Burimet e gjelbra të energjisë/ Shqipëria mbajti vendin e parë në Europë për muajin mars

Krizat klimatike dhe natyrore i kanë futur vendet europiane në një rivalitet të shëndetshëm me njëra-tjetrën.

Në garën e arritjes së emetimeve zero dhe mbrojtja e ekosistemeve të varfëruara, fitorja e çdo vendi është një fitore për të gjithë ne. Por shikimi i shembujve më pozitivë në kontinent mund të ndihmojë në frymëzimin dhe presionin e politikanëve tanë që të ndjekin shembullin.

Sigurisht nuk është një lojë. Nga rrafshnaltat plot diell të Spanjës në nxehtësinë nëntokësore të Islandës, çdo vend ka burimet e veta unike të energjisë. Si dhe kontekstin e tij të veçantë politik dhe ekonomik që mund të ndihmojë ose pengojë veprimin e klimës.

Këtë muaj vendi me punën më të mirë në këtë drejtim është: Shqipëria.

Shqipëria mbrojti një nga lumenjtë e fundit të egër të Europës

Më 15 mars, qeveria shqiptare e shpalli lumin Vjosa një park kombëtar, duke e ruajtur atë për brezat që do të vijnë. Vjosa është një nga lumenjtë e fundit të egër të Europës me rrjedhje të lirë. Duke u shtrirë nga shpatet e maleve të Pindit të Greqisë deri në bregdetin Adriatik të Shqipërisë, ky është i pari “park kombëtar i lumit të egër” në kontinent.

“Ndoshta Shqipëria nuk ka fuqinë për të ndryshuar botën, por mund të krijojë modele të suksesshme të mbrojtjes së biodiversitetit dhe pasurive natyrore”, tha Mirela Kumbaro Furxhi, Ministre e Turizmit dhe Mjedisit.

“Qeveria shqiptare ka marrë vendimin e guximshëm për të krijuar një Park Kombëtar prej 12.727 hektarësh, duke përfshirë edhe Vjosën 190 kilometra të gjatë, ku mbi 60.000 njerëz kanë jetuar prej shekujsh.

Statusi i parkut të mbrojtur është një mburojë për mbi 1.000 specie që jetojnë në lumë dhe zonat përreth tij, nga shkabat e rralla dhe ngjalat europiane, tek lundërzat dhe rrëqebulli i Ballkanit i rrezikuar në mënyrë kritike.

Lundrimi i interesave konkurruese njerëzore në lumë nuk ishte detyrë e lehtë. Në një moment u propozuan 45 diga në Vjosë dhe degët e saj. Zhvilluesit kërkuan të shfrytëzonin sa më shumë potencialin e tij hidroenergjetik pasi vendi varet nga ky burim i rinovueshëm.

Pas disa vitesh fushatë “Mbroni zemrën blu të Europës”, asnjëra nga këto aktiviteti nuk do të kryhet atje.

Fuqia e njerëzve ka qenë gjithashtu një pjesë e madhe e kësaj historie dhe ka çuar në tregime më pozitive. Në fshatin e vogël jugor të Kutës, banorët e kanalizuan rezistencën e tyre ndaj një hidrocentrali të propozuar në një projekt ambicioz të energjisë diellore, duke vendosur panele në ndërtesat publike.

Tani, fshati është pothuajse i pavarur energjetikisht dhe krijon vetë të gjithë energjinë që ka nevojë.

Çfarë projektesh të tjera pozitive mjedisore ka Shqipëria në plan?

Energjia që prodhon Shqipëria është pothuajse 100% e rinovueshme, pro vendi po punon për diversifikimin e burimeve, pasi varësia nga uji lidhet me ndryshimet klimatike.

“Ne kemi një strategji afatgjatë dhe një plan veprimi për të rritur kapacitetin gjenerues të burimeve të rinovueshme të energjisë duke instaluar kapacitete të reja të termocentraleve diellore dhe me erë”, shpjegon Mirela Kumbaro Furxhi, Ministre e Turizmit dhe Mjedisit të Shqipërisë.

Shqipëria rishikoi gjithashtu angazhimin e saj të Kontributit të Përcaktuar Kombëtar (NDC) me një ambicie për të reduktuar emetimet e saj tashmë të ulëta të gazeve serrë me 20.9% deri në vitin 2030.

Vendi kërkon të zhvillojë industrinë e tij të turizmit, por në përpjekje për ta bërë këtë në mënyrë të qëndrueshme, Ministria e Turizmit dhe Mjedisit janë nën të njëjtën çati, e drejtuar nga një ministër.

Shqipëria është një vend i vogël që nuk mund ta ndryshojë botën, por ne mund të krijojmë modele”, thotë ministrja.

“Vitin e kaluar kur hyri në fuqi ligji që ndalon prodhimin, importin dhe tregtimin e qeseve plastike njëpërdorimshe. Ne ishim të parët në Ballkan që e bëmë këtë. “Për botën e madhe, këto mund të jenë ndryshime të vogla, por për ne këto janë revolucione të vërteta.”

Fatkeqësisht asnjë vend europian nuk është ende një idil mjedisor. Qeveria shqiptare është kritikuar gjithashtu për vendosmërinë e saj për të ndërtuar një aeroport të ri – më i madhi ende në vend – pranë lagunës Vjosa-Nartë, një vend i shenjtë për zogjtë duke përfshirë flamingot dhe pelikanë.

Nderime marrin edhe…

Ka pasur shumë histori të tjera pozitive mjedisore nga Europa këtë muaj.

Më 1 mars, Luksemburgu festoi tre vjet të transportit publik falas. Banorët kanë vlerësuar një skemë që është “shumë pozitive për mjedisin”, duke ndihmuar në nxjerrjen e njerëzve nga makinat e tyre në mënyrë të barabartë.

Në Norvegji, një histori frymëzuese e transportit të pastër vjen në formën e tunelit më të gjatë në Europë, që do të hapet më 15 prill. Vendi nordik merr gjithashtu një shenjë të gjelbër për rolin e tij në ndihmën për të siguruar traktatin e ri të OKB-së për mbrojtjen e biodiversitetit në det të hapur në fillim të këtij muaji; dhe për të qenë një nga vendet europiane që shet më shumë pompa nxehtësie vitin e kaluar.

Në nivel lokal, kryebashkiakët gjermanë kanë arritur marrëveshje me aktivistët e klimës, duke ushtruar presion mbi ligjvënësit e lartë.

Marrë nga Euronews/Përshtati: Gazeta ‘SI’