Kiev, një festival letrar në zemër të luftës

Nga Gazeta Si - Pavarësisht luftës, agresionit rus, masakrave dhe tmerrit, edhe këtë vit do të zhvillohet Festivali i Librit në Ukrainë, padyshim në Kiev. U njoftua ditët e fundit: do të mbahet nga 22 deri më 25 qershor në vendin e zakonshëm të Arsenales së Vjetër, padyshim i pajisur me një strehë të madhe sulmi ajror.

Dhe duhet thënë se një festival libri në zemër të një lufte është diçka unike në Europë dhe në botë, jo vetëm për arsye ekonomike apo logjistike.

Duket si një sfidë, një skandal; është një formë e rezistencës njerëzore kundër së keqes, jo vetëm një mënyrë për të afirmuar kulturën, por edhe një armëpushim, madje edhe një moment festimi, pavarësisht gjithçkaje.

Nuk do të jetë një manifestim i madh, gjë që është e qartë, duke pasur parasysh vështirësitë e mëdha, por kjo nuk është gjëja e rëndësishme. Megjithatë, janë planifikuar më shumë se pesëdhjetë aktivitete letrare dhe nëse nuk do të ketë stendat e botuesve të huaj, do të jenë ata vendas.

Yulia Kozlovets, drejtoresha e festivalit (e cila me kalimin e viteve ka sjellë autorë të tillë si nobelistja polake Olga Tokarczuk ose vetë Alessandro Baricco në Kiev) shpjegoi për “Publishers Weekly” aktivitetet që do të mbahen në një ngjarje letrare të jashtëzakonshme, një festival në gjendje lufte: librat do të jenë kryesisht ukrainas, në një përpjekje për të mbështetur shtëpitë botuese vendëse dhe agjentët letrarë.

Por mbi të gjitha, për të krijuar një hapësirë ​​të qetë.

“Njerëzit kanë nevojë për një vend të njohur për ta, – tha ajo, – ku mund të jenë me miqtë, të diskutojnë, të ndajnë përvojat në paqe. Ne duam t’ua japim këtë mundësi, por gjithashtu duam të festojmë guximin dhe rezistencën e tyre. Është rruga jonë drejt fitores”.

Nuk është retorikë. Duket se është një strategji e mirë. Vitin e kaluar, në panairin e librit për fëmijë në Bolonja, ishte stenda e Ukrainës, por bosh, për shkak të vendimit të vetë Kozlovets, e cila donte ta bënte atë simbol të agresionit të vuajtur nga vendi i saj.

Megjithatë, fotografia që kishte udhëtuar botën, si të thuash, në vitin 2022, ishte ajo e Margaret Atwood në demonstratën e paqes kanadeze, me një flamur të verdhë dhe blu dhe një kapuç në formë maceje.

Pro luftës në Ukrainë dolën edhe autorë si Salman Rushdie, Orhan Pamuk, Svetlana Alexievich.

Ndërkohë, Olga Tokarczuk, Jonathan Franzen, Colm Tóibín, Elif Shafak kishin nënshkruar apelin ndërkombëtar të Pen club, duke dënuar padyshim pushtimin rus. Pa harruar konferencën intensive për shtyp të Panairit të Librit, në Torino, kur Lidia Liberman, një aktore e lindur në Kiev, lexoi poezi të autorëve ukrainas.

Megjithatë, me kalimin e kohës, rreziku i varësisë bëhet fatal siç është në çështjet njerëzore, për ne që jemi (relativisht) të largët dhe të sigurt; së bashku me atë të lënies së skenës intelektuale te disa “pacifistë” të paqartë. Gjithashtu për këtë arsye festivali i Kievit, me bastin e tij (të çmendur?), është një lajm i shkëlqyer. /La Stampa/