Metani është shumë më i ndjeshëm ndaj ngrohjes globale sesa mendohej më parë

Metani është katër herë më i ndjeshëm ndaj ngrohjes globale sesa mendohej më parë, tregon një studim i ri. Rezultati ndihmon për të shpjeguar rritjen e shpejtë të metanit në vitet e fundit dhe sugjeron që, nëse lihet i pakontrolluar, ngrohja e lidhur me metanin do të përshkallëzohet në dekadat në vijim.

Rritja e këtij gazi serë, i cili gjatë një periudhe kohore 20-vjeçare është më shumë se 80 herë më i fuqishëm se dioksidi i karbonit ishte ngadalësuar që nga fillimi i mijëvjeçarit, por që nga viti 2007 ka pësuar një rritje të shpejtë, me matjet nga Oqeaniku Kombëtar i SHBA dhe Administrata Atmosferike e regjistroi gati trefishin e niveleve para-industriale.

"Ajo që ka qenë veçanërisht e çuditshme ka qenë fakti se emetimet e metanit janë rritur me ritme edhe më të mëdha në dy vitet e fundit, pavarësisht nga pandemia globale, kur burimet antropogjene supozoheshin të ishin më pak të rëndësishme", tha Simon Redfern, shkencëtar në Universitetin Teknologjik Nanyang në Singapor.

Rreth 40% e emetimeve të metanit vijnë nga burime natyrore si ligatinat, ndërsa 60% vijnë nga burime antropogjene si blegtoria, nxjerrja e lëndëve djegëse fosile dhe deponitë. Shpjegimet e mundshme për rritjen e emetimeve të metanit variojnë nga eksplorimi i zgjeruar i naftës dhe gazit natyror, rritja e emetimeve nga bujqësia dhe deponitë, dhe rritja e emetimeve natyrore ndërsa ligatinat tropikale ngrohen.

Por një shpjegim tjetër mund të jetë një ngadalësim i reaksionit kimik që largon metanin nga atmosfera. Mënyra mbizotëruese në të cilën "pastrohet" metani është nëpërmjet reagimit me radikalet hidroksil (OH) në atmosferë.

"Radikali hidroksil është quajtur "detergjent" i atmosferës sepse punon për të pastruar atmosferën nga gazrat e dëmshme", tha Redfern. Por radikalët hidroksil reagojnë gjithashtu me monoksidin e karbonit dhe një rritje e zjarreve mund të ketë pompuar më shumë monoksid karboni në atmosferë dhe të ketë ndryshuar ekuilibrin kimik. “Mesatarisht, një molekulë e monoksidit të karbonit mbetet në atmosferë për rreth tre muaj përpara se të sulmohet nga një radikal hidroksil, ndërsa metani vazhdon për rreth një dekadë. Pra, zjarret kanë një ndikim të shpejtë në përdorimin e "detergjentit" hidroksil dhe reduktojnë heqjen e metanit", tha Redfern.

Për të kuptuar se çfarë po nxiste përshpejtimin e metanit, Redfern dhe kolegu i tij Chin-Hsien Cheng përdorën katër dekada matje të metanit dhe analizuan ndryshimet në klimë për të identifikuar se si mund të kishte ndryshuar disponueshmëria e radikalëve hidroksil dhe çfarë ndikimi mund të kishte klima në ndryshim.

Gjetjet e tyre, të botuara në revistën Nature Communications, sugjerojnë se ngrohja globale është katër herë më ndikuese në përshpejtimin e emetimeve të metanit sesa ishte vlerësuar më parë, me rritjen e temperaturave që ndihmon në prodhimin e më shumë metanit ndërsa në të njëjtën kohë, koha ngadalëson largimin e metanit nga atmosfera.

“Ishte një rezultat vërtet tronditës dhe thekson se efektet e ndryshimit të klimës mund të jenë edhe më ekstreme dhe më të rrezikshme sesa mendonim”, tha Redfern.

Ndërsa reduktimi i karbonit duhet të mbetet fokusi kryesor, Redfern dhe Cheng thanë se metani nuk mund të injorohet.

“Pjesa më e madhe e emetimeve vjen nga vendet e industrializuara së fundmi ose vendet në zhvillim dhe ata kanë nevojë për ndihmë. Ajo që nevojitet nuk është para, por qeverisje e mirë. Ne duhet të bindim Kinën dhe Indinë, dy emetuesit më të mëdhenj që t'i bashkohen premtimit global të metanit dhe të merren me gropat e tyre të minierave të qymyrit, zjarret e mbetjeve bujqësore dhe emetimet e deponive. Ndërkohë, reduktimi dhe parandalimi i zjarreve në pyje dhe djegia e biomasës është gjithashtu e rëndësishme”.

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.