.png)
Në javët e fundit, jo një, por dy kompani kanë njoftuar vaksinat COVID-19 me norma të efikasitetit prej më shumë se 90%. Të dy rezultatet janë jashtëzakonisht mbresëlënëse, jo vetëm në efektivitetin e tyre, por edhe në kohën relativisht të shkurtër që u desh për t'i zhvilluar ato. Një proces shumëvjeçar është shkurtuar në thjesht disa muaj.
Një arritje e tillë është e para për zhvillimin e vaksinave. Megjithatë, nevoja e botës për teknologji avangardë ende nuk është përmbushur. Një nga sfidat më të mëdha është akoma përpara - si të shpërndahet vaksina tek çdo person në të gjithë globin. Në këtë ndodhi për herë të parë në botë, blockchain mund të luajë një rol thelbësor.
Një sfidë unike
Dallimi kryesor midis dy vaksinave, nga kompanitë farmaceutike Moderna dhe Pfizer, janë kushtet në të cilat ato duhet të ruhen. Për ngrirjen afatgjatë, vaksina Moderna kërkon një temperaturë prej minus 20 gradë Celsius, por mund të ruhet deri në një muaj në një frigorifer të rregullt (2-8 gradë Celsius). Nga ana tjetër, vaksina e Pfizer, kërkon një mjedis shumë më të ftohtë (d.m.th. minus 70 gradë Celsius) dhe mund të mbajë vetëm deri në pesë ditë në ftohje të rregullt. Natyrisht, është thelbësore që vaksinat të ruhen siç duhet në mënyrë që të ruhet efikasiteti i tyre. Nëse nuk veprohet kështu, mund të nënkuptojë ndryshimin midis jetës dhe vdekjes.
Si mund t'u garantohet siguria marrësve të vaksinës, nëse vaksinat e tyre nuk janë komprometuar nga trajtimi i gabuar i ruajtjes, duke vënë në rrezik marrësit dhe mjedisin e tyre shoqëror përreth? A është e mundur të monitorohet dhe verifikohet ruajtja e duhur e vaksinës? Përgjigja mund të qëndrojë te blockchain.
Ndërtimi i besimit dixhital
Teknologjia Blockchain lejon shumë palë të menaxhojnë dhe të ndajnë një bazë të të dhënave në mënyrë të decentralizuar. Këto palë mund të krijojnë dhe ndajnë një burim transparent të së vërtetës për të cilën mund të bihet dakord reciprokisht.
Si rezultat, Blockchain mund të jetë infrastruktura perfekte për platformat e menaxhimit të zinxhirit të furnizimit pasi mbulon dy kërkesa kryesore; parakushtet për ndërtimin e besimit dixhital:
Nuk është në pronësi të askujt, por përkundrazi ofron një protokoll gjenerik të standardizuar që të gjithë pjesëmarrësit përgjatë zinxhirit të furnizimit mund të bashkohen dhe të ndajnë të dhënat respektive.
Është e pandryshueshme, prandaj informacioni ekzistues nuk mund të fshihet, vetëm të shtohet, gjë që rrjedhimisht sjell një nivel më të lartë të përgjegjësisë nga secili pjesëmarrës që shkruan të dhëna të reja
Një avantazh tjetër i rëndësishëm është thjeshtësia relative e menaxhimit të lejeve të hyrjes në lexim / shkrim mbi blockchain. Me këtë, pjesëmarrës të caktuar kanë qasje vetëm për lexim (por nuk mund të shkruajnë), dhe pjesëmarrësit që shkruajnë mund të përcaktojnë se cili informacion ndahet me kë. Rezultati është një platformë që ofron gjurmët e plota të secilit artikull në kohë reale, përfshirë informacione shtesë, siç kërkohet. Kështu, platformat e menaxhimit të zinxhirit të furnizimit të bazuar në blockchain janë shumë efikase dhe të besueshme.
Teknologjia mund të zgjidhë disa nga sfidat më kokëforta të menaxhimit standard të zinxhirit të furnizimit, siç janë përgjegjësia e pjesëmarrësve, saktësia në gjurmimin e artikujve, luftimi i falsifikimeve të mundshme, komplikimet në menaxhimin e aksioneve dhe më shumë se kaq. Sidoqoftë, përparësia më e madhe e blockchain në këtë rast do të ishte pandryshueshmëria e të dhënave të kushteve të ruajtjes. Duke pasur parasysh rëndësinë jetësore të temperaturës së magazinimit, shpërndarësve të vaksinave u kërkohet të sigurohen që të gjitha kushtet e magazinimit janë përmbushur, por gjithashtu të provojnë pa mëdyshje që ato janë përmbushur. Sigurimi që të dhënat e temperaturës së magazinimit janë regjistruar në një bazë të dhënash të pandryshueshme, mund të sigurojë këtë provë, duke hequr ccdo hije dyshimi se vaksinat janë të sigurta dhe efektive.
Me çdo vaksinë të monitoruar mbi blockchain, çdo lidhje përgjatë zinxhirit mund të mbikëqyrë të gjithë procesin dhe departamentet shëndetësore mund të monitorojnë zinxhirin në tërësi dhe të ndërhyjnë, nëse kërkohet, për të siguruar funksionimin e duhur:
● Prodhuesit mund të gjurmojnë nëse dërgesat dorëzohen me kohë në destinacionet e tyre
● Shpërndarësit do të siguronin një platformë më efikase për gjurmimin e shpërndarjes, duke përfshirë verifikimet e kërkesave për ruajtje dhe do të ishin të parët që do të dinin dhe njoftonin nëse gjërat shkojnë keq
● Spitalet dhe klinikat mund të menaxhojnë më mirë stoqet e tyre, duke zbutur kufizimet e ofertës dhe kërkesës. Për më tepër, ata do të merrnin garanci në lidhje me vërtetësinë e vaksinës dhe kushtet e duhura të ruajtjes
● Individët do të kishin një garanci identike për vaksinën specifike që marrin
Përpjekje të tilla mund të ndihmojnë në modernizimin e shpërndarjes së vaksinës që është shumë e nevojshme - duke shpëtuar jetë - dhe duke ndihmuar në uljen e hezitimit ndaj vaksinës që vërehet tek shumë syresh, një problem që Organizata Botërore e Shëndetësisë e përmendi si në 10 kërcënimet më të mëdha që i kanosen shëndetit me të cilat u përball globi në 2019.
Puna në vijim
Ironikisht, pengesa për të kapërcyer për të vënë në lëvizje këtë operacion nuk është teknike. Disa kompani blockchain tashmë kanë përvojë në zbatimin e blockchain për rastet e përdorimit të zinxhirit të furnizimit. Shumë zgjidhje të zinxhirit të furnizimit dhe zgjidhjeve të origjinës drejtohen nga stimuj komercialë ose të kursimit të kostos. Orbs, për shembull, ka punuar me kompaninë Fortune500 në një zgjidhje të zinxhirit të furnizimit për të mundësuar gjurmimin e mallrave të falsifikuara, një rast përdorimi që potencialisht mund tu kursejë ndërmarrjeve miliona dollarë. Vështirësia nuk qëndron në teknologji, por në ndërtimin dhe rekrutimin e të gjithë lojtarëve për të marrë pjesë në zgjidhje. Në thelb është më shumë një pengesë politike sesa teknologjike.
Ndërsa është ende e paqartë se sa kohë do të duhet derisa vaksinat të jenë në dispozicion për secilin prej nesh, është më e sigurt që zinxhiri i tyre i furnizimit duhet të monitorohet nga afër. Veçanërisht për vaksinat COVID-19 për të cilën e gjithë bota ka shumë nevojë, provën e ruajtjes së duhur. E regjistruar në blockchain është me të vërtetë e paçmuar.
/ Forumi Ekonomik Botëror/. Përshtati në shqip: Gazeta "Si"
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
