Teknologjia moderne po ndihmon në reduktimin e ndikimit të ndryshimeve klimatike në bujqësi

Fermerët po tregojnë se ajo që rritni dhe ku e rritni, mund të ndihmojë në parandalimin e fatkeqësive në të ardhmen.

Pas shumë vitesh thatësire në Kili, temperaturat tejkaluan 40 gradë Celsius dhe erërat e forta përhapën flakët në mënyrë të pakontrollueshme në rajonet jugore dhe qendrore për javë të tëra.

“Zjarret shpërthyen, ishte e tmerrshme dhe të qenit në vijën e parë të shkatërrimit të tillë ndryshoi plotësisht të kuptuarit tim për bujqësinë”, thotë Abby Rose, fermere e cila kujton se po luftonte në një re të dendur tymi ndërsa luftonte për të mbrojtur 300 hektarët e saj, fermë familjare në Luginën Loncomilla.

“Aty kuptova si duket një zonë lufte”.

Gjatë atyre zjarreve, një katastrofë kombëtare që u bë edhe më ekstreme nga kriza në rritje klimatike, të 8000 pemët e saj të reja të ullirit u dogjën pak para se të zhvillohej korrja e tyre e parë. Pothuajse 90% e të mbjellave të saj të ullirit u shkatërruan. Ishte një “zhdukje totale”, thotë ajo, dhe financiarisht shkatërruese.

Ndryshimi i klimës ka rritur numrin e zjarreve të mëdha që ndodhin çdo vit dhe ka rritur kohëzgjatjen e sezonit të zjarrit në të cilin zjarret në pyje janë më të mundshme. Që nga zjarri në Kili në vitin 2017, zjarre të mëdha kanë shpërthyer gjithashtu në Amazon, Kaliforni dhe Australi, me fermerët që paguajnë koston përmes bagëtive të humbura dhe të korrave. Dhe nuk janë vetëm zjarret, fatkeqësitë e mëdha të motit të shkaktuara nga ndryshimet klimatike, duke përfshirë përmbytjet, thatësirat dhe stuhitë, janë pesëfishuar në pesë dekadat e fundit.

Nëse tendenca për më shumë fatkeqësi vazhdon, do të duhet një kombinim i inovacionit dhe bujqësisë më të zgjuar për të zbutur ato humbje. Fermerët si Rose po mësojnë të përshtaten.

Në vend të ullinjve, Rose tani rrit bajame dhe fëstëkë, të cilat janë të dyja më rezistente ndaj thatësirës. Ajo gjithashtu kullot delet, të cilat pasurojnë tokën poshtë pemëve me jashtëqitjet e tyre. “Duhet të mendonim ndryshe se si ferma do të shkonte përpara, kështu që ne inkurajojmë më shumë biodiversitet dhe e mbajmë mbulesën jeshile për aq kohë sa të jetë e mundur gjatë gjithë vitit, sepse kjo priret të mos digjet”, thotë Rose. “Ne nuk kishim zgjidhje tjetër veçse të reagonim shpejt dhe të përshtateshim me praktikat më rigjeneruese”.

Zgjidhjet për bujqësinë në një klimë në ndryshim mund të jenë mbresëlënëse dhe çuditërisht të thjeshta.

Sot, thatësirat vazhdojnë në Kili, por familja e Rose po rindërton një fermë rezistente ndaj zjarrit që do të përgatitet shumë më mirë në terma afatgjatë falë një qasjeje rigjeneruese bujqësore.

Termi “bujqësi rigjeneruese” përfshin një spektër praktikash bujqësore, nga lëvizja pa troje deri tek mbjellja shoqëruese, por në qendër të tij janë teknikat që janë përdorur nga fermerët për shekuj dhe tani konsiderohen si të rëndësishme për të rikthyer ndikimin klimatik të bujqësia.

Interesi për bujqësinë rigjeneruese ka marrë një rritje kohët e fundit, pasi shkencëtarët mjedisorë vlerësojnë se mund të ndihmojë në shmangien e emetimeve të karbonit, përmirësimin e shëndetit të tokës, ruajtjen e ujit, si dhe mbrojtjen nga fatkeqësitë e ardhshme klimatike. Rose po përdor bagëtinë për të pasuruar tokën në fermën e saj, një praktikë që mund të ndihmojë në shmangien ose sekuestrimin e deri në 42 gigaton emetimet ekuivalente të dioksidit të karbonit (CO2e) deri në vitin 2050. Praktikat e tjera rigjeneruese të bujqësisë, si përdorimi i plehut të gjelbër dhe bujqësia organike, mund të ndihmojnë në sekuestrimin e 14-22 gigatonëve të tjerë CO2e.

Teknologjia moderne ka potencialin të jetë një pjesë kryesore e një tranzicioni në bujqësi miqësore me mjedisin që lë më pak gjurmë mjedisore. Fermerët si Rose po përdorin telefonat inteligjentë, pompat diellore të ujit, robotikën për pastrimin e saktë të barërave të këqija, traktorët vetë-drejtues, dronët dhe madje edhe satelitët për t’i ndihmuar ata të arrijnë fitime. Përpjekja për bujqësi me reduktim të karbonit dhe elasticitetin ndaj fatkeqësive duhet të jetë tradicionale dhe moderne.

Telefonat inteligjentë gjithashtu kanë mënyra të reja për shitjen e produkteve direkt te klientët. Një aplikacion celular i quajtur Krishi Janani, i krijuar dhe i themeluar nga gratë, lidh fermerët rigjenerues në Indi me tregun e tyre lokal. Themeluesja Usha Devi Venkatachalam shpjegon se si kjo “teknologji me një kthesë tradicionale” mundëson sovranitetin e ushqimit, por nuk e lë në hije atë. “Për ne, përgjigja nuk është të shikojmë teknologjinë si zgjidhje, por të shikojmë fermerët që kanë këtë mençuri dhe të shohim se si teknologjia na ofron mundësinë për ta promovuar atë në mënyrë që të mund të praktikohet në rajone të ndryshme në mënyra që i përshtaten ato peizazhe”.

Nëpërmjet Krishi Janani, më shumë se 10,000 fermerë në shtetin Indian të Tamil Nadu mund të ndajnë praktikat më të mira mes tyre dhe të përshtatin qasjet e tyre rigjeneruese për çdo rajon. Blerësit tani mund të mësojnë më lehtë më shumë për ushqimin lokal, sezonal që ofrohet dhe të flasin me një ekip agjentësh shitjesh vetëm për femra, të cilët ofrojnë produkte një herë në javë.

“Njerëzit mund të ndihmojnë në ndarjen e historive rreth ushqimit dhe kjo lehtësohet nga teknologjia. Por ju nuk i besoni teknologjisë, por fermerit”, thotë Venkatachalam. “Ka një tundim shumë të fortë për të parë shkencën dhe zgjidhjet e teknologjisë së madhe për të zgjidhur problemet tona, por ne nuk u kushtojmë vëmendje të mjaftueshme zgjidhjeve të vogla që tashmë funksionojnë, veçanërisht nëse ato vijnë nga kultura dhe komunitete që nuk janë angleze, franceze ose spanjishtfolës. Ndonjëherë fiset indigjene dhe komunitetet më të vogla i kanë përgjigjet”.

Tani, ky transferim i ri i njohurive dhe rrjedha e informacionit po ndryshon për mirë. Rose thotë se telefonat inteligjentë u japin fermerëve akses në informacion në një mënyrë më të demokratizuar. Shumë fermerë janë të frymëzuar të provojnë praktika të reja pasi kanë dëgjuar histori rreth bujqësisë rigjeneruese përmes podkasteve ose kanë dëgjuar për përvojat në Facebook ose biseda private në ËhatsApp. Vetë Rose ka lançuar podkastin e saj, Farmerama Radio në një përpjekje për të ndarë historitë e saj dhe të tjerëve nga e gjithë bota në lidhje me lëvizjen në rritje të bujqësisë rigjeneruese.

Si e dinë fermerët në mbarë botën se po i krahasojnë të dhënat me saktësi? Deshifrimi se cila teknologji ndihmon dhe cila pengon një tranzicion në një bujqësi më të qëndrueshme është e rëndësishme dhe bota bujqësore ka nevojë për një mënyrë të fuqishme për të përcaktuar progresin e saj, thotë Patrick Holden, drejtor themelues i Sustainable Food Trust, një organizatë bamirëse mjedisore në Mbretërinë e Bashkuar. Kjo është ajo ku të dhënat e mëdha mund të ndihmojnë.

“Fermerët duan të dinë nëse sistemi i tyre bujqësor ka rezultate më të mira të qëndrueshmërisë se vitin e kaluar, që përfshin shëndetin e tokës, përdorimin e ujit, biodiversitetin, lëndët ushqyese, ndikimet socio- dhe kulturore”, shpjegon Holden.

Për gjashtë vjet, Sustainable Food Trust ka punuar me shitës me pakicë, banka, kompani ushqimore, OJQ dhe qeveri për të zhvilluar mënyra për të matur treguesit e qëndrueshmërisë në ferma. Vetëm atëherë mund të krahasohen të gjitha fermat, argumenton Holden. “Sigurisht, nuk mund të keni një matje të biodiversitetit për çdo vend në Tokë, por mund të keni një kornizë të përbashkët që lejon diferencimin rajonal. Ne duam të jemi një katalizator drejt krijimit të një mënyre të harmonizuar globalisht për matjen e ndikimeve të qëndrueshmërisë së bujqësisë. Kjo është një parakusht për arritjen e një marrëveshjeje për rolin e bujqësisë në adresimin e ndryshimeve klimatike”.

Të dhënat e mëdha nga fermat janë përdorur tashmë për të matur me saktësi cilësinë e tokës dhe pozicionin e të korrave. Të dhënat nga satelitët, avionët, dronët, sensorët në distancë janë përdorur nga studiues nga Universiteti Shtetëror i Miçiganit, SHBA, për të identifikuar zonat brenda fushave individuale ku rendimentet janë të dobëta. Duke përdorur këto të dhëna, mund të bëhen parashikime më të mira për efektet e motit të parashikuar.

Nuk është vetëm moti që fermerët duhet të parashikojnë. Me ndryshimet klimatike, do të ketë gjithashtu një rritje të numrit të fatkeqësive ekstreme natyrore. Numri i përgjithshëm i ngjarjeve të fatkeqësive në mbarë botën është rritur në dekadat e fundit, me përmbytjet, stuhitë dhe temperaturat ekstreme ndër llojet më të zakonshme të ngjarjeve. Rastet e përmbytjeve u rritën me 44% midis 1980 dhe 2019, për shembull. Në total, fatkeqësitë u vlerësuan të shkaktojnë 1.6 trilion dollarë dëm midis 1980 dhe 1999 dhe 3 trilion dollarë midis 2000 dhe 2019.

Ndërsa më shumë kompani e kuptojnë se natyra, biodiversiteti ose shërbimet e ekosistemit, si ofrimi i ushqimit me vlera ushqyese, duhet të vlerësohen si asete, teknologjia financiare (ose “fintech”) mund të bëhet një pjesë thelbësore. Investimi do ta përshpejtojë këtë tranzicion, thotë Samantha Sutton, e cila punon për ReNature, një konsulencë holandeze që financon projekte fermash pozitive për natyrën. “Ka të bëjë me shikimin e një investimi si fitimprurës, përveç kthimit ekonomik, dhe të dhënat po drejtojnë gjithçka, sepse e gjithë kjo varet nga monitorimi dhe vlerësimi i projekteve për t’u siguruar që po përmirësojmë shëndetin e tokës dhe biodiversitetin”.

Rritja praktikave pozitive për klimën në një shkallë globale mund të kërkojë të dhëna të mëdha dhe investime të mëdha, por tani për tani Rose po vazhdon të zvogëlojë ndikimin e saj dhe të përgatitet për urgjencën e ardhshme të lidhur me klimën në fermën e saj familjare.

“Ndërsa klima bëhet më e paparashikueshme, bujqësia rigjeneruese po tregon një rrugë elasticiteti”, thotë ajo.

Burimi: BBC. Përshtati: Gazeta “Si”

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.