Mjedis

Pse ishujt kanë krijesat më unike në botë

Ishujt Galapagos, të konsideruar si vendlindja e Teorisë së Evolucionit, janë si një laborator i shkencës natyrore, ku mund të shikosh çdo gjë që shpeshherë e kemi parë vetëm në televizor. Dhe duke e ditur që e gjithë jeta e egër gjendet atje, një udhëtim me barkë lundrimi do të ishte shumë absurde. Por çfarë kanë këta ishuj që i bëjnë shkencëtarët të jenë aq të çmendur pas tyre?!
Së pari, pesë nga 19 speciet rezidente në ishull janë endemike, që do të thotë se ato nuk gjenden në asnjë vend tjetër në tokë. Një prej tyre është, pinguini Galápagos, i cili është pinguini i vetëm që ekziston në veri të ekuatorit. Gjithashtu, zvarranikët janë të shumtë, në krahasim me gjitarët dhe iguanat detare mund të shihen kudo në plazhin e qetë. Një endemizëm i tillë gjendet në ishuj për shkak të largësisë dhe shkëputjes fizike të tyre nga pjesa tjetër e botës.
Udhëtimi juaj do të bëhej më intensiv në vende si Hawai, ku mbi 90% e specieve ishullore janë endemike. Ishulli ka nivelin më të lartë të endemizmit amfib në botë dhe Madagaskari mbështet më shumë se 8000specie të veçanta.

Merrni për shembull “xhuxhin me tre këpucë”, një akrep i gjetur në Isla Escudo de Veraguas, një ishull i vogël në brigjet e Panamasë. E gjetur zyrtarisht kohët e fundit në vitin 2001, akrepi ishte i veçantë nga speciet e tjera sepse ishte fshehur. Ndodh në ishuj, ku speciet tkurren në madhësi në mënyrë që burimet ushqimore të tyre të zgjasin më gjatë dhe termorregullimi është më i lehtë. Studiuesit zbuluan gjithashtu se madhësia e trupit të tij, ka të ngjarë të ulet në mënyrë lineare me moshën e ishullit.
Rregulli më i përgjithshëm i ishujve, i quajtur edhe rregulli i Fosterit, gjithashtu përfshin gjigantizmin izolues, i cili funksionon në të kundërt me xhuxhizmin,e ka shumë të ngjarë të lejojë që specie të caktuara të jenë në gjendje të udhëtojnë në distanca më të gjata për të marrë ushqime. Breshkat gjigante në Ishujt Galapagos dhe Seychelles janë shembujt më të mrekullueshëm të kësaj gjëje.

Tregtia, turizmi dhe transporti kanë dëmtuar të gjithë botën, më së shumti në ujërat nga anijet dhe kjo ka shkaktuar një zhvlerësim në shkallë të gjerë të ekuilibrit të krijuar në ishuj për shekuj. Disa specie që aktualisht ekzistojnë në ishuj do të konsideroheshin dikur vetë pushtuese, por aktiviteti njerëzor ka shtuar nivelin e shkatërrimit që disa specie po hyjnë në Hawai rreth 2 milion herë më shpejt sesa norma natyrore.
Vende si Zelanda e Re, Australia dhe madje Galapagos kanë ligje të rrepta kundër pushtuesve, pasi fotografia e dëmtimit të tyre të mundshëm vetëm bëhet më e qartë. Pra, studimi i të gjitha krijesave të çuditshme të ishujve mund të na jepte vetëm një udhërrëfyes më të mirë, për të mbrojtur krijesat që treguan evolucionin e Darvinit./Discovery Channel


Copyright © Gazeta “Si”


Më Shumë