.png)
Gazeta Si – Dy vjet pas sulmit të Hamasit më 7 tetor 2023, Izraeli e ka ndryshuar Lindjen e Mesme. Ai nisi një luftë në Rripin e Gazës, duke vrarë 66,000 njerëz, 80 përqind e tyre civilë dhe duke shkatërruar ose dëmtuar 90 përqind të ndërtesave të tij.
Është akuzuar me bindje për gjenocid, krime lufte dhe krime kundër njerëzimit. Gjithashtu ka nisur operacione ushtarake kundër pothuajse të gjithë fqinjëve të tij: Libanit, Iranit, Sirisë, Jemenit dhe Katarit.
Disa nga këto operacione kanë qenë suksese të mëdha, duke i lejuar Izraelit të shkatërrojë ose dobësojë armiqtë e tij.
Por nuk mund të thuhet me të vërtetë, në këtë kohë, se i ka arritur objektivat që i vendosi vetes pas 7 tetorit.
Nuk është as e qartë, nëse shkatërrimi i Gazës dhe sulmet ndaj vendeve të ndryshme të Lindjes së Mesme, e kanë bërë Izraelin më të sigurt, siç pretendon kryeministri Benjamin Netanjahu.
Gaza
Pas sulmit të 7 tetorit, në të cilin Hamasi vrau më shumë se 1,100 persona, Netanjahu e ka përcaktuar vazhdimisht qëllimin e luftës në Gaza me dy fjalë: “fitore totale”. Por kryeministri synon dy rezultate të ndara.
I pari është shumë i qartë: kthimi i pengjeve izraelite të kapura nga Hamasi dhe grupe të tjera radikale palestineze më 7 tetor.
Nga 251 pengjet izraelite, 148 janë kthyer të gjallë në Izrael, pothuajse të gjitha falë shkëmbimeve të të burgosurve me Hamasin.
Izraeli beson se Hamasi ka ende 20 pengje të gjallë dhe se të gjithë të tjerët janë të vdekur: disa nga trupat e tyre janë kthyer, të tjerë mbeten në Gaza.
Në ditët e fundit, një propozim për armëpushim i paraqitur nga presidenti i SHBA-ve, Donald Trump është në diskutim, i cili mund të çojë në lirimin e të gjithë pengjeve dhe kthimin e trupave të mbetur. Elementi tjetër i “fitores totale” të premtuar nga Netanjahu, është më i paqartë dhe i pakapshëm.
Kryeministri izraelit ka folur shpesh për “shkatërrimin e Hamasit” dhe sigurimin që sulme si ai i 7 tetorit të mos ndodhin më kurrë.
As Netanjahu, as ndonjë anëtar tjetër i qeverisë së tij apo i establishmentit të sigurisë izraelite, nuk e kanë shpjeguar ndonjëherë se çfarë do të thotë “shkatërrimi i Hamasit”: vrasja e të gjithë anëtarëve të tij? Të gjithë lidershipit të tij? Heqja e kontrollit të tij mbi Rripin e Gazës?
Brenda dy viteve, Hamasi është dobësuar rëndë. Pothuajse të gjithë udhëheqësit e tij janë vrarë, si në Rripin e Gazës, ashtu edhe jashtë saj.
Po kështu, Izraeli ka vrarë mijëra militantë, duke dobësuar kontrollin territorial të grupit dhe infrastrukturën e tij qeverisëse.
Përveç luftëtarëve të Hamasit, Izraeli ka vrarë oficerë policie, zyrtarë dhe të tjerë që kanë punuar për grupin dhe që kanë siguruar vazhdimësinë e pushtetit të tij para luftës. Hamasi nuk ka qenë kurrë më i dobët, por në të njëjtën kohë, nuk është shkatërruar plotësisht.
Është e pamundur të thuhet se sa militantë janë ende gjallë dhe sa janë rekrutuar në këto dy vjet, por prapëseprapë vlerësohet se janë mijëra.
Grupi është ende në gjendje të zhvillojë luftë guerile kundër ushtrisë izraelite. Dhe siç shpjegoi një raport i kohëve të fundit nga ACLED (Projekti i të Dhënave të Vendndodhjes dhe Ngjarjeve të Konfliktit të Armatosur, i cili përqendrohet në analizën e konfliktit), grupi vazhdon të mbajë kontroll të pjesshëm të territorit përmes kanaleve joformale, edhe pse Izraeli ka pushtuar ushtarakisht 75 përqind të Rripit.
Pra, a e ka arritur Izraeli objektivin e tij kundër Hamasit? Duhet të bëjmë dallimin midis tre niveleve: atij ushtarak, atij të Netanjahut dhe atij të ekstremistëve fetarë të përfaqësuar gjithashtu brenda qeverisë. Ushtria pohon se ushtria izraelite ka bërë gjithçka që mundi kundër Hamasit për muaj të tërë.
Sipas burimeve të besueshme në mediat izraelite, vetë Ministri i Mbrojtjes, Yoav Gallant e deklaroi këtë pak para se të jepte dorëheqjen nëntorin e kaluar: “Nuk ka mbetur asgjë për të bërë në Gaza. Objektivat më të rëndësishme janë arritur. Kam frikë se po qëndrojmë atje [në Gaza] vetëm sepse duam”.
Shumë ish-anëtarë të establishmentit të sigurisë dhe inteligjencës së Izraelit kanë pasur prej kohësh të njëjtin mendim.
Në gusht, një grup i madh udhëheqësish në pension nga ushtria, Mossad-i (shërbimi i inteligjencës së jashtme), Shin Bet (shërbimi i inteligjencës së brendshme) dhe agjenci të tjera, publikuan një mesazh drejtuar qeverisë, duke argumentuar se lufta në Gaza tani ishte “e kotë”, sepse po vazhdonte, edhe pse “të gjitha objektivat ushtarake janë arritur tashmë”.
Pikëpamja e establishmentit të mbrojtjes, duket se nuk është më e mundur të dobësohet Hamasi me mjete ushtarake dhe se për të ecur përpara (për shembull, për të arritur çarmatimin e plotë të grupit), është më e mençur të përdoret diplomacia, inteligjenca ose mjete të tjera.
Megjithatë, plani ushtarak duhet të ndahet nga ai i kryeministrit Benjamin Netanjahu, interesat e të cilit në luftën në Gaza shtrihen përtej operacioneve në terren.
Vazhdimi i luftës është kushti i vendosur deri më tani kryeministrit nga aleatët e tij ekstremistë për të parandaluar rrëzimin e qeverisë dhe për të mbajtur Netanjahun në pushtet.
Tani është një bindje e pranuar gjerësisht, se Netanjahu e ka zgjatur vazhdimisht luftën për të ruajtur pushtetin e tij politik dhe për të shmangur gjyqet për korrupsion me të cilat do të përballej nëse do të jepte dorëheqjen si kryeministër.
Së fundmi, ekziston plani i ekstremistëve, përkatësisht fondamentalistëve fetarë hebrenj dhe grupeve të ekstremit të djathtë që mbështesin qeverinë e Netanjahut.
Për ta, qëllimi nuk është politik apo ushtarak, por mesianik: ata e shohin luftën si një mundësi të përsosur për të pushtuar Rripin e Gazës, për ta pushtuar atë dhe për të dëbuar popullsinë palestineze.
Qëllimi i tyre përfundimtar është të krijojnë një “Izrael të Madh”, që përfshin Gazën, të gjithë Bregun Perëndimor dhe madje edhe një pjesë të Sirisë.
E djathta deri më tani e ka shtyrë Netanjahun të refuzojë çdo propozim paqeje dhe është gjithashtu kundër atij që Trump bëri javën e kaluar.
Ata gjithashtu po shtyjnë përpara plane për një pushtim të dhunshëm ushtarak dhe ndërtimin e vendbanimeve të reja në Bregun Perëndimor.
Lindja e Mesme
Nxjerrja e luftës nga Gaza ishte ndoshta operacioni më i suksesshëm i qeverisë së Netanjahut, e cila e pa konfliktin si një mundësi historike për të goditur “boshtin e rezistencës” të Iranit, rrjetin e aleatëve që armiku më i madh i Izraelit kishte ndërtuar gjatë dekadave.
Ky rrjet përfshinte milicinë libaneze Hezbollah, Hamasin, Huthët në Jemen dhe regjimin sirian të Bashar al-Asadit.
Në shtator 2024, inteligjenca izraelite shpërtheu njëkohësisht mijëra pagerë dhe radio-telefona të zotëruar nga anëtarët e Hezbollahut, në një operacion të fshehtë që ishte në shumë mënyra i jashtëzakonshëm: mijëra militantë u plagosën ose u gjymtuan.
Më pas, nisi një fushatë bombardimi drejt Libanit, që vrau udhëheqjen e grupit dhe pushtoi jugun e vendit, ku Hezbollahu kishte bazat e tij.
Hezbollahu doli i shkatërruar, i mundur ushtarakisht dhe politikisht shumë i dobët, edhe pse në muajt e fundit është përpjekur të riorganizohet. Dobësimi i Hezbollahut ishte një faktor kryesor në rrëzimin e regjimit të diktatorit Bashar al-Assad në Siri.
Izraeli nuk luajti një rol të drejtpërdrejtë në ofensivën e grupeve të armatosura që përmbysën regjimin gjatë njëmbëdhjetë ditëve në dhjetor.
Por deri në atë pikë, Hezbollahu dhe Irani kishin qenë gjithmonë garantues ushtarakë dhe politikë të Assadit. Me njërin të dobësuar dhe tjetrin të shpërqendruar, Assadi mbeti i pambrojtur.
Izraeli më pas kaloi pjesën më të madhe të vitit 2025 i angazhuar në një fushatë kundër Iranit, armikut të tij kryesor rajonal, e cila kulmoi në qershor me “Luftën 12-ditore”: një seri bombardimesh kundër kryeqytetit iranian Teheran dhe vendeve të programit bërthamor të Iranit, në të cilin morën pjesë edhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës.
Ekziston njëfarë skepticizmi se, siç pretendoi Trump, programi bërthamor i Iranit është shkatërruar. Megjithatë, është e pamohueshme që Irani është dobësuar.
Izraeli gjithashtu bombardon periodikisht Huthët në Jemen; në shtator, ai bombardoi një ndërtesë në Doha, Katar, ku ishin të vendosur negociatorët e Hamasit, edhe pse Katari gjithmonë ka luajtur një rol neutral në konflikt.
Izraeli me të vërtetë i ka dobësuar kundërshtarët e tij, por bombardimi i gjysmës së Lindjes së Mesme ka zgjeruar gjithashtu listën e armiqve të tij.
Brenda Izraelit
Dy vjet luftë kanë ngritur dyshime serioze në Izrael në lidhje me performancën e qeverisë dhe kanë dobësuar pjesërisht ushtrinë dhe popullsinë.
Sot, protestat kundër Netanjahut nga brenda qarqeve ushtarake janë të shumta, Izraeli po përpiqet të gjejë rezervistë dhe një numër në rritje njerëzish po refuzojnë të bashkohen me ushtrinë.
Në nivelin shoqëror, publiku izraelit ka bërë thirrje për t’i dhënë fund luftës për muaj të tërë.
Ndoshta statistika më e dukshme, është se në vitin 2024, afërsisht 83,000 izraelitë emigruan nga vendi. Kjo është një rritje prej 50 përqind krahasuar me vitin e kaluar.
Jashtë Izraelit
Shkatërrimi i Gazës dhe bombardimet e pakontrolluara të fqinjëve të tij nga Izraeli e kanë izoluar vendin në një shkallë të paparë prej dekadash.
Diplomatikisht, disa vende perëndimore e kanë njohur shtetin e Palestinës, një veprim simbolik, por i rëndësishëm që do të kishte qenë i paimagjinueshëm dy vjet më parë.
Edhe aleatët më të vendosur të Izraelit, siç janë Shtetet e Bashkuara, shpesh kanë treguar shenja padurimi me Netanyahun. Në opinionin publik, popullariteti i Izraelit është në nivelin më të ulët historik.
Është e mundur që pas përfundimit të luftës, ndoshta me një qeveri të ndryshme, Izraeli të jetë në gjendje të rifitojë besimin dhe popullaritetin e humbur.
Por është gjithashtu e mundur që në planin afatgjatë, egërsia dhe agresioni i Izraelit të mbeten një problem për udhëheqjen e tij.
Në dy vitet e fundit, Izraeli është vendosur si fuqia kryesore dhe e vetme ushtarake në Lindjen e Mesme. Por nuk është e sigurt që vendet e tjera në rajon do të duan ta pranojnë këtë situatë në të ardhmen.
Përshtati: Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
