.png)
Nga Mohamed El-Erian-Rënia gati 10% në vlerën e dollarit amerikan që nga niveli më i lartë i tij në mars, ka sinjalizuar dy tregues të dallueshëm. E para konsideron një perspektivë afatshkurtër, duke u përqëndruar në mënyrën sesi një zhvlerësim mund të kishte përfitime për ekonominë dhe tregjet e SHBA-ve; e dyta shikon një perspektivë më të gjerë, duke u shqetësuar për statusin e brishtë të dollarit si rezervë botërore. Të dy narrativat përmbajnë disa të vërteta, por jo sa duhet për të justifikuar konsensusin që shfaqet rreth tyre.
Disa faktorë janë kombinuar për të ushtruar presion ndaj nivelit në rënie të monedhës së gjelbër (siç matet nga indeksi DXY) javët e fundit, duke rezultuar në një zhvlerësim që ka kthyer mbrapsht pothuajse gjysmën e vlerësimit të 10 viteve të fundit brenda hapësirës së disa muajve .
Ndërsa Rezerva Federale e SHBA-ve ka lehtësuar politikën monetare në përgjigje të një perspektive përkeqësimi ekonomik, obligacionet e qeverisë amerikane, kanë rënë. Dhe me investimet në SHBA. që kanë humbur atraktivitetin e tyre duke nxitur një zhvendosje të pronave në favor të tregjeve në zhvillim dhe Europës (ku Bashkimi Europian muajin e kaluar ra dakord të ndjekë një integrim më të thellë fiskal).
Ekzistojnë gjithashtu tregues të të ardhurave më të ulëta të kapitalit në Shtetet e Bashkuara. Blerjet e shtëpive nga të huajt duket se janë ulur përsëri, për shkak të përqafimit të qeverisë amerikane të politikave të brendshme dhe sanksioneve.
Me përjashtim të Libanit, Turqisë dhe disa vendeve të tjera që kanë përjetuar zhvlerësime edhe më të mprehta të kursit të këmbimit sesa SHBA, shumica e monedhave janë forcuar ndaj dollarit. Por në mesin e atyre që janë vlerësuar, reagimet ndaj këtij fenomeni nuk kanë qenë të njëtrajtshme.
Disa vende, veçanërisht në ekonomitë në zhvillim, e kanë mirëpritur përmbysjen, sepse dobësimi i mëparshëm i monedhave të tyre kishte kontribuar në çmimet më të larta të importit, përfshirë këtu edhe për produktet ushqimore. Për më tepër, një dollar më i dobët u siguron atyre hapësirë më të madhe për të mbështetur aktivitetet e brendshme ekonomike përmes masave më stimuluese fiskale dhe monetare.
Por reagimi ka qenë më pak mikpritës në ekonomitë e tjera të përparuara. Veçanërisht Japonia dhe vendet anëtare të eurozonës kanë frikë se vlerësimi i monedhës mund të kërcënojë rimëkëmbjen e tyre ekonomike nga kriza e shkaktuar prej Covid-19. Gjithashtu, Banka e Japonisë dhe Banka Qendrore Europiane tani duhet të shqetësohen, se jo vetëm po arrijnë limitet e efektivitetit të politikës fiskale dhe monetare, por gjithashtu mund të bëjnë që ekonomitë e tyre të rrezikojnë më shumë nga dëmtimi i kolateralit dhe pasojat e padëshiruara.
Në SHBA, ndërkohë, nënçmimi i dollarit është mirëpritur si një zhvillim jashtëzakonisht pozitiv për ekonominë, të paktën në një afat të shkurtër. Në fund të fundit, librat e ekonomisë në shkolla na tregojnë se një dollar i dobët rrit konkurrencën ndërkombëtare dhe vendase të prodhuesve amerikanë në krahasim me konkurrentët e huaj, e bën vendin më tërheqës për investitorët e huaj dhe turizmin (në terma çmimesh), dhe rrit vlerën e dollarit të të ardhurave të fituara jashtë shtetit nga kompanitë amerikane. Kjo është gjithashtu e mirë për tregjet e aksioneve dhe të korporatave të SHBA-ve, të cilat përfitojnë më tej nga tërheqja më e madhe e letrave me vlerë në monedhën dollar kur kuotohen në valutë të huaj.
Perspektiva afatgjatë është më pak pozitive për SHBA-të. Shqetësimi është se zhvlerësimi i dollarit do të gërryejë më tej statusin global të monedhës, i cili tashmë është dobësuar nga politikat amerikane të tre viteve të fundit - nga proteksionizmi dhe sanksionet deri në anashkalimin e standardeve globale dhe shtetin ligjor.
Sa më shumë që është shkatërruar besueshmëria ndaj dollarit, aq më shumë SHBA-të rrezikojnë të humbasin "privilegjin e tepruar" që vjen me publikimin e monedhës kryesore si rezervë e botës. Një vend në këtë pozicion mund të shkëmbejë copa letre të shtypura ose shënime dixhitale - krijimi i monedhës - për mallrat dhe shërbimet që prodhojnë vendet e tjera. Ai gëzon ndikim disproporcional ndaj vendimeve dhe emërimeve të rëndësishme multilaterale. Dhe përfiton nga gatishmëria e të tjerëve për të transferuar burimet e institucioneve të veta për administrimin e pasurisë financiare.
Të dy këta qasje të konsensusit (pjesërisht të vërteta) nënkuptojnë nënçmim të mëtejshëm të dollarit. Ndërsa efektet e menjëhershme janë teorikisht pozitive, situata praktike ka të ngjarë të jetë e ndryshme, sepse shumë aktivitete ekonomike janë aktualisht të dëmtuara nga kufizimet e qeverisë dhe nga hezitimi i individëve dhe kompanive për t'u kthyer në normalitetin e mëparshëm të konsumit dhe prodhimit. Rreth gjysma e shteteve amerikane nuk e kanë hapur aktivitetin pas karantinës.
Për më tepër, efektet pozitive të tregut sot kërkojnë kualifikim të mëtejshëm përtej krizës shëndetësore. Për shkak të sigurimit të besueshëm dhe të bollshëm të likuiditetit, veçanërisht nga bankat qendrore, shumica e vlerësimeve tashmë janë shkëputur nga bazat ekonomike dhe të korporatave. Në këto kushte financiare, është e vështirë të imagjinohet që një nënçmim i dollarit, do të ketë më shumë se një efekt margjinal në performancën reale ekonomike.
Sa i përket rolit të dollarit si një monedhë rezervë, mua më kujtohet një parim i thjeshtë që mësova në universitet: është e vështirë të zëvendësosh diçka me asgjë. Në këtë kohë, thjesht nuk ka asnjë monedhë tjetër që mund ose do të mbushë boshllëkun e dollarit. Në vend të kësaj, ne do të vazhdojmë të shohim gypa të vegjël që ndërtohen rreth dollarit. Dhe, për shkak se asnjë nga këto nuk do të jetë aq i madh sa ta zëvendësojë atë, rezultati përfundimtar do të jetë një sistem monetar ndërkombëtar më i fragmentarizuar.
Siç ka ndodhur edhe më parë, pikëpamjet e tanishme të konsensusit mbi dollarin ndoshta do të përfundojnë duke mbingarkuar implikimet afatgjata të lëvizjeve afatshkurtra. Dobësia e sotme e dollarit nuk është as një përfitim për tregjet dhe ekonominë amerikane dhe as një rritje e rënies globale të monedhës. Por është pjesë e një fragmentarizimi më të madh, gradual të rendit ekonomik ndërkombëtar. Faktori kryesor në atë proces është mungesa tronditëse e koordinimit të politikave ndërkombëtare në një kohë të rritjes së sfidave globale./Burimi: The Guardian/
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
