Libra

Naomi Alderman: Romani im për virusin u bë i vërtetë

Autorja më e famshme distopiane angleze, Naomi Alderman, ishte duke shkruar një histori për një pandemi të rreme kur arriti Covid-19. Autorja e “Fuqisë” shkon përtej nëse ajo mund të vazhdonte të shkruante ‘fiction’ që papritmas dukej shumë afër realitetit.

Për dy vjet, Naomi Alderman, kishte punuar në librin e saj të radhës.

Pastaj në shkurt, me 40.000 fjalë të shkruara tashmë, ajo vendosi që duhej të ndalonte. Historia që ajo kishte sajuar, rreth miliarderëve të teknologjisë që iknin nga një pandemi, tani dukej pak a shumë afër realitetit.

“Unë vetëm mendova, ‘nonsens’! Unë nuk do të jem në gjendje të shkruaj këtë libër”, është shprehur Alderman në një intervistë telefonike. “Thjesht ndjeva shumë mosrespekt për shumë njerëz që kishin humbur të dashurit. Dhe unë mendova, ‘Zoti e di se ku do të bjerë kjo pandemi, dhe cila do të jetë bota që vjen pas saj’”.

Në librin e saj, të titulluar provizorisht “Të mbijetuarit”, ajo kishte ngjizur një pandemi që ishte shumë më e keqe se koronavirusi. “Shërbimet e lajmeve e quanin atë grip pëllumbash, - vazhdonte një pasazh, - sepse për një kohë ata menduan se përhapja e shpejtë e sëmundjes ishte shkaktuar nga pëllumba. Në Paris, kishte një seri fotografish të milicisë lokale duke përdorur flakës kundër pëllumbave. Në imazhe, zogjtë po përpiqen të fluturojnë, me krahët e tyre në zjarr. Ata duken sikur po bërtasin nga flakët”.

Për javë të tëra, Alderman nuk e ka prekur librin, duke u përqendruar në vend të kësaj në modele të shkruari. Përfundimisht, ajo e rishikoi dhe vendosi ta përfundojë atë, por me ndryshime potencialisht të shumta. Ndoshta me idenë e shpjegimit çfarë është një pandemi dhe ngarkesën emocionale që mbart, në mënyrë që njerëzit të kuptojnë se sa të frikshme janë. “Kjo mund të përfundojë duke u përmbledhur në rreth dy fjali”, thotë ajo me të qeshur. 

Në intervistë, ajo ka folur për mënyrën se si e zhvendosi kursin me librin, nëse romancierët duhet të përfshijnë koronavirusin në trillimet e tyre dhe pse është koha për shkrimtarët e trillimeve shkencore të jenë më të këndshëm.

Si fillim, si lindi ideja për të shkruar për një pandemi?

Unë jam e interesuar në atë që njerëzit bëjnë në situata ekstreme. Lexova një pjesë në Neë Yorker për miliarderët e teknologjisë që investojnë në bunkerë në Zelandën e Re, në mënyrë që të mbijetojnë çdo bllokim të shoqërisë që ata vetë mund të kenë përfunduar duke katalizuar ose shkaktuar. Kjo më goditi si një territor jashtëzakonisht pjellor, hendekun masiv midis retorikës së Luginës së Silikonit dhe realitetit.

Më dukej gjithashtu se ishim për shkak të një pandemie. Pandemitë vijnë afërsisht një herë në 100 vjet ose më shumë, dhe e fundit ishte ajo e 1918/19. Kështu që unë i vendos këto dy gjëra së bashku: Po sikur të ndiqja këta miliarderë të teknologjisë në përpjekjet e tyre për të arritur në bunkerin e tyre?

Unë nuk e parashikoja që kjo do të ndodhte në të vërtetë.

Keni dëgjuar për koronavirusin në janar. Si ndikoi kjo në shkrimin tuaj në fillim?

Në mendje pata një pandemi që fillonte në Amerikën e Jugut. Dhe kur pashë këtë shpërthim në Kinë, mendova, “Oh, pse mos ta ndryshoj atje?” Kështu që, me siguri për janarin, pjesën më të madhe të muajit shkurt, mendova: “Kjo është shumë aktuale. Kjo është fantastike. Kur njerëzit ta lexojnë këtë, do të mendojnë “Oh, ajo po shikon se çfarë do të kishte ndodhur nëse ajo pandemi e vogël do të dilte jashtë kontrollit”.

Atëherë, çfarë ju bëri të ndjeheni të aftë të riktheheshit tek ajo?

Në mes të prillit, papritmas kisha menduar se megjithëse Covid nuk është argëtues, për nga shkalla e plagëve, në të vërtetë është mjaft i qetë. Ne harrojmë se është plotësisht e mundur që një murtajë të vrasë në mënyrë joproporcionale foshnjat, ose fëmijët. Kështu që unë mendova, “Po sikur, nëse ky libër do të shkruhej në një botë pas Covid, 10 ose 15 vjet më vonë, dhe ajo për çfarë po shkruaj është një plagë më e lehtë?

Më dukej gjithashtu se do të ishte shumë e dobishme, dhe e këndshme, të përpiqesha të mendoja se si mund të jetë një botë pas Covid, dhe çfarë duhet bërë për ta ndihmuar atë të jetë më e mirë.

Çfarë keni bërë të drejtë dhe të gabuar në lidhje me pandeminë?

Mora videot e YouTube si duhet. Në romanin tim, njerëzit mësojnë rreth asaj që po ndodh në të gjithë botën jo aq shumë nga lajmet sa nga njerëzit që ngarkojnë video. Kam edhe ndjenjën e panikut të duhur, mendoj. Dhe unë kam një gjë të çuditshme, çuditërisht të saktë, ku gjërat shkojnë shumë, shumë keq në Itali, dhe trenat po kthehen mbrapa dhe spitalet kapërcehen.

Ajo që është befasuese është se sa e lodhshme është. Unë e kam krahasuar atë në mendjen time me përvojën e transferimit në një vend të huaj, ku ju duhet të rishikoni gjithçka: si t’i përgjigjeni derës, si të ecni nëpër rrugë, si të merrni sende ushqimore. Ka një fantazi të përhapur në internet që ne do ta përdorim të gjithë këtë herë për t’u bërë të aftë në një gjuhë të re dhe të përsosim aftësitë tona.

“The Guardian” botoi një artikull këtë muaj ku autorët diskutonin nëse ata duhet të ndryshojnë librat e tyre për të përfshirë gjëra të tilla si maska për fytyrën ose për të hequr skena ku personazhet e tyre janë në bare. Cila do të ishte këshilla juaj për ta?

Mos u stresoni. Ose vendoseni njgarjen në 2017 ose në 2023.  

Nëse jeni duke shkruar një roman ku personazhi kryesor drejton një bar, dhe i gjithë komploti ka të bëjë me aftësinë e tij për të mbajtur këtë biznes, dhe ju dëshironi shumë që ai të jetë realist bashkëkohor, ju do duhet të vendosni në të vërtetë rregulla për distancimin shoqëror. Por nëse keni karaktere që takohen rastësisht në një bar, kjo nuk ka problem.

Si dikush që kalon kohën e saj duke parashikuar të ardhmen, a mund ta shihni që kjo pandemi ka ndonjë ndikim në trillimet shkencore?

Nuk do të ketë një efekt në llojin e së ardhmes së thellë, në hapësirë me pushtime të huaja dhe anije kozmike. Por unë mendoj se për trillimet e shkencës sociale, mund të jetë. Ekziston një pjesë e trillimit shkencor apokaliptik, i cili duket se imagjinon se shumica e njerëzve thjesht presin një justifikim për t’u bërë një kanibal.

“Rruga” është një libër shumë, shumë i mirë, por në të vërtetë nuk mendoj se është e vërtetë se ajo që shumica prej nesh mund të bëjë “Urra, një shans për një kohë të gjatë për të përmbushur ambicien time për të ngrënë mish njerëzor!” Kjo nuk është se si qeniet njerëzore kanë mbijetuar vitet e fundit. Si kemi mbijetuar në të vërtetë po punojmë së bashku, po formohemi në bashkësi, duke punuar si të tregtojmë me të tjerët, kryesisht duke u përpjekur të ruajmë paqen.

Dhe kjo është e vërtetë edhe për miliarderët e teknologjisë në librin tuaj?

Epo, unë mendoj se miliarderët e teknologjisë janë një pjesë e veçantë e njerëzimit.

Burimi: The New York Times, përshtati në shqip Gazeta Si.

Copyright © Gazeta “Si”

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.


Copyright © Gazeta “Si”


Më Shumë