Lajme

Dy ‘Nobel’ për Letërsinë, fitojnë Olga Tokarczuk dhe Peter Handke

Çmimin Nobel për Letërsinë për vitin 2018 e ka rrëmbyer shkrimtarja polake, Olga Tokarczuk “për një imagjinatë narrative që me pasion enciklopedik paraqet kalimin e kufijve si një formë e jetës”.
Ndërsa, çmimi Nobel për Letërsi për vitin 2019 i është dhënë autorit austriak, Peter Handke “për një vepër me ndikim që ka eksploruar periferinë dhe specifikën e përvojës njerëzore me zgjuarsi gjuhësore”.
Olga Tokarczuk ka lindur në vitin 1962 në Sulechów në Poloni, dhe sot jeton në Wroclaw. Prindërit e saj ishin mësues dhe babai i saj vepronte edhe si bibliotekar i shkollës. Në bibliotekë ajo lexonte praktikisht gjithçka mund të merrte dhe pikërisht këtu u zhvillua dhe oreksi i saj letrar. Pas studimit të psikologjisë në Universitetin e Varshavës, ajo debutoi si një shkrimtare në vitin 1993 me “Podróz ludzi Księgi” (“The Journey of the Book-People”).

Olga Tokarczuk

Përparimi i saj i vërtetë erdhi me romanin e saj të tretë “Prawiek i inne czasy” 1996 (“Primeval and Other Times”, 2010). Romani është një shembull i shkëlqyer i letërsisë së re polake pas vitit 1989, i cili i reziston gjykimit moral dhe nuk është i gatshëm të përfaqësojë ndërgjegjen e kombit. Përkundrazi, ajo tregon një dhuratë të jashtëzakonshme të imagjinatës me një shkallë të lartë të përsosjes artistike.
Vepra më e mirë e Tokarczuk deri më tani është romani mbresëlënës historik ‘Księgi Jakubowe’ 2014 (“The Books of Jakob”).
Edhe një herë shkrimtarja ndryshon modalitetin dhe zhanrin dhe i ka kushtuar disa vjet kërkime historike në arkiva dhe biblioteka për të bërë të mundur punën.
Tokarczuk ka demonstruar në këtë punë aftësinë supreme të romanit për të përfaqësuar një çështje pothuajse përtej të kuptuarit njerëzor.
Peter Handke ka lindur në vitin 1942 në një fshat të quajtur Griffen, i cili ndodhet në rajonin e Carinzia në jug të Austrisë. Kjo ishte edhe vendlindja e nënës së tij Maria, e cila i përkiste pakicës sllovene.

Peter Handke

Nga viti 1961 ai studioi drejtësi në Universitetin e Gracit, por i ndërpreu studimet disa vjet më vonë kur u botua romani i tij debutues “Die Hornissen” (1966).
Së bashku me komedinë “Publikumsbeschimpfung” (“Offending the Audience”, 1969), ai me siguri la gjurmët e tij në skenën letrare.
Më shumë se pesëdhjetë vjet më vonë, pasi prodhoi një numër të madh veprash në zhanre të ndryshme, ai u afirmua si një nga shkrimtarët më me ndikim në Evropë pas Luftës së Dytë Botërore.
Bibliografia e tij përmban romane, ese, vepra dramatike dhe skenarë. Në punimet e tij ndihet dëshira e fortë për të zbuluar dhe sjellë zbulimet e tij në jetë, duke gjetur shprehje të reja letrare për to.

Emri i shkrimtarit shqiptar, Ismail Kadare, edhe këtë vit ishte në mesin e favoritëve, por pa mundur ta rrëmbejë këtë çmim.

Shkrimtari më i njohur shqiptar në botë qarkullon në listën e akademisë suedeze që akordon çmimet më të larta në Letërsi që në fillim të viteve ’90, por as këtë vit nuk arriti ta merrte këtë çmim prestigjioz.


Copyright © Gazeta “Si”


Më Shumë