Libra

‘Të lirë’ e Lea Ypit fiton çmimin “Ondaatje” në Angli

foto e shkrimtares

Nga Gazeta Si - Shkrimtarja shqiptare Lea Ypi ka rrëmbyer çmimin “Ondaatje” në Angli, një çmim i cili jepet për librat që “sjellin më së miri shpirtin e një vendi” dhe është ndër më të rëndësishmit në Mbretërinë e Bashkuar. 

“Të lirë” e Lea Ypit, është vlerësuar për kujtimet “me humor të errët dhe thellësisht serioz”, njëkohësisht “aq tingëlluese për momentin e jetuar”,

Kronikat e lira tregojnë ardhjen në moshë të vogël të Ypit në Shqipëri në një kohë kur ishte një nga postat e fundit staliniste në Europë.    

Në dhjetor 1990, statujat e Stalinit dhe Hoxhës u rrëzuan dhe jeta ndryshoi brenda natës për njerëzit, të cilët tani ishin në gjendje të votonin lirshëm, të vishnin atë që u pëlqente dhe të adhuronin si të dëshironin.

Por ndryshimi gjithashtu bëri që vendet e punës të zhdukeshin dhe skemat piramidale grabitqare çuan në falimentimin e vendit, duke rezultuar në konflikt të dhunshëm.   

Ndërsa sekretet e familjes së saj u zbuluan, Ypi e gjeti veten duke pyetur se çfarë do të thoshte në të vërtetë liria.

Kryesuesi i panelit gjykues ishte poeti Sandeep Parmar, të cilit iu bashkua shkrimtarja Patrice Laërence dhe shkrimtari dhe avokati Philippe Sands.

Ata thanë për “Të Lirë”: “Duke lexuar dhe rilexuar ‘Të Lirë” e Lea Ypit, ne ndjemë fort se shqetësimet qendrore të librit – politika, historia personale, vetë kuptimi i lirisë – folën në mënyrë kaq rezonuese për momentin e jetuar”.

Juria e përshkroi Ypin si “një mjeshtre” të ballafaqimit të rrëfimeve madhështore dhe personale. Ata vlerësuan gjithashtu mënyrën se si “puna e saj me humor të errët dhe thellësisht serioze” i bëri ata “të reflektojnë me forcë mbi nevojën për vërtetësi rreth historive që na tregohen dhe se si ne e negociojmë jetën tonë brenda tyre”.

Libri "Të Lirë"

Ypi, e cila është shpërblyer me 10,000 £, është profesore e teorisë politike në Shkollën e Ekonomisë dhe Shkencave Politike në Londër dhe profesore ndihmëse në filozofi në Universitetin Kombëtar Australian.

“Të Lirë” u zgjodh si fitues nga një listë e shkurtër prej gjashtë librash. Të tjerët në garë ishin The Manningtree Witches nga AK Blakemore, Islands of Abandonment: Life in the Post-Human Landscape nga Cal Flyn, Writing the Camp nga Yousif M Qasmiyeh, Empireland nga Sathnam Sanghera dhe Island of Missing Trees nga Elif Shafak.

Çmimi u fitua në vitin 2021 nga thrilleri i Ruth Gilligan The Butchers. Fituesit e mëparshëm përfshijnë ish-deputetin Alan Johnson për kujtimet e tij “This Boy” dhe gazetarja e Guardian Aida Edemariam për rrëfimin e saj të historisë së jetës së gjyshes së saj, “The Wife’s Tale”.

Për çmimin e ka uruar edhe ambasadorja e SHBA-së, Yuri Kim.

“Urime për Lea Ypi për fitimin e çmimit Ondaatje! Ky çmim, i dhënë nga Shoqëria Mbretërore e Letërsisë në Mbretërinë e Bashkuar, është një nga më të rëndësishmit në botë. Urime”, shkruan Kim.

Më herët, Lea Ypi u vlerësua me çmimin “Lumo Skëndo” me motivacionin “për vlerat e shquara në trajtesën origjinale, artistike e filozofike të konceptit të lirisë në kohën e diktaturës komuniste dhe të tranzicionit demokratik në Shqipëri, nëpërmjet kujtimeve të fëmijërisë dhe adoleshencës, dhënë me vërtetësi, sinqeritet, ndjeshmëri, humor, meditim politik e filozofik bashkëkohor”.


Copyright © Gazeta “Si”


Më Shumë