Adoleshentët ukrainas po rekrutohen në TikTok dhe Telegram për të sulmuar vendin e tyre

Në korrik të këtij viti, një 17-vjeçar udhëtoi 800 kilometra larg shtëpisë së tij në Ukrainën lindore për të marrë një bombë dhe një telefon të fshehur në një park në qytetin perëndimor të Rivne-s.

Ai thotë se i ishte premtuar 2,000 dollarë për të vendosur bombën në një furgon të përdorur nga shërbimi ushtarak i rekrutimit të Ukrainës.

“Kur po lidhja telat, mendova se mund të shpërthente. Mendova se mund të vdisja”, i tha ai BBC-së.

Vlad është një nga qindra fëmijë dhe adoleshentë që qeveria ukrainase pretendon se janë rekrutuar në internet nga Rusia që u ka ofruar pagesë për të kryer sabotim dhe sulme të tjera kundër vendit të tyre. Emri i tij është ndryshuar për të mbrojtur anonimatin e tij.

Ai thotë se i është thënë të konfiguronte telefonin për të transmetuar drejtpërdrejt skenën te trajneri i tij, në mënyrë që ata të mund ta shpërthenin pajisjen nga distanca kur dikush të hynte në automjet.

Megjithatë, shërbimi i sigurisë SBU i Ukrainës e kishte vëzhguar dhe e kishte penguar sulmin. Vlad – tani 18 vjeç është në pritje të gjyqit për akuza terrorizmi që potencialisht mbartin një dënim me 12 vitesh burg.

I ulur në qendrën e paraburgimit të ruajtur me roje në Rivne me avokatin e tij pranë tij, ai pranon se mund të kishte ndihmuar në vrasjen e dikujt.

“E mendova. Por askush nuk i pëlqen oficerët e rekrutimit”, thotë ai. “Mendova: Epo, do të jem si të gjithë të tjerët”.

SBU thotë se gjatë dy viteve të fundit më shumë se 800 ukrainas janë identifikuar si të rekrutuar nga Rusia, 240 prej tyre të mitur, disa vetëm 11 vjeç.

Megjithatë, ekspertja e sigurisë kibernetike Anastasiia Apetyk, e cila jep kurse rreth sigurisë në internet në Ukrainë, është në dijeni të rasteve edhe më të reja.

“Ata u përpoqën të rekrutonin fëmijë të moshës 9 ose 10 vjeç”, thotë ajo.

Andriy Nebytov, Zëvendës Shef i Policisë Kombëtare të Ukrainës, thotë se ekziston një strategji e qëllimshme për të kërkuar të prekshmit që mund të manipulohen.

“Fëmijët nuk i kuptojnë gjithmonë plotësisht pasojat e veprimeve të tyre”, thotë ai.

SBU thotë se rekrutimi bëhet kryesisht në aplikacionin Telegram, por edhe në TikTok, dhe madje edhe në platformat e videolojërave. Zyrtarët thonë se ata që rekrutohen janë pothuajse gjithmonë të motivuar nga paratë dhe jo nga simpatitë pro-ruse.

Vlad thotë se nuk e mbështet Rusinë dhe nuk ka pasur përfshirje të mëparshme në krim.

Ai ishte bashkuar në dy kanale Telegram dhe kishte postuar se po kërkonte punë në distancë. Brenda gjysmë ore, një burrë që e quante veten Roman u përgjigj. Kur më vonë folën në telefon, Vlad thotë se Roman fliste rusisht me një theks rruge.

Vlad thotë se fillimisht ngurroi, por u bind të merrte përsipër një sërë detyrash gjithnjë e më të rrezikshme. Së pari, iu tha të merrte një granatë, por kur arriti në vendin e caktuar, ajo nuk ishte aty. Gjithsesi, iu paguan 30 dollarë.

Disa ditë më vonë erdhi një punë tjetër, të vinte zjarrin një furgoni që i përkiste një qendre rekrutimi, ta filmonte dhe të ikte me vrap.

Për atë sulm, Vlad thotë se mori rreth 100 dollarë në kriptomonedha, shumë më pak se 1,500 dollarët që i ishin premtuar. Roman i tha se do të merrte pjesën tjetër nëse do të vendoste bombën në Rivne.

Para në këmbim të kaosit

Kanalet Telegram që BBC ka parë ku bëhet rekrutimi nuk janë në mënyrë eksplicite pro-ruse, por ato amplifikojnë zemërimin e ndjerë nga disa ukrainas ndaj shërbimit të rekrutimit, i cili është ndjekur nga akuzat për brutalitet dhe korrupsion.

Kanalet përmbanin klipe zjarresh dhe shpërthimesh, të cilat ata pretendonin se ishin kryer me urdhër të tyre. Por BBC nuk ka qenë në gjendje të verifikojë rrethanat që lidhen me ato video.

Pagesat varionin nga 1,500 dollarë për vënien e zjarrit në një zyrë postare deri në 3,000 dollarë për një bankë. Bankat vlenin më shumë, sepse xhamat e sigurisë i bënin ato më të vështira për t’u sulmuar.

“Ose duhet të hidhni benzinë brenda ose të hidhni disa kokteje Molotov brenda,” këshillonte llogaria.

Por edhe ukrainasit e zakonshëm që kërkojnë punë mund të gjejnë veten duke u ofruar para për të kryer sabotim.

BBC nuk ka qenë në gjendje të verifikojë në mënyrë të pavarur nëse vetë shteti rus është përgjegjës.

Megjithatë, disa qeveri evropiane kanë thënë se kanë prova për agjentë rusë që rekrutojnë të rinj për të kryer akte vandalizmi, zjarrvënieje apo edhe mbikëqyrjeje në vendet e tyre. Në Mbretërinë e Bashkuar, gjashtë burra u burgosën për pjesëmarrjen e tyre në një sulm zjarrvënieje të urdhëruar nga Rusia në një depo në Londër që ofronte ndihmë për Ukrainën.

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.