.png)
Në përkujtim të shkrimtarit britanik John Le Carré i ndarë nga jeta më 12 dhjetor të këtij viti në moshën 89-vjeçare dhe i botuar së fundi në shqip nga botimet “Pegi” me romanin “Spiuni që u kthye nga i ftohti” - një klasik i zhanrit të spiunazhit - sjellim këtë artikull të shkruar nga ai më 2008-n, ku trajton paranojën e botës së inteligjencës gjatë periudhës së Luftës së Ftohtë.
***
Nga John le Carré - E kam mbajtur të parin automatik 9 mm-in Browning, kur isha vetëm njëzet vjeç. Unë isha toger i dytë i Shërbimit Kombëtar në Trupat e Inteligjencës, në Austri. Ishte misioni im i parë klandestin dhe isha në parajsë. Viti, mendoj, ishte 1952 dhe unë isha vendosur në Graz, qendra e Zonës së Pushtuar Britanike në vitet e hershme të Luftës së Ftohtë. Arma ishte e mbushur. Me këshillën e Oficerit të Inteligjencës Ajrore, ose O.I.A., i ngarkuar me operacionin, e ngjesha në brez mbi kofshën e majtë, ngjitur me të pasmet, për ta pasur të lehtë tërheqjen, në të gjithë trupin. Mbi të, unë vishja një pallto të gjelbër loden, huazuar nën një pretekst nga një prej shoferëve tanë të Sigurimit të Fushës dhe, për mbulesë shtesë, një kapelë tirol të gjelbër, të blerë me shpenzime personale. I tillë ishte maskimi im i zgjedhur për një udhëtim tepër sekret, natën, nëpër fshatra me pak popullsi në kufirin mes Austrisë dhe Çekosllovakisë Komuniste.
Sidoqoftë, O.I.A., kishte zgjedhur veshjen më tradicionale të spiunit: mushama shiu dhe kapele trilby, e cila, së bashku me mustaqet e tij ushtarake, i dhanë, për syrin tim të papërvojë, një pamje tepër britanike. Por ai e dinte më mirë. O.I.A. ishte veteran i kësaj pune, pasi neve, të rinjve të Shërbimit Kombëtar, shpesh na ishte kujtuar nën zë nga eprorët tanë me përvojë në barin e hotelit Wiesler, të rezervuar për oficerët britanikë, ku O.I.A. mund të vërehej një mbrëmje herët, gjithmonë i ulur në të njëjtin cep dhe gjysmë i fshehur nga gazeta e tij austriake, me një uiski mogan në anë dhe një shami të bardhë, të vendosur në xhepin e e xhaketës së tij sportive, të klasi oficer. O.I.A., thanë ata, kishte bërë pjesën e tij këndej e andej– siç ne, me implikim të qartë, nuk i kishim bërë kurrë.
Si njeri i rrethuar me mister, O.I.A. ishte vetmitar. Zyra e tij, në të cilën nuk hymë kurrë, ishte vendosur në papafingo të vilës elegante në skaj të qytetit, që zotërinjtë tanë ushtarakë në Vjenë kishin kërkuar për ne, tipat e inteligjencës. Etika e spiunazhit dikton që sa më lart të ngjiteni në një ndërtesë, aq më sekrete bëhet e që shpjegon pse ne thjesht mbetjet e Fushës së Sigurisë, ishim të mbyllur në katin përdhes. Por unë e njihja dritaren e tij. Ishte një gallustër, e trashë dhe me perde të errëta, rrjetë. Ai nuk kishte asnjë gradë të njohur dhe asnjë staf të njohur. Ai nuk e përdori dhomën tonë të postës. Ne supozuam, por kurrë nuk na u tha, se ai mbështetej në sistemin e tij të komunikimit. Herë pas here, një kuti prej llamarine standarde do të mbërrinte për të me anë të Zyrës Postare të Ushtrisë dhe megjithëse dukej tamam si lloji i hedhurinave me të cilat ne vetë po merreshim, ai menjëherë do të shpejtonte poshtë dhe, me një ajër të një graviteti të pamasë , kthehej me të në fortesën e tij. Thuhej se ishte shumë i dekoruar, por asnjëherë nuk e pamë me uniformë. Me pak fjalë, ai ishte McCoy i vërtetë. Puna e tij mund të duket aq e mërzitshme sa e jona, por në të vërtetë ai ishte një Mik i fshehtë, që do të thotë një anëtar i M.I.6, forma më e lartë e jetës së Inteligjencës, e njohur për njeriun.
Pse mua, zotëri? E pyeta, kur ai sugjeroi të bënim një shëtitje të qetë përgjatë lumit.
“Sepse keni atë që duhet”, u përgjigj ai, në stilin e kafshuar të një njeriu që, do të parapëlqente të mos fliste fare.
Si e dini se kam zotëri? E pyeta.
“Ju kam vëzhguar”.
Makina jonë ishte një Volkswagen Beetle e zezë, krejt e pafajshme , me targa civile. O.I.A. shpjegoi se ai e kishte marrë atë nga Organizata e Inteligjencës Vjenë, e cila, për sa dija, ishte maja e Olimpit. Në do të na ndaleshim rastësisht nga policia austriake, tha ai, ne ishim dy biznesmenë nga Grazi të interesuar për të blerë tokë bujqësore me para në dorë. Kjo do të shpjegonte dhjetë mijë dollarë amerikanë në çantën kafe të shtrirë në sediljen e pasme, të Beetle. Dollarët erdhën gjithashtu nga Int. Org. Vetëm kur gjithçka tjetër të dështonte, tha ai, duhet të nxirrnim kartat dhe të deklaroheshim si personel ushtarak britanik , i angazhuar në detyra sekrete.
Në fillim ndërsa po vozisnim mund të mendoja vetëm për Browning-un që më shtype në ijë. Por ndërsa u err, trupi im u shtensionua dhe Browning u ngroh më shumë, ne u bëmë një palë, që ishte ajo që O.I.A. kishte thënë do të bënim. “Mendojeni si pjesë tuajën”, këshilloi ai. Kështu bëra, edhe pse herë pas here kontrolloja me gishtërinj, me takt, siguresën, për t’u bindur se ishte akoma e ndezur.
Në ç’situatë mund ta përdor, zotëri? pyeta.
“Pasiguri. Nëse leshkot çekë vijnë pas, ne i japim zjarr mbulues. Jo pa të të thënë, kije parasysh. “Dhe, si një mendim i dytë, mos shenjestro këmbët. Syno shenjën”.
Shenjën?
Nga supet në ijë dhe të gjitha pikat midis”.
Mendimet e mia u kthyen te njeriu trim që kishim takuar: një oficer i rangut të lartë në Forcën Ajrore Çeke, që kishte rrezikuar vdekjen dhe më keq për të sjellë informacione të çmuara në Perëndim. Pikërisht në këtë moment, tha O.I.A., njeriu ynë po zvarritej përtej kufirit me ndihmën e rojeve kufitare.
Po qentë? Pyeta unë.
“Të droguar”.
Me të kaluar tha O.I.A., i cili ishte çështje e mprehtë për t’u ditur, njeriu ynë do të vazhdonte në një farë fshati kufitar brenda Austrisë dhe ky ishte fshati ku po shkonim. Emri mbeti sekret deri në momentin kur tabela e zbuloi
A po dezerton, zotëri?
O.I.A. dukej i zymtë dhe tundi kokën. “Burri ka grua dhe fëmijë, për hir të Zotit. Është një shitje e vetme. ”
Dhe pastaj ai do të kthehet?
“Nëse mundet”
E nëse nuk mundet?
Heshtja e O.I.A. ishte më elokuente se fjalët.
Një han i vogël qëndronte buzë rrugës, bosh. Drita digjej e verdhë në dritare. I vetmi tingull vinte nga zërat mashkullorë, të cilët ndaleshin, sapo hynin brenda. O.I.A. shkoi përpara në rast se kishte probleme. Unë e ndoqa me valixhen. Në një sallë të vetme me tavan të ulët, disa fshatarë me kominoshe blu na vështronin me habi të heshtur, nëpër tymin e duhanit. Një tryezë bilardoje zinte qendrën e sallës. Askush nuk po luante. Pranë banakut ishte një stol i lirë. O.I.A. u ul në të. Me valixhen te këmbët, u ula pranë tij, i vëzhguar nga fshatarët. O.I.A. urdhëroi dy birra me një gjermanishte gojashpër. Sot pyes veten nëse “dy birra” ishte e vetmja fjalë gjermane që dinte. Pronari i vendosi para nesh dhe jehona e tyre ndërsa goditnin tryezën , dukej se vazhdoi përgjithmonë.
“Ta ka ënda një lojë bilardo?” mërmëriti, A.I.O në anglisht, me cepi të gojës.
Ma ka ënda një, ia ktheva me murmurimë.
Arma ishte me të vërtetë pjesë e imja: aq sa unë kisha pushuar së vërejturi praninë e saj në ijë. Duke u përkulur për të adresuar topin, u tremba nga zhurma e një sendi të rëndë metali, që goditi dyshemenë me pllaka dhe pashë përreth për të identifikuar burimin. Më në fund, pashë Browning-un të shtrirë në këmbë, por deri në atë kohë konaku ishte zbrazur nga klientët dhe pronari. E mora sërish, e futa në brez dhe ngrita valixhen.
“Abort”, urdhëroi O.I.A, duke ndalur vetëm për të përfunduar birrën.
Qetësia e tij më mahniti. Asnjë fjalë qortimi. U kthyem tek Volkswagen-i, u ulëm në të dhe pritëm. Për kë? Policinë austriake? Apo spiunin tonë të patrembur? O.I.A. dukej i qetë me të dyja mundësitë, por asnjëri nuk u shfaq. Ai kishte një pikë Skotch dhe pimë nga një gllënjkë. Agoi i dhe disi qëllimi i misionit tonë të madh avulloi. Me një psherëtimë filozofike, O.I.A. ndezi motorin dhe mori rrugën për Graz.
Si me të gjitha operacionet e mëdha të inteligjencës, e jona nuk kishte asnjë rezultat të njohur - ose asnjë për mua. A e bëri vallë aviatori trim çek përpjekjen e tij? Nuk kisha mundësi të pyesja. Disa ditë më vonë, O.I.A. ishte zhdukur, duke mos lënë adresë përcjellëse. A i ktheu dhjetë mijë dollarët apo i mbajti paratë për një ditë tjetër? Tek “Një spiun i përsosur”, unë e përdora disi historinë, por qëllimet e mia më të mëdha nuk më lejuan t’i jepja statusin e merituar si rrëfimi i akti tim të parë të armatosur heroik mbi Shërbimin Sekret të Madhërisë së saj.
Sidoqoftë, me pjekjen e viteve, mendoj se kam arritur një përgjigje për pyetjet që më shqetësojnë për kaq kohë. Atë natë nuk kishte asnjë oficer çek që kalonte kufirin. Valixhja nuk kishte dhjetë mijë dollarë; në rastin më të mirë, kishte një palë pizhame të vjetra dhe një shishe rezervë Scotch. O.I.A. nuk ishte biri i preferuar i Int. Org., Ai nuk ishte një oficer i fshehtë i M.I.6, puna e tij ishte po aq e lodhshme dhe e padobishme sa e jona. Ai ishte një nga ata shpirtra të harruar, që burokracitë ushtarake i hedhin në brigjet e largëta dhe i harrojnë për vite me radhë.
Ai ishte, përveç kësaj - në mënyrë diskrete - i çmendur, dhe jetonte në një flluskë të fshehtë, tërësisht të tij, një gjendje që në botën e tronditur, më tepër siç një superbakter në një spital, është endemik, i vështirë për t'u zbuluar dhe më ivështirë për t’u zhdukur.
Mund të rrezikoj edhe një mendim për natyrën e çmendurisë së tij, pasi herë pas here kam provuar simptoma të ngjashme. O.I.A., si ne të gjithë, ëndërronin Ëndrrën e Spiunit të Madh. Ai e imagjinonte veten në Tavolinën e Madhe të Spiunëve, duke luajtur lojën e botës. Gradualisht, hendeku midis ëndrrës dhe realitetit u bë i tepërt për t’u duruar dhe një ditë ai vendosi ta mbushte atë. Ai kishte nevojë për një besimtar, kështu që unë gjeta punë. Unë isha zgjedhur mirë. Vite më vonë, për një kohë të shkurtër, në fakt u bëra një person i brendshëm në botë që O.I.A. bënte sikur banonte, por nuk vonoi shumë dhe unë po fantazoja për një shërbim sekret britanik të vërtetë, diku tjetër, që bëri gjithçka mirë, aty ku ne gabuam ose nuk e bëmë fare.
Zgjidhja ime ishte të shpikja një botë hije më të përshtatshme për nevojat e mia, ashtu si O.I.A. kishte bërë. Vetëm metodat, ishin pak më ndryshe.
Shoku im i dhomës, një mesoburrë i këndshëm në Shërbimin Britanik të Sigurisë, i njohur më mirë si M.I.5, ishte, mendoj, i prekur nga një lloj i ngjashëm i sëmundjes, megjithëse simptomat në rastin e tij ishin të ndryshme. Por kjo është natyra e sëmundjes.
Po flas për periudhën e Epidemisë së Madhe të Paranojës që filloi nga 1950 e deri në vitet ‘70, kur praktikisht të gjithë në M.I.5 mbi një gradë të caktuar, deri te Sir Roger Hollis, Drejtori i Përgjithshëm, dyshohej se ishte një spiun rus. Virusi infektoi brigjet e Whitehall dhe Westminster, por ishin spiunët ata që u goditën më keq dhe ia bënë vetes, me këmbënguljen e ashpër të komunitetit të inteligjencës së Amerikës.
Bacili e kishte nisur jetën e tij në Amerikë, para se të fshihej drejt Lindjes. Së pari kishte ardhur epoka e Joe McCarthy-it. McCarthy vdiq më 1957-n, por pishtari i tij u mor shpejt nga një i çmendur C.I.A.-s, i sëmurë nga fuqitë e mëdha bindëse me emrin James Jesus Angleton, i cili predikoi se e gjithë bota e spikatur Perëndimore po kontrollohej nga super-udhëheqësit në Kremlin. Në aspektin njerëzor, vizioni apokaliptik i Angleton-it ishte i falshëm. Ai kishte marrë arsimimin e tij në artet e zeza të kryqit të dyfishtë në gjutë një Kim Philby, një agjent i dyfishtë për një kohë të gjatë në shërbim të Kremlinit dhe, si shef i stacionit M.I.6 në Uashington, sivëllam i Angleton. Nëse ndonjë spiuni kishte ndonjëherë nevojë për një justifikim se kishte dalë nga mendtë, ishte James Jesus Angleton: lojtar legjendar pokeri, mjeshtër i universit të hijeve, i cili u zgjua një mëngjes për të dëgjuar se mentori i tij i nderuar, rrëfyesi dhe shoku i pijes, Kim Philby, ishte një spiun rus.
Por kjo nuk e justifikon C.I.A., e cila krijoi një hero popullor nga doktori i çmendur dhe shihte ndërsa ai helmonte familjen. Jo vetëm që Angleton e neutralizoi i vetëm agjensinë e tij. Më pas, me bekimin e zotërve të tij, kreu të njëjtin shërbim për aleatët e tij më të ngushtë, për të qeshurën trashanike të K.G.B.-së. A ishte Angleton i ftuar për të adresuar përfundimin e vetëm logjik të tezës së tij - domethënë, për të mbyllur të gjithë aparatin e inteligjencës perëndimore, para se rusët të na drejtonin në majën e shkëmbit? Dyshoj.
Dhe M.I.5, e sulmuar nga teoria e Angleton-it, iu ngrit jashtëzakonisht sfidës. Nuk ishte i kënaqur me spiunimin e anëtarëve të vet; një grupazh oficerësh të mesëm dhe të lartë gjithashtu gjetën kohë për të spiunuar Harold Wilson, Kryeministrin Britanik, një episod në historinë e M.I.5 që u dokumentua në një kujtim të dyshimtë, të nxjerrë nga një prej komplotistëve. Autori, mund ta mbani mend, ishte Peter Wright, një tjetër shok pokeri i Angleton. Përpjekjet e mëdha të qeverisë britanike për të shtypur librin, i siguruan një publik të gjerë lexuesish.
Atmosfera në ato ditë në korridoret e Shtëpisë Leconfield, në Rrugën Curzon, ishte siç e portretizova atë në “Kallajxhi, Rrobaqepës, Ushtar, Spiun”, dhe ishte atmosfera që mbizotëronte në korridor që çoi tek dhoma e vogël që kolegu im - do ta quaj Arthur – dhe unë ndamë. Në kujtesën time, ajo është e qetë, me hapa të fshehtë që kalojnë. Ishte caktimi im i parë brenda vendit.
Arthur-i ishte një shtytës letrash M.I.5 i shkollës së vjetër: një besnik i përpiktë, jo aventuresk, i orarit nëntë deri në gjashtë, pa asnjë ambicie për t’u bërë ai që nuk ishte. Kishte diçka prej bibliotekari pedant rreth tij, me flokë gri anash, me syze pa bishta dhe një aurë prej zelli dhe ngutje të madhe. Ndonjëherë gumëzhinte, herë ankohej, por ishte gjithmonë i zënë dhe kurrë nuk merrte një orë pushim dreke: cila ishte një arsye e mirë që stafi i mbingarkuar i sigurimit të brendshëm vendosi se ai të ishte një spiun rus.
Ora e drekës, dolën në përfundim ata, ishte koha kur Arthur-i fotografonte dosjet e tij sekrete për pajtuesin e tij rus. Problemi i vetëm ishte, çfarë kishte bërë ai me ta? Pesëdhjetë e më shumë dosje sekrete dhe tepër sekrete, që përmbanin mijëra faqe, i ishin shënuar atij nga Regjistri gjatë dy muajve të fundit. Asnjë, siç ngjau, nuk ishte kthyer.
A i kishte huazuar Arthur-i skedarët, duke shpresuar t’i rikthente në sistem para se dikush të dallonte që ato po mungonin? Puna fort e vështirë e fotografimit klandestin të dokumenteve është tronditëse, edhe këto ditë. Sa mund të shkrepni në një orë të vetme të drekës, edhe për më tepër me një makinë motorike? Një skedar mund të shkojë deri në një duzinë vëllimesh ose më shumë. Secila mund të përmbajë nja dyqind faqe. Apo po i nxirrte nga ndërtesa? Të premten dhe të hënën, një pjesë e mirë e stafit të M.I.5 sillnin valixhet në punë, nga fundjavat e tyre jashtë Londrës. A ishte Arthur-i duke kontrabanduar dosje në valixhen e tij të fundjavës? Dhe a ishte duke punuar pajtuesi i tij i K.G.B.-së në një apartament skandaloz të East End me perdet e mbyllura, ndoshta i vonuar me fotografimet e tij?
Ndërsa numri i dosjeve që mungonin u rrit, Arthur-i u çua deri në katin e pestë dhe u ftua të shpjegonte veten. Përgjigjet e tij kurrë nuk ndryshonin: po, ai kishte punuar me dosjet që mungonin. Pasi kishte punuar mbi to,i kishte kthyer në Regjistër. Nëse ato mungonin, ose ishte faji i Regjistrit ose faji i rojeve që shtynin karrocat. Nuk ishte iArthur-it.
Shpejt mohimet e tij po hidheshin mbi mua. Nëse Arthur nuk ishte spiun, atëherë duhet të isha unë. Ia kisha shkulur skedarët nga tabakaja e tij. Shefi i Personelit më çoi zë. Si po i shijoja muajt e parë me takëmet? A kisha telashe parash? A shkonte mirë martesa ime? Sa pija? Ai ishte i gatshëm të bëhej baba për mua. Ashtu si Arthur, edhe unë mohova se nuk i kisha kthyer skedarët.
Oficerët e zyrës në M.I.5 kishin dollapë individualë prej çeliku, në dhomat e tyre. Nëse e linir dhomën tuaj gjatë orarit të punës, i mbyllnit letrat në dollapin e çelikut dhe mbanit çelësin. Një mesnatë, dy burra me mantelet kafe artizanati, uniforma thelbësore e ekipit tonë të sigurisë së brendshme, hynë në dhomën tonë dhe kërkuan që Arthur-i të dorëzonte çelësin e dollapit të tij, të çelikut. Pa ngritur kokën, ai futi një dorë në xhepin e xhaketës gri me shkëlqimin prej bibliotekari , u kaloi atyre çelësin dhe vazhdoi punën. Raft pas rafti të dollapit të tij prej çeliku ishin të mbushur me skedarë që mungonin. Por Arthur-i nuk u kushtoi vëmendje, as dosjeve, as burrave me pallto kafe që qëndronin duke i parë gojëhapur. Ai mbeti i përkulur mbi skedarin në tavolinën e tij, duke kthyer faqet e dokumentit që studionte.
Arthur dhe unë ishim “vetues”, Arthur dora e vjetër, unë vetë i trajnuari. Detyra jonë ishte të mblidhnim shënimet e njerëzve që ishin në linjë për të marrë qasje në informacionin sekret dhe për të bërë një telefonatë të parë, nëse ata duhej të lejoheshin ta kishin atë, të hetoheshin ose të zhvendoseshin në një punë më pak të ndjeshme. Ashtu si O.I.A., Arthur-i ishte një i vetmuar, pa jetë shtëpiake që unë e dija. Pak nga pak, megjithatë, e binda atë të ndajë pintën e çuditshme të së premtes në mbrëmje me mua, në një pub aty pranë në Shepherd Market. Dhe ishte në një mbrëmje të tillë që Arthur-i më tregoi një histori shqetësuese. Një muaj para se të bashkohesha në seksionin e tij, ai ishte dërguar në Nju Jork për një vizitë ndërlidhëse në F.B.I. Dhe në Nju Jork, sipas Arthur-it, F.B.I. e kishte shkundur atë. Jo një herë, por çdo ditë, në mënyrë sistematike. Ai e krahasoi kalvarin me torturat e qëndrueshme psikologjike dhe nuk ishte i sigurt se i kishte mbijetuar, i padëmtuar.
Çdo mbrëmje kur kthehej në hotelin e tij në Manhatan pasndërlidhjejve të një dite, zbulonte se ishte zhvendosur në një kat tjetër. Askush në hotel nuk e pranoi këtë, tha ai. Kur ai e pyeste në tavolinë - me mirësjellje - çelësin e dhomës së tij, portieri qeshte dhe tundte kokën dhe i thoshte se kishte gabuar numrin, por gjithsesi këtu ishte çelësi i duhur, zotëri. Kështu që, në vend që të ishte në katin e pestë, ku ai kishte fjetur natën e kaluar, e gjeti veten në dhomën e tetë, ose të tetëmbëdhjetë, ose të njëzet e tetë, gjithmonë me të njëjtën madhësi, tha ai, dhe gjithmonë në të njëjtën hapësirë , të njëjtat perde, dollapë dhe mbulesa shtrati. Por gjithmonë një dysheme tjetër. Natë për natë, natë për natë.
Dhe nuk kishte asnjë shenjë të jashtme, këmbënguli Arthur-i, duke parë në krikëllin e tij. Dyshemeja kishte ndryshuar, por dhoma jo. Çdo herë përreth, kostumet, këmishat, çorapet dhe mbathjet e tij shtroheshin pikërisht ashtu siç i kishte shtruar, në dhomën e mëparshme. Në banjë, ishte e njëjta histori: brisk, furçë rroje, pastë dhëmbësh, e me radhë. Ishte një njeri metodik, tha ai. I njohur për të. Devijimi më i vogël do t’i kishte rënë në sy dhe nuk kishte asnjë. Vetëm F.B.I. mund të kishte bërë një punë të tillë.
E pyeta Arthur-in nëse ai e kishte kuptuar motivin e F.B.I.-së për të marrë gjithë këtë telashe dhe ai tha se i kishte dhënë pyetjes një konsideratë të madhe. Përfundimi i tij ishte që Byroja po e vinte nën presion, pastaj priste të shihte se si ai përgjigjej dhe me kë hyri në kontakt.
“Ata po përpiqeshin të më nxirrnin jashtë”, i shpjegoi krikëllit të tij.
Pse do të donin ta bënin atë? E pyeta.
Për shkak të çështjeve të vettingut që ai do të merrte, tha ai: mbajtësit e dosjeve që kishin qenë simpatizantë me kohë të pjesshme të komunizmit në ditët e tyre studentore, por Arthur-i u kishte dhënë atyre përfitimin e dyshimit. Ai mendoi në retrospektivë nëse ai mund ta kishte kaluar vijën. Kishte ikur me ta, madje.
Çfarë vije? Pyeta unë. Shkuar me ta, ku?
“Duke pastruar miq, që nuk duhej t’i kisha pastruar”, tha ai. “Nëse do të isha i butë me ish-Komunistët, ndoshta do të isha vetë Komunist dhe jo domosdoshmërisht ish”. Pastaj shtoi, “Dhe, për aq sa di, ata kanë të drejtë”.
A po më thua që mund të jesh simpatizant komunist, pa e ditur as vetë?
“Të tjerë shokë janë”, tha Arthur-i. “Kur shokët e tjerë janë, pse të mos jem unë ?”
Në vitet 1950 , duhej shumë përpjekje të këshilloje një mik për të zvogëluar problemet e tij, aq më tepër nëse ai ishte dy herë më i madh se mosha juaj dhe ju ishit një stazhier që ndanit një zyrë me të, pesë ditë në javë. Dhe ekzistonte një urdhër i përhershëm që, nëse një anëtar i stafit e ndjente të nevojshme të shkarkohej tek një psikiatër, ai së pari duhej të merrte emrin e të dikujt të miratuar nga Shërbimi: që në fakt do të thoshte t’i rrëfeje Shefit të Personelit të MI5 që kishe një problem mendor. Shpresoja se deliret e Arthur-it do të kalonin, por nuk kaluan. Aty ku O.I.A., në monotoninë e ekzistencës së tij të lënë pas dore, e kishte rikonfirmuar veten si një kalorës të lajthitjes, Arthur-i kishte rikrijuar veten si një viktimë e gjuetisë së tij të shtrigave. Në një botë që ishte pothuajse aq paranojake sa e jona tani, vlerësuesi i rrezikut të sigurisë ishte bërë një rrezik sigurie për veten e tij. Dhe, pasi e vendosi këtë, ai ndërmori të vetmin hap logjik në dispozicion të tij: ai reshti së vëni emrin e tij. Ai mbylli gjithçka atje ku edhe F.B.I. nuk mund ta shihte. Atëherë u ndje i sigurt.
Marrëzia e epidemisë së spiunazhit nuk është e kufizuar në raste individuale. Lulëzon në formën e saj kolektive. Është një produkt vendas, i industrisë në tërësi. A ka një kurë? Dyshoj. Qytetarët me këmbët më në tokë nga bota reale, të emëruar për të mbikëqyrur aktivitetet e hijeve, kthehen në argjilë në duart e tyre. Besimi te spiunët është mistik, i nxitur nga fantazia dhe në gjysmë të rrugës për në religjion. Ata janë një specie e mbrojtur në psikologjinë tonë kombëtare. Bankat dhe shërbimet tona financiare mund të shemben, ekonomia jonë mund të jetë përtokë, sistemi ynë rrugor dhe hekurudhor mund të jetë një katastrofë, Kupola jonë e Mijëvjeçarit një tallje, kostoja e karburantit, energjisë dhe ujit duke u rritur nga java në javë, por spiunët tanë janë imun ndaj të gjithave. Pak rëndësi ka sa herë ata shkelin mbi petkat e tyre dhe i lënë kamat e tyre në trenin për në Tonbridge, spiunët nuk mund të bëjnë asgjë të gabuar.
Janë burrat ata që kryesisht fajësohen. A ishin të pranishme gratë e mençura kur u krijua Dosja famëkeqe dhe akute e turpshme e Irakut, që justifikonte përfshirjen e Britanisë në luftën në Irak - e njohur më mirë si “Dosja Dodgy”? Nëse do të ishin, ata ishin tejkaluar nga burrat e çmendurisë, të cilët nuk bënë plagjiaturë thjesht të një artikulli pesë-mujor të pastruar nga një revistë e errët akademike; ata besuan seriozisht, në arrogancën e tyre dhe injorancën e botës reale, se ata mund të largohen me të. Është një rehati e hollë, por plotësisht në përputhje me kodin e shpërblimit dhe ndëshkimit të dashur për qeverinë tonë të tanishme, që arkitekti kryesor i dosjes duhet të ishte graduar në Shef i Shërbimit tonë Sekret.
E gjithë kjo është një gjë e vështirë për t’u përcjellë në trillim, ose ishte për mua. E provova shumë kohë më parë në “Lufta e Tejqyrës”, dhe lexuesit e mi më urrenin për këtë. E provova përsëri në “Rrobaqepësi i Panamasë”, këtë herë si komedi dhe u fal pak a shumë. Problemi është që lexuesi, si publiku i gjerë të cilit i përket dhe përkundër të gjitha provave që i thonë se nuk duhet, dëshiron të besojë në spiunët e tij: që, për ta menduar, është si shkuam për të luftuar në Irak. / The New Yorker. Përktheu: Gazeta Si.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
