.png)
Klubi Deportivo Palestino luan me një uniformë të bardhë, jeshile dhe të kuqe, në stadiumin e tyre valëviten flamuj palestinezë dhe klubi i tyre sportiv krenohet me një pishinë të hapur në formën e Palestinës së para vitit 1948. Por ky ekip futbolli nuk luan në Palestinë, madje as në Lindjen e Mesme. Të njohur më mirë si Palestino, ata në fakt luajnë në ligën më të mirë të futbollit të Kilit, Primera Division de Chile.
Kili është shtëpia e popullsisë më të madhe të palestinezëve jashtë Lindjes së Mesme. Kjo diasporë palestineze, e cila aktualisht ka më pak se 500,000 njerëz, ka ndihmuar në formimin e politikës së Kilit për gati një shekull ndaj Palestinës. Në zemër të këtij komuniteti, Palestina ka shërbyer jo vetëm si një pikë grumbullimi për diasporën, por edhe një instrument i shkëmbimit kulturor dhe diplomacisë.
Vala e parë e emigrantëve palestinezë që mbërritën në Kili filloi në vitet 1850, pasi njerëzit u larguan nga lufta e Krimesë. Një valë e dytë refugjatësh mbërriti para dhe gjatë Luftës së Parë Botërore, pasi që nga viti 1909 u zgjerua shërbimin e detyrueshëm ushtarak për të përfshirë të rinjtë e krishterë dhe hebrenj. Shumë u larguan nga rekrutimi, ndërsa familjet, djemtë e të cilëve u detyruan në shërbim, humbën bukën e gojës dhe ranë në varfëri, dhe kështu zgjodhën të largoheshin nga Palestina.
Periudha e fundit e madhe e imigrimit nga Palestina në Kili erdhi pas Nakba në vitin 1948, kur 700,000 palestinezë u detyruan të largoheshin nga shtëpitë e tyre. Shumica e emigrantëve mbërritën në portin e Buenos Aires para se të udhëtonin nëpër Argjentinë dhe të hynin në Kili.
Këta ‘kiliano-palestinezë’ të rinj u përballën me racizëm të ashpër. Palestinezët në Kili shpesh quheshin në mënyrë nënçmuese si turcos (turq), së bashku me të gjithë ata që kishin ikur nga perandoria osmane. Ndërsa gjeneratat e njëpasnjëshme të kiliano-palestinezëve lulëzuan ekonomikisht, ata vazhduan të përballen me paragjykime, madje edhe nga komunitetet e tjera në Kili.
Ndërsa numri i palestinezëve u rrit, ashtu edhe pasuria e tyre, ata ngritën një sërë institucionesh komunitare duke përfshirë ‘Palestino’. Ekipi u themelua në të vërtetë në vitin 1916 në kryeqytetin e Kilit, Santiago, si një skuadër amatore. Por vetëm në vitin 1952 Palestino u bë skudër profesioniste. Stadiumi aktual i klubit, La Cisterna, u përurua në vitin 1988 dhe vazhdon të jetë një qendër kulturore për komunitetin palestinez.
Palestino nuk është i vetmi klub profesionist futbolli në Kili që është themeluar nga komunitetet e diasporës. Audux Italiano u themelua nga italianët në 1910 dhe Club Union Esponola u themelua nga spanjollët në 1897. Që nga viti 1933, të tre klubet kanë garuar në ndeshje derbi vjetore të njohura si Clasico de Colonias (Klasiku i kolonive).
Megjithatë, vetëm Palestina ka pasur një ndikim të tillë politik si në Kili ashtu edhe në atdheun e saj.
Formimi i politikës kiliane
Kjo diasporë palestineze ka formësuar politikën kiliane ndaj Palestinës, duke bashkuar shpesh krahët e majtë dhe të djathtë të politikës kiliane. Në vitin 1947, Kili abstenoi nga votimi i OKB-së për ndarjen e Palestinës. Dhe nën presidentin konservator Sebastian Pinera, Kili njohu shtetin e Palestinës në 2011.
Në vitin 2019, gjatë mandatit të tij të dytë në detyrë, Pinera u kritikua nga Izraeli për vizitën e vendit të shenjtë hebre me një grup zyrtarësh palestinezë. Në vitin 2022, presidenti aktual i krahut të majtë të Kilit, Gabriel Boric, njoftoi planet për të hapur një ambasadë kiliane në Palestinë.
Vetë Palestino ka ndihmuar gjithashtu në ndërtimin e marrëdhënieve të politikanëve palestinezë dhe tifozëve të futbollit. Në vitin 2003, Yasser Arafat, presidenti i atëhershëm i Shtetit të Palestinës, dërgoi një letër nga Rripi i Gazës në mbështetje të klubit pasi ai përballej me falimentimin.
Dhe në vitin 2015, përpara ndeshjes në të cilën Palestino u kualifikua për Copa Libertadores (kompeticioni kryesor kontinental i Amerikës së Jugut), presidenti aktual i Palestinës, Mahmoud Abbas, i shkroi klubit. Ai do t'i shkruante sërish klubit në vitin 2018 përpara garës vjetore të Kupës së Kilit, Copa Chile.
Palestino gjithashtu ka dhënë mbështetjen e saj për tifozët e klubit në Palestinë. Që nga viti 2010, sponsori më i madh i klubit të futbollit ka qenë Banka e Palestinës, pjesë e përpjekjeve të bankës për të forcuar marrëdhëniet e saj me diasporën palestineze. Si pjesë e këtyre përpjekjeve, Banka e Palestinës sponsorizoi një turne në Bregun Perëndimor për divizionet më të ulëta të ekipit në 2013.
Në vitin 2019, për dy ndeshje kundër skuadrës famëkeqe argjentinase, Club Atletico River Plate, Palestino kishte instaluar ekrane gjigante në qytetin Ramallah të Bregut Perëndimor, në mënyrë që tifozët palestinezë të mund të shikonin lojën.
Megjithatë, historia e Palestinës nuk ka qenë pa polemika. Në vitin 2014, klubi u gjobit nga Federata Kiliane e Futbollit pasi fanella e tij për sezonin e ri përfshinte një hartë të Palestinës para vitit 1948 në vendin e numrave të skuadrës. Komuniteti hebre i Kilit dhe qeveria izraelite u ankuan dhe Palestino përfundimisht hoqi hartat nga fanella.
Por ‘Palestino’ mbetet e zëshme dhe e palëkundur në mbështetjen e saj për Palestinën dhe, shpesh, Shteti Kilian qëndron përkrah tyre.
Ekziston një thënie e vjetër kiliane që thotë se çdo qytet në vend duhet të ketë tre gjëra: një prift, një polic dhe një palestinez. Ky komunitet i fuqishëm dhe historik ka formësuar jo vetëm historinë sportive, por edhe atë politike në Kili dhe Palestinë.
Ndërsa lufta në Gaza vazhdon, ndeshjet e futbollit të Palestinës janë bërë një ‘vend’ për solidaritet, zi dhe festim sfidues të identitetit kiliano-palestinez.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
