Alisa, në agim - Gazeta Si

Shtëpia ku e pashë për herë të fundit tashmë nuk është më. Në vend të saj, tani ngrihet një nga ato ndërtesat që të rrëshqasin në sy dhe e shtrojnë qiellin me hije. E megjithatë, ende sot, sa herë kaloj andej kujtoj ato ditë të mallkuara të Krishtlindjeve të vitit 1938 në të cilat rruga Muntaner përshkruhej nga një rrugë tramvaji dhe pallate luksoze. Në atë kohë unë ngrija mbi supe vetëm trembëdhjetë vjet dhe disa qindarka në javë si djaloshi i porosive në një dyqan pengjesh në rrugën Elisabets. Pronari, don Odon Jofriu, njëqind e pesëmbëdhjetë kile me poshtërsi dhe dyshim, kryesonte tregtinë e tij të teneqeve duke u ankuar deri dhe për ajrin që i thithte ai jetim muti, një mes mijërave që pështynte lufta, të cilin asnjëherë nuk e thërriste në emër.
- Djalosh, djalli e mori, fike atë llambë, se nuk janë kohët për shpenzime të tepërta. Kokën afroje tek qiriri, se stimulon retinën.
Kështu kalonin ditët tona, mes lajmeve të turbullta për frontin kombëtar i cili përparonte drejt Barcelonës, zhurmave të të shtënave dhe vrasjeve në rrugën Raval, dhe sirenave që paralajmëronin sulmet ajrore. Ishte një nga këto ditë të dhjetorit të 38-ës, rrugët e spërkatura me dëborë dhe hi, kur e pashë.
Veshur me të bardha dhe pamja e saj dukej si e materializuar nga mjegulla që bariste rrugëve. Hyri në dyqan dhe ndali në drejtkëndëshin e butë të dritës që mbyllte errësirën që nga dritarja. Mbante në dorë një copë kadifeje të zezë të cilën e hapi në banak pa thënë asnjë fjalë. Një kurorë me perla dhe gurë zafiri shndriti në hije. Don Odoni mori lupën dhe kontrolli mirë sendin. Unë ndiqja skenën që nga e çara e derës së pasme të dyqanit.
- Malli nuk duket keq, por kohët nuk janë për teprime, zonjushe. Po të jap pesëdhjetë duros*, në fakt unë humbas, por sonte është prag Krishtlindjesh dhe as unë nuk jam prej guri.
Vajza palosi sërish copën e kadifenjtë dhe shkoi drejt daljes pa i lëvizur qerpiku.
- Djalosh! – ulëriu don Odoni – Ndiqe.
- Ai gjerdan kushton të paktën njëmijë duros – theksova.
- Dy mijë – më korrigjoi don Odoni. – Kështu që të mos e lëmë të na ikë. Ti ndiqe deri tek shtëpia e saj dhe sigurohu që nuk i fusin ndonjë kokës dhe pastaj e shpupurisin. Ajo do të kthehet, ashtu si të gjithë.
Silueta e vajzës shkrihej tashmë nën një pallto të bardhë, kur unë dola në rrugë. E ndoqa nëpër labirintin e rrugicave dhe ndërtesave pa xhama nga bombat dhe nga mjerimi deri sa doli në sheshin Pesa de Paha, ku për pak më shpëtoi ta shihja tek hipte në një tramvaj që shkonte sipër rrugës Muntaner. Vrapova pas tramvajit dhe kërceva tek dera e pasme.
Kështu u ngjitëm, duke hapur binarët e zinj mbi cohën e dëborës që hidhte stuhia e cila kishte filluar sapo perëndoi dielli dhe qielli ishte si i ngjyrosur me gjak. Kur mbërritëm në kryqëzimin me Travesera de Gracia më dhembnin kockat nga të ftohtit. Isha duke e braktisur misionin dhe të thurja ndonjë gënjeshtër për të kënaqur don Odonin kur e pashë të zbriste dhe të ecte drejt portës së një shtëpie të madhe. Kërceva nga tramvaji dhe vrapova të fshihesha në një qoshe të rrugës. Vajza kaloi nga dera e kopshtit. U afrova deri tek porta, nga ku e pashë të zbriste nëpër zabelin që rrethonte shtëpinë. Ndaloi në fillim të shkallëve dhe u kthye. Pata dëshirë të vrapoja, por era e akullt më kishte vjedhur dëshirën për ta bërë. Vajza më pa me një buzëqeshje të lehtë dhe më shtriu dorën. Kuptova se më kishte menduar si një lypës.
- Eja – më tha.
Ishte duke rënë muzgu kur e ndoqa përmes karakatinës në errësirë. Një fik i harkuar lëpinte rrethinat. Libra të hedhur dhe perde të vjetruara nxirrnin në pah fytyrën e disa mobilieve të thyera, piktura të prera me thikë dhe njolla të errëta që derdheshin mbi mure si goditje plumbash. Arritëm në një sallon të madh në të cilin strehohej një mauzoleum fotosh të vjetra si plagë të mungesës. Vajza u ul në gjunjë në një qoshe të shtëpisë dhe ndezi zjarr me fletë gazete dhe me mbetjet e një karrigeje. U afrova tek flakët dhe pranova tasin me verë të ngrohtë që më ofroi. U gjunjëzua përkrah meje, shikimi i saj kishte humbur tek zjarri. Më tha se quhej Alisia. Kishte lëkurën e një tetëmbëdhjetëvjeçareje, por e tradhtonte ai shikim i rëndë dhe pa fund si i atyre që kanë një farë moshe dhe kur e pyeta nëse ato foto ishin të familjes së saj, nuk tha asgjë.
Pyesja veten se sa kohë mund të kishte që jetonte atje, e vetme, e fshehur në atë rrënojë shtëpie me një fustan të bardhë që i shkrihej mbi trup, duke shitur për një copë bukë bizhuteri që të mbijetonte. Kishte lënë copën e zezë të kadifesë mbi parvazin e dhomës. Çdo herë që ajo gjunjëzohej për të përzier zjarrin, shikimi më shpëtonte dhe imagjinoja gjerdanin brenda copës. Orë më vonë dëgjuam kambanat e mesnatës të përqafuar të dy pranë zjarrit në heshtje, dhe më tha se ashtu do të më kishte përqafuar nëna ime nëse e kujtoja. Kur flakët filluan të binin kërkova të hedh një libër në prush por, Alisia ma rrëmbeu dhe filloi ta lexonte me zë të lartë derisa na mundi gjumi.
U nisa pak para agimit, duke u shkëputur nga krahët e saj dhe duke vrapuar në errësirë drejt portës me gjerdanin në duart e mia dhe zemrën që më rrihte e zemëruar. Kalova orët e para të asaj dite Krishtlindjeje me dy mijë duros perla dhe zafir në xhep, duke mallkuar ato rrugë të mbytura me borë dhe tërbim, duke mallkuar ata që më kishin braktisur mes flakëve, derisa një diell i vyshkur lëshoi një shtizë drite në re dhe bëra sërish hapat e mi deri tek shtëpia e madhe, zvarrisja gjerdanin që më rëndonte si një gur dhe që më mbyste, dëshiroja që ta gjeja akoma në gjumë, duke fjetur përgjithmonë, e kështu t’ia lija përsëri gjerdanin mbi parvazin e dritares dhe të mund të ikja pa kujtuar më ndonjëherë shikimin e saj dhe as zërin e saj të ngrohtë, i vetmi kontakt i pastër që kisha njohur.
Porta ishte e hapur dhe një dritë si perla pikëzonte nga të çarat e çatisë. E gjeta shtrirë në dysheme, me librin akoma ndër duar, me buzët të copëtuara nga acari dhe sytë të hapur mbi fytyrën e bardhë të akullit, një lot i kuq ndaluar në mollëz dhe era që godiste nga ajo dritare e hapur kanat duke e mbuluar me pluhurin e dëborës. Lashë gjerdanin mbi gjoksin e saj dhe dola me vrik në rrugë, duke u ngatërruar me muret e qytetit dhe duke u fshehur në heshtjet e tij, shmangia reflektimin tim nëpër xhama nga frika e takimit me ndonjë të huaj.
Pak më vonë, pasi heshtën kambanat e Krishtlindjeve, u dëgjuan sërish sirenat dhe një tufë engjëjsh të zinj u përhap mbi qiellin e përflakur të Barcelonës, duke shembur shtylla, me bomba që kurrë nuk u panë të preknin tokën.

*duros – monedhë e barabartë me pesë peseta.

Përktheu dhe përshtati nga spanjishtja
MERI LIKA

Carlos Ruiz Zafon lindi në Barcelonë në vitin 1964. Ai u arsimua në Kolegjin Jesuit të San Ignacio de Sarrià, më vonë u regjistrua në Shkencat e Informacionit dhe në vitin e parë iu paraqit një ofertë për të punuar në botën e reklamave. Ai u bë drejtor krijues i një agjensie të madhe në Barcelonë deri në vitin 1992, kur vendosi të braktisë reklamat për t'iu përkushtuar letërsisë.

Ai filloi me letërsinë e të rinjve: romani i tij i parë, “Princi i Mjegullës”, u botua në 1993 dhe ishte një sukses: atij iu dha çmimi Edebé. Carlos Ruiz Zafón, i cili ishte magjepsur nga kinemaja dhe Los Angeles që kur ishte fëmijë, përdori paratë nga çmimi për të përmbushur ëndrrën e tij dhe u nis për në Shtetet e Bashkuara, ku vendosi të jetonte; ai i kaloi vitet e para atje duke shkruar skenare, ndërsa vazhdoi të nxjerrë romane të reja. Tre të mëposhtmet përsëri iu ishin kushtuar lexuesve të rinj: “Pallati në mesnatë” (1994), “Dritat e shtatorit” (1995) (këto, me romanin e tij të parë, formojnë Trilogjinë e mjegullave që do të botohej më vonë në një vëllim të vetëm) dhe “Marina” (1999).

Shenjtërimi si shkrimtari më i shitur erdhi në janar 2002, me botimin e romanit të tij të parë "për të rriturit", “Hija e erës”. Përkthyer në gjuhë të shumta, romani, prezantimi i të cilit në Spanjë ishte i vështirë dhe i ngadaltë në fillim, e bëri një nga spanjollët më të shitur në botë, me më shumë se 10 milion kopje.

Romani i dytë "për të rriturit", “Loja e engjëllit”, doli në vitin 2008 dhe, duke marrë parasysh suksesin e "Hija e erës", punimi fillestar i shtypit ishte një milion kopje të shoqëruar nga një fushatë e paparë mediatike. Planeta nuk u gabua dhe libri u bë menjëherë një shitës më i mirë.

Të dy romanet janë pjesë e tetralogjisë që Ruiz Zafón ia kushton vendlindjes. Libri i tretë, "më optimist dhe më pak defaktiv se ai i mëparshmi" sipas redaktuesve, titullohet “I Burgosuri i Qiellit” (2011).

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.