Kur ushtria e Mianmarit mori pushtetin në një grusht shteti të 1 shkurtit, miliona njerëz në të gjithë vendin dolën në rrugë në shenjë proteste.
Në një analiza të gjatë, Washington Post zbuloi se ushtria e Mianmarit u përgjigj me armë lufte dhe taktika brutale, të paramenduara të kundër demonstruesve. Zyrtarët e Kombeve të Bashkuara dhe grupet e të drejtave të njeriut thonë se këto akte duhet të hetohen si krime kundër njerëzimit.
Zhurma e madhe në rrugë zgjoi Aung dhe familjen e tij para agimit të 9 Prillit. Duke parë nga dritarja e tij, ai pa dhjetëra ushtarë që bërtisnin dhe shanin ndërsa kalonin mbi kamionë. Dhjetëra ushtarët i ndiqnin në këmbë. Papritmas, dritat në shtëpinë e Aungut u ndërprenë, duke e zhytur lagjen e tij në qytetin e Bagos në errësirë. Aung u përpoq të kontrollonte Facebook dhe ËhatsApp, me shpresën se të tjerët do ta dinin se çfarë po ndodhte, por interneti celular ishte gjithashtu i fikur.
Ai i futi gruan dhe dy djemtë e tij të vegjël në një dhomë gjumi të vogël, ku ata u grumbulluan së bashku, të vendosur për të mos u parë e dëgjuar. Zhurma e të shtënave me armë theu heshtjen. Gati 14 orë më vonë, ushtarët ishin kthyer. Me ta ishin dhjetëra trupa të përgjakur, të grumbulluar mbi kamionët e sheshtë.
Aung dhe fëmiët e tij vëzhguan sesi burrat me uniformë i tërhiqnin të vdekurit si thes orizi. Disa viktima ishin ende duke marrë frymë. “Një ushtar goditi një kufomë disa herë”, tha Aung.
“Ishte e tmerrshme të shihje,” tha ai. Aung dhe dëshmitarë të tjerë të intervistuar nga gazeta amerikane folën me kusht që ata të mos identifikoheshin, duke përmendur shqetësimet për sigurinë e tyre.
Deri në fund të asaj dite, ushtria e Mianmarit dhe oficerët e policisë kishin vrarë të paktën 82 persona. Një hetim i Washington Post i ngjarjeve të asaj dite zbulon përdorimin e njësive të specializuara ushtarake dhe armëve të shkallës ushtarake kundër protestuesve civilë, duke rezultuar në një numër të lartë viktimash.
Gazeta amerikane shqyrtoi afërsisht 15,000 video dhe imazhe të kapura nga civilët, si dhe të dhëna që tregojnë numrin e njerëzve të vrarë që nga 1 shkurti, për të rindërtuar masakrën në Bago. Intervistat me dëshmitarë okularë zbulojnë se armë të rënda janë përdorur kundër protestuesve. Analizat e të dhënave në internet dhe lëvizjet e trupave tregojnë një nivel të sofistikuar të planifikimit nga ushtria për të shtypur kryengritjen.
Gazeta amerikane gjithashtu analizoi gati 20,000 video TikTok të forcave të sigurisë të Mianmarit në të gjithë vendin, duke përfshirë ushtarë nga Divizionet e Elitës dhe oficerë policie. Videot paraqesin edhe ushatarë duke festuar vdekjen e protestuesve.
Të marra së bashku, videot demonstrojnë një model sjelljeje dhe taktikash në përputhje me masakrat e mëparshme në Mianmar, përfshirë edhe sulmin e myslimanëbe rohinga në vitin 2017 që po hetohet nga Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë si gjenocid.
“Modeli i dhunës është i planifikuar mirë,” tha Tom Andreës, raportuesi special i Kombeve të Bashkuara për Mianmarin.
“Këto janë krime kundër njerëzimit,” tha ai, duke vënë në dukje veçanërisht sulmet në Bago.
Kur ushtria mori pushtetin, ajo ndezi një krizë të jashtëzakonshme në një vend. Demonstratat u përhapën brenda pak ditësh. Mediat raportuan për 4,700 demonstrata kundër puçit deri në fund të qershorit, 98 për qind e tyre paqësore.
Forcat e sigurisë shpejt iu kthyen armëve vdekjeprurëse, duke i kthyer qytetet në fusha të përgjakshme beteje. Në pjesë të Yangon dhe Mandalay, qytetet më të mëdha të Mianmarit, ushtria vendosi ligjin ushtarak, duke u dhënë gjeneralëve kontroll të plotë, mbi gjyqësorin dhe zbatimin e ligjit.
Deri në fillim të prillit, mbetën vetëm disa xhepa të rezistencës në shkallë të gjerë. Njëra prej tyre ishte në Bago, një qytet përgjatë autostradës kryesore të Mianmarit që lidh Yangon me kryeqytetin, dhe Mandalay.
Duke shpresuar të mbronin qytetin e tyre kundër ushtrisë, protestuesit ndërtuan bunkerë të improvizuar nga thasë me rërë dhe materiale të tjera. Disa ishin lartësia e ndërtesave dykatëshe
Zaya, një protestues që ngriti barrikadën mbrojtëse, tha se ai dhe të tjerët atje dëgjuan tingujt e armëve të rënda rreth orës 9 të mëngjesit. Muri, i cili i rezistoi të shtënave me armë për orë të tëra, filloi të dridhej dhe të shembet. Ushtarët pastaj kaluan barrikadën, tha ai, duke qëlluar pa dallim.
“Protestuesit bu vranë si dhitë në një thertore,” tha ai. Brenda 12 orësh, të gjitha fortesat e protestuesve ishin kapur nga ushtria dhe njerëzit ishin të rrethuar nga të gjitha anët.
Richard Horsey, këshilltar i lartë për Mianmarin në Grupin Ndërkombëtar të Krizave, tha se kjo taktikë e “futjes së njerëzve në një” zonë dhe rrethimin nga të gjitha anët “, ku trupat janë në pozicion për të kapur dhe qëlluar mbi çdo armik” ka për qëllim “eliminimin e cdo kundërshtari. ”
“Kjo është një procedurë standarde për trupat e këmbësorisë, por krejtësisht e papërshtatshme dhe një krim kundër njerëzimit kur përdoret kundër civilëve,” shtoi ai.
Protestuesit ndërkohë, ishin të armatosur me llastiqe dhe armë të papërpunuara, të bëra vetë, të cilat filluan t’i mbanin qysh në 3 Prill. Në disa barrikada në mëngjesin e masakrës, protestuesit u përpoqën pa sukses të mbroheshin me këto armë.
“Nuk kishte asnjë mënyrë për të rezistuar” tha Zaya. “Shokët tanë ishin shtrirë në rrugë me plagë nga armët e zjarrit dhe nuk mund të bënim asgjë.”
Deri pasdite, barrikadat u shkatërruan dhe më shumë se 80 njerëz ishin vrarë. Ushtarët, megjithatë, vazhduan një fushatë terrori për dy ditëm, duke shkuar nga shtëpia në shtëpi duke gjetur protestues të dyshuar.
Myo Ko, udhëheqësi i protestës, tha se më shumë se 100 policë dhe ushtarë bastisën shtëpinë e tij, duke shkatërruar gjithçka që shihnin. Ata morën motoçikleta, thasë me oriz, dokumente dhe para të gatshme, tha ai. Pastaj mbyllën portat në mënyrë që ai të mos kthehej.
Po atë natë, Aung edhe një herë pa ushtarë në lëvizje, këtë herë duke ngarkuar trupat mbi kamionë dhe duke i transportuar në një vend tjetër. Pasi kamionët u larguan, tha ai, ushtarët hoqën gjakun me ujë dhe sapun.
Ushtria pretendoi se dy anëtarë të forcave të sigurisë dhe dy protestues u plagosën, dhe vetëm një u vra.
“Fotografitë dhe videot që kemi nga Bago pas masakrës kapin vetëm një përqindje të vogël të brutalitetit dhe gjakderdhjes, tha Benjamin Strick, një analist politik për politikat në Azi.
Ushtria e Mianmarit, e cila sundoi vendin për gjysmë shekulli para se të hapte rrugën për një tranzicion civil që filloi në vitin 2010, mbetet institucioni më i fuqishëm në vend, por edhe më sekreti dhe më i izoluari Suksesi i operacioneve si ai në Bago varet nga gatishmëria e ushtarëve dhe policisë për të ndjekur udhëzimet e komandantëve dhe për të hapur zjarr kundër njerëzve të tyre.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
