Çmimet e shtëpive janë rritur: A duhet të jemi të lumtur?

Çmimet e shtëpive rreth e rrotull botës janë rekuperuar në mënyrë të zgjuar që prej krizës globale financiare të 2008-ës. Varësisht se ku jetoni, kjo mund dhe mund të mos jetë një gjë e mirë.

Kërkimi i Fondit Monetar Ndërkombëtar tregon se ekziston një lidhje mes lëvizjes së çmimeve të shtëpive nga njëra anë, dhe qëndrueshmërisë ekonomiko-financiare nga ana tjetër.

Në fakt, më shumë se gjysma e krizave bankare në dekadat e fundit janë paraprirë nga ciklet e bumit në çmimet e shtëpive. Thënë këtë, nuk ka asnjë habi, bankat qendrore në Australi, Kanada, Europë, e gjetkë kanë shprehur shqetësimin rreth potencialit për rënie të mëdha.

Nga kërkimi i FMN rreth korrelacionit mes rritjes së çmimit të shtëpive dhe krizës, rezulton se nga 32 tregjet e ekonomive më të avancuara në botë dhe qytetet e tyre prej 2013 deri në tremujorin e dytë të 2018-ës, Dublini kryeson me rritje të çmimit të shtëpive me 10 përqind. Midis qyteteve me ekonomitë e tregut në zhvillim, Shanghai është në vend të parë, me një rritje vjetore prej gati 9 për qind.

Në vitet e fundit, çmimet e shtëpive në qytetet e mëdha kanë lëvizur në të njëjtën kohë, duke ngritur shqetësimin për rënie potenciale të mëdha dhe të koordinuara ekonomike. Sinkronizimi i rritur i çmimeve të banesave është subjekt i kapitullit të tretë të Raportit të Stabilitetit Financiar Financiar të Prillit 2018.
Për fat të mirë, ekonomistët e FMN-së kanë zhvilluar një mjet të ri për të ndihmuar politikëbërësit të parashikojnë shanset, ose madhësinë, të një rënieje të madhe të çmimeve të shtëpive. Studimi i tyre, i cili përshkruhet në detaje në Kapitullin Dy të Raportit Global të Stabilitetit Financiar të Prillit 2019, identifikon pesë faktorë që lidhen me rrezikun më të madh të një shpërthimi të fluskës së shtëpive. Këto përfshijnë rritjen e shpejtë ekonomike (në ekonomitë e përparuara), mbivlerësimin e çmimeve të shtëpive, bumit të kredisë dhe kushteve më të forta financiare, të cilat mund të përfshijnë norma më të larta interesi.

Cilat hapa mund të ndërmarrin politikëbërësit për të kufizuar rreziqet negative për çmimet e shtëpive dhe pasojat e tyre për ekonominë reale? Të ashtuquajturat masa makroprudenciale duket të jenë efektive. Shembujt përfshijnë rregulloret që kufizojnë shumën e një kredie për shtëpi në lidhje me çmimin e pronës ose madhësinë e pagesës mujore për kredinë në raport me të ardhurat. Me politikat e duhura, do të jetë e mundur të përmirësohet elasticiteti i tregut të strehimit.

Burimi: FMN

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.