.png)
Nga Rafael Behr – Para se Donald Trump të bëhej politikan, ai ishte një manjat i pasurive të paluajtshme. Natyrshëm, ai mendoi se mund ta zgjidhte luftën në Ukrainë me një marrëveshje të tipit pasuror. Në këmbim të një armëpushimi, Vladimir Putini do të mbante territoret që kishte pushtuar tashmë.
Por, përpara se Putini të bëhej politikan, ai ishte agjent i KGB-së dhe e vajtonte shpërbërjen e Bashkimit Sovjetik. Ideja e tij për një zgjidhje të drejtë fillon me dorëzimin total të Ukrainës ndaj një mëmëdheu ruse imperialist.
Nuk ka asnjë provë se Trump është ndjerë ndonjëherë i tronditur nga kjo ambicie apo nga mizoritë e kryera në emër të saj. Por sot ai shprehet se është “shumë i pakënaqur” me presidentin rus për shkak të intensifikimit të luftimeve, duke sfiduar përpjekjet e Shtëpisë së Bardhë për t’i dhënë fund konfliktit.
Nuk është vrasja ajo që e shqetëson presidentin amerikan, por mosmirënjohja. Trump i ofroi Putinit një copë të madhe të Ukrainës (sikur toka të ishte e tij për ta dhuruar), dhe gjithçka që kërkonte në këmbim ishte mundësia për të mburrur veten si paqebërës. Refuzimi i Rusisë për të pranuar një marrëveshje të tillë e bën Shtëpinë e Bardhë të duket e pafuqishme, një mënyrë efikase për të acaruar një autokrat të ndjeshëm.
Shprehja e kësaj pakënaqësie erdhi përmes një marrëveshjeje për të furnizuar Ukrainën me sisteme të domosdoshme mbrojtjeje kundërraketore dhe një kërcënimi për vendosjen e tarifave “të ashpra” ndaj Moskës, nëse nuk arrihet një armëpushim brenda 50 ditësh.
Ky afat është i mjaftueshëm që Trump të rikthehet në zakonin e tij të vjetër për të përkëdhelur Kremlinin. Për më tepër, afatet e tij janë elastike. Do të ishte e nxituar të festohej vetëdijësimi i presidentit amerikan se Putini e ka “mashtruar” si një moment ndriçimi strategjik, e aq më pak si shenjë solidariteti me Ukrainën.
Presidenti që këtë javë foli për të drejtën e Kievit për vetëmbrojtje është i njëjti që vetëm pesë muaj më parë përçmoi Volodymyr Zelensky-n si autor të fatkeqësisë së vendit të tij dhe si një mashtrues që e kishte bindur Joe Biden-in të jepte ndihma të çmuara për një kauzë të humbur ushtarake. Favori që mohohet dhe më pas jepet, mund të tërhiqet sërish. Kjo është mënyra e Trump-it.
Pozicioni aktual mund të jetë i përkohshëm, por kjo nuk do të thotë se është pa përmbajtje. Ndryshimi kyç është se Zelensky dhe aleatët e tij europianë e kanë bindur Trump-in se janë ata që po paguajnë për luftën; se pavarësia e Ukrainës nuk është një mashtrim.
Faza e parë e kësaj bindjeje ishte krijimi i një fondi të përbashkët investimesh për shfrytëzimin e mineraleve, naftës dhe gazit në Ukrainën e pasluftës. Pjesa e përfytyruar prej 50% për SHBA-në në këto burime u paraqit si një “shlyerje” për ndihmën ushtarake.
Më pas erdhi angazhimi i vendeve anëtare të NATO-s për të rritur buxhetet e tyre të mbrojtjes në 5% të të ardhurave kombëtare brenda një dekade. Samiti vjetor i NATO-s muajin e kaluar u organizua pothuajse tërësisht për ta paraqitur këtë premtim si një nderim personal ndaj Trump-it. Nuk ishte një spektakël i denjë. Mark Rutte, sekretari i përgjithshëm i NATO-s, nuk e nderoi postin e tij duke e quajtur presidentin amerikan “babi”. Por shfaqja duket se i bëri përshtypje audiencës së synuar. Në konferencën e tij për shtyp pas samitit, Trump foli me një ngrohtësi të pazakontë për vendosmërinë europiane.
Kjo dashamirësi u shfaq sërish këtë javë në një transmetim nga Shtëpia e Bardhë, ku Trump, me Rutte-n në krah, deklaroi se “të kesh një Europë të fortë është një gjë shumë e mirë”. Ai iu referua sërish samitit “shumë të suksesshëm” të NATO-s, premtimit për 5% dhe një marrëveshjeje të re, sipas së cilës sistemet e nevojshme të mbrojtjes kundërraketore, konkretisht sistemi Patriot, do të blihen për llogari të Kievit nga aleatët europianë.
Qëllimi i Trump-it nuk është se kauza është e drejtë, por se faturën e paguajnë të tjerët. (Ky ndryshim qëndrimi reflekton bindjen se Europa është një klient më i mirë se Kremlini.) Dollarët e NATO-s mposhtin mashtrimet e Putinit. Të paktën për tani.
Ky është një lehtësim për Ukrainën, por jo më shumë se kaq. Patriot-ët ndihmojnë për të mbrojtur qytete që ndodhen nën bombardime të ashpra ruse, por nuk e ndryshojnë ndjeshëm ekuilibrin e forcave në fushëbetejë. Kremlini vazhdon të bëjë përparime territoriale me një kosto të lartë në jetë njerëzish. Forcat ukrainase vazhdojnë të bëjnë një mbrojtje heroike dhe herë pas here arrijnë fitore spektakolare me kundërsulme, por guximi nuk mund të përballojë pafundësisht peshën e numrave.
Plani i Putinit është më shumë një llogari aritmetike sesa një strategji. Ai synon të vazhdojë të dërgojë ushtarë në “mullirin e mishit”, siç e quajnë rusët frontin, derisa të mos ketë më mjaftueshëm ukrainas me forcë apo armë për të luftuar. Prandaj fronti ekonomik veçanërisht sanksionet që synojnë të kufizojnë të ardhurat e Moskës nga eksportet e naftës dhe gazit, është kaq jetik. Dhe prandaj gatishmëria e Trump-it për të forcuar këtë përpjekje, nëse është e sinqertë, do të kishte një rëndësi të madhe.
Putini mund të supozojë me të drejtë se bëhet fjalë për një blof ose për një tekë kalimtare. Por ai mund ta ketë tepruar me lëvizjen e tij. Ai ka më pak kontroll mbi ngjarjet sesa mendojnë adhuruesit më të mëdhenj dhe kritikët më të frikësuar. Propaganda e Kremlinit kultivon mitin e udhëheqësit të madh dhe vizionar që qëndron mbi historinë. Kjo figurë përçohet jashtë vendit si hija e një ‘kukulltari’ të gjithfuqishëm që tërheq fijet për të rrëzuar demokracitë perëndimore.
E vërteta është ende e errët, por më banale. Putini është bosi i bosëve në një kleptokraci gangstere, ku shërbimet e sigurisë përbëjnë klanin më të fuqishëm. Ideologjia ultranacionaliste dhe kultit i personalitetit të presidentit janë të ngulitura në gjithë diskursin publik si prova lojaliteti. Është e vështirë të dihet kush beson me të vërtetë, kur dënimi për fjalën e gabuar është i rëndë. Ekonomia është organizuar për luftë totale, nga industritë që prodhojnë municione deri te pagesat për rekrutët dhe kompensimet për familjet e viktimave, të cilat mbajnë gjallë rajonet e largëta ku ushtarakët janë e vetmja mundësi punësimi.
Putini u ka thënë rusëve në mënyrë të përsëritur se ata janë të përfshirë në një luftë ekzistenciale me Perëndimin, e barazvlefshme me rezistencën ndaj pushtimit nazist në vitin 1941. Nëse ai tani do ta ndalonte luftën në këmbim të një pjese të Ukrainës Lindore, kjo nuk do të ishte fitorja që ka premtuar. Ai ka mobilizuar një zjarr patriotik për të heshtur çdo dyshim mbi mençurinë e kësaj përpjekjeje dhe shpërblimi implicit është lavdia kombëtare.
Nëse luftimet përfundojnë me kushte të zbehta, ai do të përballet me nëna të zemëruara, bijtë e të cilave kanë vdekur kot. Do t’i duhet të gjejë punë civile për veteranë të zhgënjyer. Këto janë probleme që ai preferon t’i shtyjë. Është më e lehtë të vazhdosh mbi rripin transportues të vdekjes sesa të zbresësh prej tij për një marrëveshje si ajo që ka në mend Trump-i , një marrëveshje, duhet theksuar, që mbetet tmerrësisht bujare në shpërblimin e një agresioni të paprovokuar.
Hezitimi i Putinit për të ndjekur këtë rrugë nuk është zgjedhje e një strategu të madh , ashtu siç nuk ishte as pushtimi i plotë në shkurt 2022. Plani A ishte të pushtonte Ukrainën brenda pak ditësh. Presidenti rus e nënvlerësoi rëndë kundërshtarin e tij atëherë. Plani B është kasaphanë dhe durim me shpresën se pala tjetër do të mbetet pa municion dhe pa vullnet. Ta mbash Trump-in pezull mund të rezultojë të ketë qenë një tjetër gabim i rëndë në gjykim. Ukraina dhe aleatët e saj më të besueshëm duhet të shpresojnë që po dhe ta shfrytëzojnë fort këtë avantazh, për sa kohë që zgjat.
Burimi: The Guardian. Përshtati: Gazeta Si.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
