E megjithatë, Tirana mbetet pa kryetar

Vendimi i Gjykatës Kushtetuese që shpalli të pavlefshëm shkarkimin e Erion Veliajt i dha fund një beteje ligjore, por hapi një plagë shumë më të thellë: Tiranën e drejton një kryetar në paraburgim.
Ligjërisht ai mbetet në detyrë. Moralisht, qyteti është pa drejtim.
Në këtë boshllëk, ndeshen për herë të parë dy nocione që shpesh përzihen në politikën shqiptare: ligjshmëria dhe përgjegjësia publike.

Kriza e moralit

Kryetari i bashkisë është figura më e afërt me qytetarin. Ai nuk bën politika të mëdha, por merret me dritat, rrugët, pastrimin, ndihmën sociale — me jetën e përditshme.
Kur ky njeri ndodhet në paraburgim, pavarësisht pafajësisë ligjore, lind një boshllëk moral që asnjë argument juridik nuk e mbush dot. Pafajësia është parim themelor. Por qeverisja nuk është privilegj, është përgjegjësi. Nëse një i zgjedhur nuk mund ta ushtrojë këtë përgjegjësi, vazhdimi formal në detyrë kthehet në mungesë respekti për qytetin që e zgjodhi. Kështu, ligji mbetet në fuqi, por besimi publik shkon në krizë.

Kostoja politike e vakumit

Vendimi i Gjykatës Kushtetuese ka mbrojtur autonominë vendore, por ka lënë pas një boshllëk praktik: Qeveria nuk mund të shkarkojë pa shkelur Kushtetutën; Këshilli Bashkiak nuk mund të përsërisë të njëjtin vendim dhe Presidenti nuk mund të shpallë zgjedhje të reja.

Rezultati: një qytet me kryetar formal, por pa udhëheqje reale.
Në politikë, boshllëku është më i rrezikshëm se konflikti, sepse krijon një vakum ku askush nuk mban përgjegjësi të plotë. Në këtë rast, Tirana është peng i një procesi gjyqësor dhe i një ligji që nuk parashikon asnjë zgjidhje humane.

Kur Europa flet me shembuj

Në vende të tjera të Europës, kjo situatë do të ishte zgjidhur me ndërgjegje dhe institucione, jo me formalizma.

Në Itali, një kryetar bashkie që ndodhet në paraburgim pezullohet automatikisht; detyrën e merr nënkryetari ose një komisar i përkohshëm.

Në Francë, zakonisht dorëhiqet vetë, për të mos e vënë qytetin në krizë morale.

Në Spanjë, pezullimi është automatik derisa drejtësia të vendosë, ndërsa në Greqi nevojitet vendim gjykate për ta balancuar proporcionalisht.

Në të gjitha këto vende, interesi i qytetarëve vjen përpara fatit personal të zyrtarit.
Ligji dhe morali ecin bashkë, jo kundër njëri-tjetrit.

Nevoja etike për dorëheqje

Në kushtet aktuale, zgjidhja më e ndershme dhe më dinjitoze është mundësia që Erion Veliaj duhet të japë dorëheqjen, derisa drejtësia të përfundojë procesin ndaj tij. Një akt i tillë nuk do të ishte pranim faji, por shenjë respekti për qytetin. Do të tregonte se drejtimi i Tiranës nuk është një trofe personal, por një shërbim publik që kërkon prani, vendimmarrje dhe përgjegjësi.
Një dorëheqje e tillë do ta çlironte administratën, qytetarët dhe vetë Veliajn nga një situatë e padrejtë për të gjithë.  

Përfundim: Tiranës i duhet drejtim, jo justifikime

Shqipëria ka nevojë për një reformë që të parashikojë pezullimin e përkohshëm të funksionarëve të zgjedhur në raste paraburgimi, si në shumicën e vendeve evropiane.
Një mekanizëm i tillë do të ruante ekuilibrin mes pafajësisë ligjore dhe përgjegjësisë publike, duke shmangur kriza si kjo që po përjeton kryeqyteti.

Në fund, demokracia nuk matet me numrin e mandateve që mban një individ, por me cilësinë e shërbimit që merr një qytet.
Dhe sot, Tirana ka nevojë për drejtim të vërtetë, jo për justifikime ligjore.