Europa tani po përballet me një krizë paralele të gazit dhe energjisë elektrike. Rritja e çmimit të energjisë elektrike për shkak të rritjes së kostos së gazit natyror është e qartë tashmë. Por nuk po merr sa duhet vëmendje vrulli i përshpejtimit të kësaj krize, që po sjell një rritje tjetër të çmimeve të gazit.
Dinamika gjeopolitike e Rusisë po dominon mbi tregjet botërore. Konflikti aktual ka ekspozuar shkallën e varësisë së Europës ngma hidrokarburet e lira nga një fqinj armiqësor. Reduktimi i furnizimit nga Rusia në Euopë ka qenë nxitësi kryesor i rritjes së çmimeve të gazit në të gjithë Europën në gjysmën e parë të vitit 2022.
Kriza paralele e pushtetit në Europë ka rritur ritmin gjatë gjithë verës. Kjo po nxitet nga problemet e kapacitetit të energjisë bërthamore, nivelet e ulëta të rezervave të hidrocentraleve dhe rënia e prodhimit termik. Çmimet e energjisë në të gjithë Europën po rriten në nivele rekord, tani duke tejkaluar materialisht rritjen e çmimeve të gazit.
Çmimi i gazit TTF për dërgesën e vitit 2023 u mbyll javën e kaluar mbi 237 €/MWh (70 $/mmbtu), me rritje 120% që nga fillimi i korrikut. Rritjet e çmimeve të energjisë gjatë të njëjtës periudhë ishin shumë më agresive.
Tkurrja e tregut të energjisë në të gjithë Europën ka qenë një faktor kyç që zvarriti çmimet e gazit në 6 javët e fundit. Europa ka nevojë për më shumë prodhim për të mbajtur dritat ndezur dhe opsioni i vetëm i mbetur është gazi.
Kriza e energjisë tani po nxit krizën e gazit
Europa nuk do të ketë sa duhet gaz gjatë 3 viteve të ardhshme. Duke pasur parasysh mungesën e ofertës nga Rusia, ekzistojnë tre opsione për reduktimin e kërkesës për të balancuar tregun:
Kërkesa industriale (tashmë po përballet me një shkatërrim prej ~15% deri më tani në 2022 për shkak të çmimeve më të larta)
Kërkesa e sektorit të energjisë elektrike.
Kërkesa rezidenciale dhe komerciale (sektori që qeveritë kanë më shumë gjasa të përpiqen ta mbrojnë në rast racionimi).
Normalisht, çmimet shumë të larta të gazit do të nxisnin uljen e kërkesës nga sektori i energjisë. Por, Europa është që tani në mungesë.
Me fjalë të tjera, për të mbajtur dritat ndezur, Europa nuk ka alternativë tjetër veçse të djegë më shumë gaz, përveç ndërhyrjes për të ulur kërkesën për energji që mund të vijë gjithashtu.
Lëvizjet si në çmimet e gazit ashtu edhe të energjisë elektrike po përkeqësohen aktualisht nga likuiditeti shumë i dobët i tregut.
Çështjet e marzhit dhe kolateralit të cilat po kufizojnë aftësinë e lojtarëve të tregut për të tregtuar paraprakisht. Çështjet e kapacitetit të rrezikut (p.sh. VaR / limit) që kufizojnë ekspozimet e ardhshme.
Në një treg me oferta spirale më të larta, ka shumë pak likuiditet ofertash për të zbutur rritjen e çmimeve. Këto kushte janë vendosur të vazhdojnë të mbështesin paqëndrueshmërinë ekstreme të çmimeve. Lëvizjet e tregut nuk janë vetëm në një drejtim.
Një pjesë kyçe e informacionit që tregu po kërkon është njëfarë qartësie mbi strukturën e ndërhyrjes së politikave, p.sh. në formën e racionimit ose ankandit të vëllimeve industriale. Ky informacion është një kontribut kyç në përpjekjen për të përcaktuar sasinë e vëllimeve dhe çmimeve të shkatërrimit të kërkesës së kërkuar për të pastruar tregjet.
Një pjesë e konsiderueshme e niveleve aktuale të çmimeve të energjisë dhe gazit drejtohet nga primi i rrezikut që reflekton këtë pasiguri. Tregjet janë mësuar të vendosin çmimet e lëndëve bazuar në fleksibilitetin e ofertës, jo në shkatërrimin dhe ndërhyrjen nga ana e kërkesës.
Çmimet ekstreme krijojnë stimuj ekstremë për të gjithë konsumatorët e energjisë për të ulur kërkesën. Çfarëdo forme të marrë racionimi, le të shpresojmë që ai të përqafojë sinjalet e çmimeve të tregut në vend që të përpiqet t’i zbusë ose anulojë ato./Balkanenergynews
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
