Ilaçet, dieta dhe inteligjenca artificiale: gjetjet e reja që ‘ndryshojnë lojën’ në trajtimin e sëmundjeve të zemrës

Nga Gazeta Si- Mjekë, shkencëtarë dhe studiues kanë ndarë gjetje të reja mbi mënyrat për të trajtuar sëmundjet e zemrës në takimin vjetor të Shoqërisë Europiane të Kardiologjisë 2025, konferenca më e madhe e zemrës në botë.

Në aktivitetin në Madrid morën pjesë 33,000 profesionistë të shëndetit nga 169 vende. Më shumë se 1,100 seanca paraqitën kërkime “ndryshuese të lojës”, udhëzime të reja dhe prova të reja.

“Kongresi i ESC i këtij viti shënon një pikë kthese: kardiologjia nuk ka qenë kurrë më dinamike, ndërdisiplinore dhe e përqendruar te pacienti”, tha Prof. Felix Mahfoud, kryetar i komitetit të komunikimit të ESC.

“Asnjëherë më parë nuk kemi parë një numër kaq të lartë provash të fundit nga të gjitha fushat e kardiologjisë të paraqitura dhe të botuara njëkohësisht në revistat kryesore, duke informuar vendimmarrjen klinike dhe duke përmirësuar kujdesin ndaj pacientit.”

1. Pilula të reja

Mjekët në Madrid prezantuan një pilulë të re për pacientët me presion të lartë të gjakut rezistent ndaj ilaçeve ekzistuese. Ekspertë të tjerë e quajtën këtë si një “triumf të shkencës”.

Globalisht, 1.3 miliardë njerëz kanë hipertension dhe në gjysmën e rasteve, tensioni i tyre i lartë i gjakut është i pakontrolluar ose rezistent ndaj trajtimeve ekzistuese. Ata përballen me një rrezik shumë më të lartë për atak në zemër, goditje në tru, sëmundje të veshkave dhe vdekje të parakohshme.

Një ilaç i ri, baxdrostat, mund ta ulë ndjeshëm tensionin e gjakut tek këta njerëz, nivelet e të cilëve mbeten të rrezikshme pavarësisht marrjes së disa ilaçeve.

Rezultatet e studimit treguan se pas 12 javësh, pacientët që morën baxdrostat panë që tensioni i tyre i gjakut të binte me rreth 9-10 mmHg (milimetër zhivë, njësia matëse e tensionit të gjakut) më shumë se placebo, një ulje mjaft e madhe për të ulur rrezikun kardiovaskular.

Delegatëve iu tha gjithashtu se pati zbulime emocionuese rreth ilaçeve ekzistuese që mund të ndihmonin pacientët me probleme të zemrës.

Në një provë, studiuesit gjetën një ilaç që është më i mirë se aspirina në parandalimin e ataqeve në zemër dhe goditjeve në tru. Një analizë e re e shtatë provave klinike tregoi se pacientët që merrnin klopidogrel kishin një rrezik 14% më të ulët të ngjarjeve të mëdha negative kardiovaskulare ose cerebrovaskulare krahasuar me ata që merrnin aspirinë.

Një studim i dytë tregoi se ilaçet për humbje peshe mund të përgjysmojnë rrezikun e shtrimit në spital të pacientëve me probleme të zemrës ose vdekjes së parakohshme.

2. Dieta dhe ushtrimet

Konsumimi i ushqimeve të pasura me kalium, siç janë avokadot, bananet dhe spinaqi, mund të zvogëlojë rrezikun e sëmundjeve të zemrës, shtrimit në spital dhe vdekjes me 24%, thanë studiuesit danezë në konferencë.

Hulumtimet e mëparshme kishin treguar se heqja e kripës nga vaktet mund të ulë rrezikun e problemeve me zemrën. Një studim i ri tregoi se sa kalium, i cili rrit sasinë e kripës që trupi juaj largon nga qarkullimi i gjakut, mund të ndihmojë në shmangien e problemeve kardiovaskulare.

Nuk jeni adhurues i spinaqit? Bishtajoret, peshku, arrat dhe farat janë gjithashtu burime të mira të kaliumit, thanë ekspertët.

Ushtrimet janë gjithashtu çelësi për një zemër të shëndetshme. Mund të ulin presionin e gjakut dhe rrahjet e zemrës në gjendje pushimi, të përmirësojnë nivelet e kolesterolit dhe t’ju ndihmojnë të mbani një peshë të shëndetshme, gjë që nga ana tjetër zvogëlon rrezikun e zhvillimit të diabetit të tipit 2.

Në Madrid, mjekët dëgjuan për një përfitim tjetër të mundshëm të të qenit aktiv: shërimin e një zemre të thyer.

3. Inteligjenca Artificiale

Mjekët kanë zhvilluar një stetoskop të udhëhequr nga inteligjenca artificiale që mund të zbulojë tre sëmundje të zemrës në 15 sekonda.

Dy shekuj pas shpikjes së stetoskopit të thjeshtë, një ekip në Imperial College London dhe Imperial College healthcare NHS trust kanë projektuar një përmirësim të teknologjisë së lartë. Ai analizon ndryshime të vogla në rrahjet e zemrës dhe rrjedhën e gjakut të pazbulueshme për veshin e njeriut, dhe merr një EKG të shpejtë në të njëjtën kohë.

Aftësitë e IA-së të mjetit nënkuptojnë se mund të zbulojë dështimin e zemrës, sëmundjen e valvulave të zemrës dhe ritmet jonormale të zemrës pothuajse menjëherë.

Diagnostikimi i hershëm i këtyre tre sëmundjeve të zemrës është kritik. Stetoskopi IA u mundëson pacientëve që kanë nevojë për trajtim shpëtues të jetës të zbulohen më shpejt, përpara se të sëmuren në mënyrë të rrezikshme.

Ndërkohë, një sistem revolucionar skanimi IA po rrit numrin e pacientëve me goditje në tru që shmangin paaftësinë serioze, duke trefishuar shkallën e shërimit, iu tha delegatëve.

Dhe një mjet i ri gjenerues IA – ESC Chat – po transformon punën e kardiologëve në të gjithë botën. Chatbot përgjigjet menjëherë pyetjeve në lidhje me udhëzimet klinike, duke kursyer kohë dhe duke u ofruar mjekëve qasje në rekomandime, kritere diagnostikuese dhe zgjidhje trajtimi.

4. Test i ri

Kardiomiopatia aritmogjene (KKK), e cila është zakonisht gjenetike, është përgjegjëse për më shumë se 10% të vdekjeve të papritura kardiake tek fëmijët.

Tani, një test i thjeshtë me tampon mund të identifikojë fëmijët me këtë gjendje, pesë vjet para se ata normalisht të diagnostikoheshin, sipas një studimi të paraqitur në Madrid.

Ekspertët në spitalin Great Ormond Street dhe City St George’s, Universiteti i Londrës, tani po e zhvillojnë testin dy-minutësh në komplete tamponi që mund të përdoren në shtëpi dhe të dërgohen për analiza.

Diku tjetër, mjekët ngritën alarmin për nivelet e larta të përdorimit të cigareve elektronike tek fëmijët, duke thënë se ishin të bindur se cigaret elektronike po shkaktonin dëme të pakthyeshme tek fëmijët.

Kardiologët, studiuesit dhe ekspertët e shëndetit thanë se ishin “jashtëzakonisht të shqetësuar” për efektet e dëmshme të cigareve elektronike tek miliona adoleshentë dhe të rinj, duke përfshirë ekspozimin ndaj toksinave dhe kancerogjenëve, disa prej të cilëve janë ende të panjohura.

5. Vaksinat

Vaksinimi është parë gjithnjë e më shumë si një masë efektive jo vetëm kundër infeksioneve specifike, por edhe për parandalimin e sëmundjeve ose ngjarjeve kardiovaskulare.

Delegatët në konferencë u informuan rreth rishikimit të parë sistematik global në botë dhe meta-analizës së vaksinës kundër herpesit zoster. Rezultatet treguan se vaksina mund të ulte rrezikun e një ataku në zemër ose goditjeje në tru deri në 18%.

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.