suksesi i Ukrainës janë thelbësore për sigurinë dhe mbijetesën e vetë Europës, ndihma e saj aktuale ushtarake për Kievin ka rënë në muajt e fundit.

Nga ana financiare, Europa po dështon në provën që i vuri vetes. Ukrainës i duhen afërsisht 70 miliardë euro në vit – dhe po, kjo është një shumë e madhe, por arrin vetëm në 0.35 përqind të PBB-së së BE-së. Kjo është brenda kapacitetit kolektiv të Europës. Megjithatë, për muaj të tërë, vendet anëtare nuk kanë qenë në gjendje të bien dakord mbi mekanizmat për përdorimin e aseteve të ngrira ruse ose alternativa të përshtatshme që mund ta mbajnë Ukrainën mbi ujë.

Në vend të kësaj, kemi parë hezitimin dhe triumfin e të menduarit në shkallë të vogël. Është gjithashtu mjaft domethënëse që përpjekja e SHBA-së për të imponuar thjesht mënyrën se si do të përdoren këto asete, me 50 përqind të fitimeve që shkojnë në Uashington në vend të Kievit, më në fund po e shtyn Europën të veprojë.

Fatkeqësisht, psikologjia e dobësisë së Europës është po aq e dukshme në fushën ekonomike, pasi marrëveshja tregtare BE-SHBA e arritur këtë korrik ishte një rast klasik se si brishtësia mund të maskohet si “pragmatizëm”.

Brukseli kishte mjetet për t’iu përgjigjur tarifave dhe masave shtrënguese të Uashingtonit, duke përfshirë kundër-tarifat dhe instrumentin e tij anti-shtrëngues. Por nën presionin e vendeve anëtare të frikësuara nga një shkëputje më e gjerë e SHBA-së nga siguria europiane dhe Ukraina, zgjodhi të mos i përdorte ato.

Rezultati ishte një “marrëveshje” e njëanshme me një tarifë të njëanshme prej 15 për qind, e cila shkel rregullat e Organizatës Botërore të Tregtisë dhe e detyron Europën të bëjë blerje dhe investime energjie në SHBA me vlerë qindra miliarda dollarë.

Edhe më keq, marrëveshja nuk prodhoi stabilitetin e reklamuar si përfitimi i saj kryesor. Që atëherë, Uashingtoni i ka përcaktuar masat e tranzicionit energjetik dhe rregulloret teknologjike të Europës si “barriera tregtare” dhe “taksa mbi kompanitë amerikane”, duke sinjalizuar se mund të pasojnë hapa të mëtejshëm hakmarrës.

Vetëm javën e kaluar, SHBA-të e rritën presionin edhe një herë, kur përfaqësuesit e saj tregtarë u takuan me ministrat e BE-së dhe sfiduan hapur rregullat ekzistuese të BE-së mbi teknologjinë .

Më shumë sesa në mbrojtje, BE-ja është menduar të jetë një superfuqi ekonomike dhe rregullatore. Por, pavarësisht dekadave të shfrytëzimit të peshës së saj ekonomike për qëllime politike, BE-ja tani është në mëshirë të fatit, përballë një loje gjithnjë e më të gjerë transatlantike të pushtetit mbi tregtinë dhe teknologjinë.

Modele të ngjashme tërheqjeje shënojnë veprimet e BE-së edhe në fusha të tjera. Ndërsa Rusia përshkallëzon operacionet e saj të luftës hibride kundër infrastrukturës kritike të bllokut, përgjigja e Europës mbetet hezituese. Ndërsa Kina i përdor në mënyrë dramatike kontrollet e saj të eksportit mbi eksportet kritike të mineraleve, Europa vazhdon të përgjigjet me vonesë dhe pa koordinim të qartë. Dhe në Lindjen e Mesme, pavarësisht se është një nga donatorët kryesorë në Gaza, Europa është periferike në formësimin e çdo plani armëpushimi dhe rindërtimi.

Në krizë pas krize, roli i Europës jo vetëm që është i vogël, por edhe vazhdon të zvogëlohet. Pyetja është, kur do të vendosin europianët se u ka ardhur në majë të hundës kjo dobësi dhe mungesë rëndësie?

Kjo është, mbi të gjitha, një çështje psikologjie, e besimit në aftësitë e dikujt, përfshirë aftësinë për të thënë “jo”. Por kjo është e mundur vetëm nëse Europa investon në aftësinë e saj për të marrë vendime të mëdha së bashku – përmes autoritetit të përbashkët politik dhe burimeve financiare. Nuk ka rrugëdalje nga kjo pa investuar në një BE më të fortë.

Ky argument themelor është bërë njëqind herë më parë. Por, ndërsa këmbëngulja për “më shumë vullnet politik” midis vendeve anëtare është, me të vërtetë, e drejtë, është gjithashtu shumë e thjeshtë. Duhet të pranojmë se ndërtimi i një BE-je më të fortë do të thotë gjithashtu të heqësh dorë nga diçka.

Por në këmbim do të fitojmë diçka thelbësore: Aftësinë për të qëndruar të vendosur në një botë të Donald Trump, Vladimir Putin dhe Xi Jinping.

Kjo është edhe e nevojshme edhe e paçmueshme.

Burimi: Politico/Përshtati Gazeta Si

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.