.png)
Nga Gazeta Si- 19 persona janë vrarë dhe qindra të tjerë janë plagosur gjatë protestave të udhëhequra nga të rinjtë në Nepal, të nxitura nga një ndalim qeveritar i platformave të mediave sociale, korrupsioni i përhapur dhe gjendja ekonomike.
Forcat e sigurisë përdorën municione luftarake, topa uji dhe gaz lotsjellës gjatë protestave në disa qytete, në të cilat autoritetet thanë se të paktën 19 persona u vranë, sipas agjencisë së lajmeve Reuters.
Nepali, një vend Himalayan me 30 milionë banorë, është i njohur për politikën e tij të trazuar dhe ka parë shumë qeveri që kur kaloi në republikë pasi shfuqizoi monarkinë e tij 239-vjeçare në vitin 2008 pas një lufte civile dhjetëvjeçare.
Megjithatë, protestat e fundit, të cilat udhëhiqen nga njerëz të moshës 13 deri në 28 vjeç – grupi i njohur si Gjenerata Z – janë trazirat më të këqija të Nepalit në dekada dhe destabilizuan edhe një qeveri tjetër.
Protestuesit dolën përsëri në rrugë në kryeqytet të martën, në kundërshtim me një shtetrrethim të vendosur në qendër të qytetit dhe pasi qeveria hoqi ndalimin e mediave sociale. Fotot nga agjencia e lajmeve Reuters treguan protestuesit duke djegur një kabinë policie dhe mobilje jashtë zyrës së Kongresit Nepalez, partisë më të madhe politike të Nepalit.
Në jug të Katmandusë, në komunën e Chandrapur, policia qëlloi në ajër ndërsa protestuesit sfiduan shtetrrethimin për t’u mbledhur, tha një zyrtar lokal për CNN. Protestuesit gjithashtu i vunë flakën një makine policie.
Çfarë i shkaktoi protestat?
Zemërimi kundër qeverisë për atë që shumë e konsiderojnë si korrupsion të përhapur në Nepal tashmë po ziente, dhe u përhap në rrugët e kryeqytetit javën e kaluar pasi qeveria bllokoi platformat e mediave sociale duke përfshirë Facebook, Instagram, ËhatsApp, YouTube dhe X, në një veprim që u kritikua gjerësisht nga grupet e të drejtave të njeriut.
Qeveria kishte hartuar rregulla të reja që, sipas saj, ishin të nevojshme për të luftuar lajmet e rreme dhe gjuhën e urrejtjes dhe kërcënoi të ndalonte çdo kompani të mediave sociale që nuk do të regjistrohej.
Deri në mesnatën e së enjtes së kaluar, 26 platforma ishin mbyllur, sipas mediave lokale.
Por organizatorët thonë se protestat, të cilat u përhapën në të gjithë vendin, nuk kanë të bëjnë vetëm me ndalimin e mediave sociale, por janë gjithashtu një pasqyrim i frustrimit të brezave për shkak të mundësive të dobëta ekonomike.
Shkalla e papunësisë për të rinjtë e moshës 15-24 vjeç në Nepal ishte 20.8% në vitin 2024, sipas Bankës Botërore.
Ndërkohë, një lëvizje virale online kundër “Nepo Kids” – fëmijëve të politikanëve që shfaqin stilin e tyre të jetesës luksoze – po nxit zemërim të mëtejshëm duke theksuar pabarazitë midis atyre në pushtet dhe nepalezëve të zakonshëm.
Ekonomia e Nepalit varet shumë nga paratë e dërguara në shtëpi nga nepalezët që jetojnë jashtë vendit. Më shumë se një e treta (33.1%) e PBB-së së Nepalit erdhi nga remitancat personale, sipas Bankës Botërore, një numër që është rritur vazhdimisht gjatë tre dekadave të fundit.
“Të gjithë qytetarët nepalezë janë të ngopur me korrupsionin. Çdo i ri po del jashtë vendit. Pra, ne duam të mbrojmë të rinjtë tanë dhe ta bëjmë ekonominë e vendit më të mirë”, tha një protestues për Reuters.
Protestat u bënë vdekjeprurëse
Protestat u bënë të dhunshme të hënën, ndërsa protestuesit u përleshën me policinë në kompleksin parlamentar në Katmandu.
Policia qëlloi me plumba gome dhe gaz lotsjellës mijëra protestues të rinj, shumë prej të cilëve mbanin uniforma shkolle ose kolegji, sipas Reuters.
Protestuesit i vunë flakën një ambulance dhe hodhën objekte drejt policisë që ruante legjislaturën, raportoi Reuters, duke cituar një zyrtar lokal.
“Policia po qëllon pa dallim”, tha një protestues për agjencinë indiane të lajmeve ANI.
Të paktën 17 persona u vranë në Katmandu dhe dy të tjerë në qytetin lindor të Itaharit, sipas zyrtarëve të spitalit.
Më shumë se 400 persona, përfshirë stafin e forcave të sigurisë, u shtruan në spital pasi pësuan lëndime të hënën, sipas një raporti nga ministria e shëndetësisë e Nepalit.
Organizatat ndërkombëtare dënuan me shpejtësi shtypjen vdekjeprurëse nga policia dhe bënë thirrje për një hetim të pavarur.
Zyra e OKB-së për të drejtat e njeriut tha se ishte “e tronditur” nga vdekjet e protestuesve dhe kërkoi një hetim “transparent”. Ajo tha se ka marrë “disa akuza thellësisht shqetësuese për përdorim të panevojshëm të forcës” nga forcat e sigurisë gjatë protestave.
“Përdorimi i forcës vdekjeprurëse kundër protestuesve që nuk paraqesin një kërcënim të menjëhershëm për vdekje ose lëndim serioz është një shkelje e rëndë e ligjit ndërkombëtar”, tha Amnesty International në një deklaratë.
Qeveria nën presion
Ministri i Brendshëm i Nepalit, Ramesh Lekhak, dha dorëheqjen të hënën pas dhunës, konfirmoi për gazetarët Ministri i Komunikacionit Prithvi Subba të hënën vonë.
Ministrat e bujqësisë dhe ujit të Nepalit dhanë gjithashtu dorëheqjen për shkak të reagimit të qeverisë ndaj protestave, shkruan ata në mediat sociale.
Qeveria gjithashtu hoqi ndalimin e platformave të mediave sociale.
Kryeministri i Nepalit, KP Sharma Oli, tha se qeveria e tij “nuk ishte negative ndaj kërkesave të ngritura nga brezi i Gjeneratës Z” dhe tha se ishte “thellësisht i trishtuar” nga incidentet e së hënës.
Në një deklaratë, ai fajësoi “infiltrimin nga grupe të ndryshme me interesa të ngushta” për dhunën, pa dhënë detaje se kush ishin grupet.
Të martën, gazeta më e shitur në Nepal bëri thirrje që Oli të jepte dorëheqjen, ndërsa bordi editorial i saj argumentoi se ai “nuk mund të ulet në karrigen e kryeministrit asnjë minutë më shumë” pas gjakderdhjes së së hënës.
Pasi protestuesit shkelën edhe urdhrin e shtetrrethimit, kryeministri 73-vjeçar dha dorëheqjen.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
