.png)
Gjashtë të rinj portugezë kanë dërguar në Gjykatën e të Drejtave të njeriut 32 qeveri europiane, për dështimin me luftën e ndryshimeve klimatike.
27 vendet anëtare të BE-së bashkë me Norvegjinë, Turqinë, Zvicrën dhe Britaninë e Madhe ishin në gjykatën e Strasburgut të mërkurën për t’ju përgjigjur akuzave se kanë dështuar të ulin emetimet e karbonit të ngritura nga 6 portugezë të moshës 11-24 vjeç.
Edhe Rusia është e akuzuar, por nuk mori pjesë në seancë.
Padia, e përshkruar nga avokatët si “çështja e David dhe Goliath”, ishte e para ku kaq shumë vende duhet të mbronin veten në një gjykatë. Çështja u emërtua “Duarte Agostinho”, sipas tre vëllezërve që ndodheshin në grupin e të rinjve.
Gjashtë paditësit, që udhëtuan me makinë dhe hekurudhë për më shumë se dy ditë që të arrinin në Strasburg, argumnentuan se e drejta e tyre për të jetuar, për të pasur privatësi dhe një familje, sipas Konventës Europiane të të Drejtave të Njeriut, është kërcënuar nga nxehtësia ekstreme dhe zjarret e shpeshta në Portugali.
Ata thanë se nuk kanë qenë në gjendje të shkonin në shkollë apo të dilnin dhe të flinin për shkak të temperaturave që arritën 40 gradë celsius.
“Qeveritë në të gjithë botën kanë fuqinë për ta bërë këtë. Qeveritë në Europë po zgjedhin të mos e bëjnë”, tha Catarina dos Santos Mora, 23 vjeçarja nga Leiria, Portugali.
Alison Macdonald, këshilltarja e të rinjve, argumentoi se të gjitha qeveritë ishin të përgjegjshme për vuajtjet: “Nuk ka rëndësi se ndotja nuk është pranë shtëpisë së tyre. Gazet nuk kanë kufij ndërkombëtarë”.
Ajo përmendi se të rinjtë kanë vuajtur nga nxehtësia ekstreme, ndërkohë që kompanitë energjetike kanë fituar shumamarramendëse.
“Gjykata është në një pozitë të rëndësishme dhe mund të ndryshojë të ardhmen.”
Avokatët e qeverive argumentuan se të rinjtë nuk i kishin shteruar të gjitha rrugët ligjore në nivel kombëtar dhe se gjykata do të shkonte përtej juridiksionit të saj duke vendosur në favor të tyre. Ndryshimet klimatike duhet të trajtohen përmes marrëveshjeve ndërkombëtare, siç është marrëveshja e Parisit për klimën e vitit 2015 dhe jo përmes praktikës gjyqësore, argumentuan ata.
"Çdo person në planet mund të pretendojë se është në juridiksionin e secilit prej shteteve të paditura," tha Sudhanshu Swaroop, KC, një avokat në Mbretërinë e Bashkuar që foli në emër të 32 shteteve.
“Kërkuesit po kërkojnë të imponojnë detyrime të gjera me pasoja të thella sociale dhe ekonomike” për qeveritë e përfshira, tha ai.
Si pjesë e mbrojtjes së saj, qeveria e Mbretërisë së Bashkuar kishte vënë në dukje planin e saj të veprimit me 10 pika për klimën, të paraqitur në nëntor 2020, të cilin e anuloi disa pjesë të javës së kaluar.
Rasti është një pikë referimi në një numër në rritje të procedurave ligjore kundër qeverive dhe autoriteteve për dështimin për të ulur emetimet e gazeve serrë aq shpejt sa për të përmbushur objektivin e Marrëveshjes së Parisit për Klimën për të mbajtur rritjen e temperaturës globale nën 1.5C.
Në krye të 87 avokatëve të pranishëm në emër të qeverive ishin edhe ata të përfshirë në dy çështje të ngjashme, por më të vogla të ngritura nga një ish-kryetar i bashkisë franceze kundër qeverisë franceze dhe nga një grup grash zvicerane të moshës 78-89 vjeç kundër Bernës.
Rezultatet e këtyre dy rasteve dhe progresi në gjashtë padi të tjera janë në pritje të vendimit të GJEDNJ-së, i cili pritet në gjysmën e parë të vitit të ardhshëm.
"Njerëzit janë gjithnjë e më të dëshpëruar dhe ne kemi gjithnjë e më shumë një shkëputje midis qeverive që thonë se janë të përkushtuara ndaj dekarbonizimit dhe mungesës së politikës për ta bërë këtë," tha Sebastien Duyck, avokat i lartë në Qendrën për të Drejtën Ndërkombëtare të Mjedisit, një OJQ ligjore me bazë në SHBA.
Komisionerja e Këshillit të Europës për të Drejtat e Njeriut, Dunja Mijatović, e cila ndërhyri në këtë rast, bëri thirrje për njohjen e rrezikut klimatik me Konventën Europiane për të Drejtat e Njeriut.
Mijatoviç i ka bërë të drejtat e të rinjve një pikë kyçe të mandatit të saj dhe i tha Financial Times se rasti ishte "me rëndësi vendimtare për të ardhmen e fëmijëve tanë, të brezave të ardhshëm dhe planetit tonë".
Çështja Duarte Agostinho vjen pas një vendimi në shtetin amerikan të Montana në gusht, gjykatësi Kathy Seeley gjeti në favor të 16 aktivistëve të rinj mjedisorë, të cilët thanë se agjencitë shtetërore po neglizhonin detyrën e tyre për të mbrojtur qytetarët duke dhënë leje për karburantet fosile pa llogaritur emetimet e gazeve serrë. .
Asambleja e Përgjithshme e OKB-së njohu një "mjedis të pastër, të shëndetshëm dhe të qëndrueshëm" si një të drejtë universale të njeriut me votim unanim në korrik 2022.
Gerry Liston, zyrtar ligjor në Global Legal Action Network, i cili përfaqëson të rinjtë, tha se ata shpresonin për një gjykim që në fakt do të vepronte si një "traktat detyrues" për qeveritë për të trajtuar ngrohjen globale.
Çështjet gjyqësore të ardhshme për klimën do të ndikohen "qartësisht" nga vendimi i GJEDNJ, tha Liston "sepse të gjitha" vendimet në nivel kombëtar bazohen në Konventën e të Drejtave të Njeriut.”
Burimi: FinancialTimes, Përshtati: Gazeta "Si"
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
