.png)
Riciklimi i mbeturinave teknologjike duhet të rritet urgjentisht. Minierat që nxjerrin metale janë të paqëndrueshme, thonë shkencëtarët.
Një studim vlerësoi se mbetjet teknologjike, vetëm në vitin 2021, ishin 57 milionë tonë. (RSC) thotë se tani duhet të ketë një përpjekje globale për të ricikluar ato mbetje, në vend që të merren nga Toka.
Konfliktet globale përbëjnë gjithashtu një kërcënim për zinxhirët e furnizimit për metalet e çmuara.
Shoqëria Mbretërore e Kimisë(RSC) në Britani po drejton një fushatë për të tërhequr vëmendjen.
Sipas të dhënave ka paqëndrueshmëri ndaj elementëve të çmuar të përdorur në teknologjinë e konsumatorit.
Ai thekson se trazirat gjeopolitike, duke përfshirë luftën në Ukrainë, kanë shkaktuar rritje në çmimin e materialeve. Ndër ta është dhe nikeli, një element kyç në bateritë e automjeteve elektrike.
"Zakonet tona të konsumit të teknologjisë mbeten shumë të paqëndrueshme dhe na kanë lënë në rrezik për të shterur elementët që na duhen", tha Tom Welton, president i Shoqërisë Mbretërore të Kimisë, duke shtuar se ato zakone "po vazhdonin të përkeqësonin dëmtimin mjedisor".
Elemente në produkte teknologjike që mund të mbarojnë në shekullin e ardhshëm:
Galium: Përdoret në termometra mjekësorë, LED, panele diellore, teleskopë dhe ka veti të mundshme kundër kancerit.
Arseniku: Përdoret në fishekzjarre, si ruajtës i drurit.
Argjendi: Përdoret në pasqyra, lente reaktive që errësohen në rrezet e diellit, veshje antibakteriale dhe doreza për përdorim me ekranet me prekje
Indium: Përdoret mikroçipe, sisteme spërkatës zjarri, si një shtresë për kushinetat me top në makinat e Formula 1 dhe panelet diellore
Yttrium: Përdoret në dritat e bardha LED, lentet e kamerës dhe mund të përdoret për të trajtuar disa lloje kanceri
Tantalum: Përdoret në implantet kirurgjikale, elektroda për dritat neoni, tehët e turbinave, aparatet e dëgjimit dhe stimuluesit e ritmit.
Disa elementë kryesorë thjesht po mbarojnë.
Gjatë gjithë kohës, sasia e mbetjeve teknologjike të gjeneruara po rritet me rreth dy milionë ton çdo vit. Ekspertët thonë se më pak se 20% mblidhet dhe riciklohet.
"Ne kemi nevojë që qeveritë të riparojnë infrastrukturën në riciklim dhe bizneset të mos gjenerojnë mbetje teknologjike. Ata duhet të investojnë në prodhimtari më të qëndrueshme", tha Welton.
Hulumtimi i ri nga RSC zbuloi gjithashtu një kërkesë në rritje nga konsumatorët për teknologji më të qëndrueshme.
Në një anketë në internet me 10,000 njerëz në 10 vende, 60% thanë se do të kishin më shumë gjasa të kalonin te produkte teknologjike të pëlqyera për ta.
Sondazhi tregoi gjithashtu se njerëzit nuk dinin se si të merren me mbetjet e tyre elektronike.
Shumë të anketuar thanë se ishin të shqetësuar për efektin mjedisor të pajisjeve të papërdorura që kanë në shtëpitë e tyre. Por nuk dinin çfarë të bënin me to ose ishin të shqetësuar për sigurinë e riciklimit.
RSC shpreson të inkurajojë njerëzit që të çojnë pajisjet e vjetra dhe të padëshiruara për riciklim.
"Gjëja që themi gjithmonë është zvogëloni, ripërdorni dhe ricikloni. Kështu që ndoshta mbani një telefon për më gjatë dhe ndoshta shisni një telefon të vjetër ose ia jepni një të afërmi”, thonë ekspertët.
Burimi: BBC/ Përshtati: Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
