.png)
Pandemia e koronavirusit ka mbyllur dhe kufizuar aktivitete në qytete të botës, duke shpërfaqur kërcënimin se do të shpjerë miliona njerëz në varfëri, ndërsa krijon presion të fortë në bilancet e qeverive.
Megjithatë, qytetet do të kenë nevojë për transport më shumë se kurrë për të shmangur kolapsin ekonomik, veçanërisht për shumicën që varet nga puna jashtë shtëpie për të jetuar ose siguruar shërbime thelbësore. Transporti i qëndrueshëm (transporti publik, ecja dhe biçikleta) — mund të ofrojnë një lëvizshmëri efikase, të besueshme që lidh njerëzit me mundësitë. Transporti është me të vërtetë ai që i bënë ekonomitë urbane kaq tërheqëse dhe e bëjnë tregun urban të punës efektiv.
Banka Botërore mendon se mbështetja vetëm në makina private nuk do ta zvogëlojë atë, pjesërisht sepse nuk mund të thithë vëllime të mëdha të njerëzve që kalojnë nëpër qendra të ngarkuara urbane çdo ditë. Zhvillimi me qendër makinat duket veçanërisht i papërshtatshëm në vendet në zhvillim, ku përqindja e familjeve që zotërojnë një makinë mbetet relativisht e ulët. Për më tepër, udhëtimi me makinë ka një mori pasojash të dëmshme, nga ndotja deri tek aksidentet duke shkaktuar shkallëzime alarmante të viktimave dhe dëmtimeve të rënda, veçanërisht në mesin e këmbësorëve. Makinat gjithashtu zënë rrugët, duke ndikuar negativisht në shumicën që udhëton me mënyra të qëndrueshme.
Banka Botërore thotë se se alternativa e transportit të qendrueshëm është e mundur. Alternativa të tilla si transporti publik, pedalimi dhe ecja mund të ndihmojnë miliona njerëz që të lëvziin në mënyrë të sigurt. Ata mund të krijojnë kushte për një rikuperim më të fortë dhe gjithëpërfshirës. E rëndësishme është që, këto mundësi të qëndrueshme të transportit mund të zvogëlojnë në mënyrë drastike gjurmën e gazit serë të lëvizshmërisë urbane - një përparësi kyçe duke marrë parasysh që, megjithë rënien e përkohshme të emetimeve të shkaktuara nga pandemia, nivelet e dioksidit të karbonit atmosferik janë në nivelin më të lartë të tyre në historinë njerëzore.
Nxitja e transportit publik do të jetë e dobishme nëse jemi serioz në vendosjen e lëvizshmërisë së qëndrueshme në zemrën e "normales së re". Dhe, megjithëse pandemia ka sjellë një goditje të konsiderueshme për sektorin, bllokimet kanë siguruar gjithashtu mundësi të papritura për të rimenduar transportin publik kundrejt makinave private.
Potenciali i pedalimit dhe ecjes në dritën e kontekstit COVID-19.
Pedalimi
Vendimmarrësit kanë kuptuar shpejt se biçikletat mund të ofrojnë një mënyrë të sigurt përnjerëzit në situatën COVID-19. Përveç që është një formë e hapur e transportit, pedalimi gjithashtu e bën të lehtë zbatimin e distancës sociale falë gjurmës fizike të secilës biçikletë dhe hendekut shtesë që pedaluesit duhet të lënë mes njëri-tjetrit për të shmangur përplasjet.
Si rezultat, shumë qytete si në vendet e zhvilluara dhe ato në zhvillim kanë vendosur korsi biçikletash shtesë gjatë disa muajve të fundit, nga Parisi dhe Londra në Berlin, Milano, Bogotá, Mexico City, Lima dhe Ëuhan. Si pjesë e këtij trendi, udhëzimet e reja të projektimit ndihmojnë qeveritë lokale të zbatojnë ndryshime të thjeshta në infrastrukturën rrugore ose sinjalistikë, duke lejuar krijimin e korsive të biçikletave me një kosto të ulët dhe në pak ditë.
Megjithëse është dizajnuar si një zgjidhje e përkohshme, ka arsye për të besuar se disa korsi biçikletash mund të bëhen të përhershme. Opinioni publik padyshim po lëviz në drejtimin e duhur: 56% e Londinezëve "duan që trotuaret të zgjerohen përgjithmonë për të bërë hapësirë për ecje dhe 57% duan të shohin korsi të reja biçikletash dhe ato ekzistuese të zgjerohen". Më tej, me infrastrukturën e duhur, pedalimi mund të sjellë vëllime mbresëlënëse të udhëtarëve. Në vitin 2019 numëroheshin 583 km korsi të përhershme të biçikletave në Bogotá me 800,000 udhëtime në ditë — rreth 6% të të gjitha udhëtimeve, duke përfshirë ecjen dhe makinat.
Ecja
Ecja është dhe do të jetë një shtyllë thelbësore e lëvizshmërisë urbane në vendet në zhvillim, veçanërisht për gratë dhe të varfërit. Njerëzit ecin për të hyrë në transportin publik, në dyqan, apo edhe për të shkuar në punë. Ecja sjell shumë përparësi për qytetet dhe banorët e tyre. Promovimi i rrugëve miqësore për këmbësorët mund të bëjë udhëtimin më të sigurt, të zvogëlojë ndotjen e ajrit, të përmirësojë hapësirën publike dhe të krijojë një mjedis më gjithëpërfshirës për të gjithë përdoruesit, përfshirë fëmijët dhe personat me aftësi të kufizuara.
Për shkak se ata kërkojnë aktivitet fizik, transporti publik dhe mënyrat aktive si ecja ose biçikleta shoqërohen gjithashtu me përfitime të prekshme shëndetësore siç janë "Ulja e peshës, përthithja më e lartë e vitaminës D, kolesterol më i ulët dhe inflamacion hepatik më i ulët."
Pandemia ka bërë ecjen edhe më tërheqëse sepse është e sigurt nga COVID-19. Këmbësorët në një trotuar zakonisht mund të shmangin tre C-të që rrisin rrezikun e infeksionit, veçanërisht kur ato mbivendosen: hapësira të mbyllura, hapësira të mbushura me njerëz dhe situata të afërsisë fizike. Trotuaret janë hapësira të hapura. Këmbësorët zakonisht mund të shmangin grumbullimin dhe të mbajnë një distancë të sigurt prej të paktën 1 metër. Për më tepër, këmbësorët rrallë pëlqejnë të ecin me të huaj pranë, e lëre më të bisedojnë nga afër. Nëse është e nevojshme, maskat mund të ofrojnë mbrojtje shtesë.
Sidoqoftë, këmbësorët përballen me sfida të rëndësishme, përfshirë infrastrukturën jo të përsosur dhe konkurrencën me mënyrat e tjera të transportit. Në vendet në zhvillim, për shembull, makinat shpesh parkojnë në trotuare, duke e bërë më të vështirë për këmbësorët të mbajnë një distancë të sigurt.
Qytetet mund të ndërmarrin shumë hapa konkretë për të zbatuar rregullat e parkimit dhe, në përgjithësi, për të zgjeruar sasinë e hapësirës në dispozicion të këmbësorëve. Disa janë duke e shndërruar hapësirën rrugore në "trotuare të pjerrëta" për të mirën e këmbësorëve dhe biçikletave. Qytetet e tjera madje po krijojnë "rrugë enkas" për të lejuar shitjet me pakicë dhe restorantet të krijojnë dyqane jashtë. Rrugët e shtuara janë një mënyrë inovative për të shmangur Tre Cs dhe për të shijuar jetën në një mënyrë të sigurt, të përgjegjshme.
Dikush mund të shpresojë se këto "dieta rrugore" do të vazhdojnë pas pandemisë në mënyrë që njerëzit kudo të mund të shijojnë avantazhet e ecjes. Shumë qytete tashmë janë duke ndërmarrë këtë hap dhe po shikojnë zgjidhje afatgjata për të akomoduar këmbësorët.
Panorama e plotë
Pandemia ka detyruar qytete në të gjithë globin të ndërmarrin masa emergjente që kanë ndihmuar në zhvendosjen drejt transportit të qëndrueshëm, Shmangien e udhëtimeve të panevojshme dhe Përmirësimin e infrastrukturës dhe shërbimeve të transportit. Kjo paradigmë "Shmang-Ndrysho-Përmirëso" është pikërisht ajo që avokatët e transportit të qëndrueshëm kanë predikuar gjatë dekadave të fundit për të transformuar lëvizshmërinë urbane. Ndërsa shumë vendimmarrës e përqafuan këtë qasje, kriza COVID-19 ka ndryshuar në mënyrë dramatike bisedën e transportit: njerëzit tani po shohin qartë vlerën e transportit të qëndrueshëm, dhe ideja e rialokimit të hapësirës ose burimeve drejt tranprotit publik, pedalimit dhe ecjes po bëhet shumë më e pranueshme.
Sfida është të mbash momentin për të siguruar që qytetet të mos lëvizin mbrapa drejt zhvillimit automatik, sapo virusi të fillojë të zbehet. Nëse e kemi të drejtë, kalimi në transport të qëndrueshëm mund të kontribuojë ndjeshëm në një rimëkëmbje të gjelbër, të ringjallë ekonomitë urbane dhe të krijojë 15 milion vende pune në të gjithë botën. Askush nuk mund ta lejojë ta injorojë këtë mundësi.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
