.png)
A është gati Amerika për një presidente me ngjyrë? Kjo është pyetja e madhe që është ngritur mbi fushatën presidenciale të Kamala Harris që nga fillimi: a janë Shtetet e Bashkuara gati për një presidente grua afro-amerikane?
Kjo është pyetja që i vej vetes sa herë flas për politikën amerikane. Dhe kjo është gjithashtu një pyetje që ekspertët, vëzhguesit vazhdojnë ta bëjnë, pa marrë kurrë një përgjigje.
Kjo për shkak se pyetja në fund të fundit, është pa përgjigje. Është aq e ngarkuar sa që përgjigjja e saj kërkon shumë histori, njohuri kulturore, gjykim dhe spekulime.
Ndërsa pyetja lë të kuptohet për racizmin dhe seksizmin e rrënjosur thellë në strukturat e politikës dhe kulturës amerikane, ajo nuk i trajton drejtpërdrejt këto gjëra, duke lënë supozime se sa seksist dhe racist mund të jetë vendi.
Të pyesësh nëse Amerika është "gati" supozon gjithashtu se historia po përparon - se gjërat po ecin përpara në një vijë relativisht të drejtë. Supozon se në të kaluarën Amerika nuk ishte gati për një presidente grua me ngjyrë, por në një moment në të ardhmen mund të jetë. Ai supozon, siç tha aq bukur dikur Martin Luther King Junior, se "harku i universit moral është i gjatë, por ai përkulet drejt drejtësisë".
Ashtu si shumica e mësimeve të Kingut, kjo ide është rrafshuar në një supozim se "përparimi" është i pashmangshëm - se gratë dhe njerëzit me ngjyrë do të kenë përfundimisht përfaqësim dhe trajtim të barabartë ndërsa shoqëria mëson, gradualisht, të bëhet më e drejtë, tolerante dhe pranuese.
Ai supozon se, një ditë, Shtetet e Bashkuara do të përmbushin idealin e tyre themelor që "të gjithë njerëzit janë krijuar të barabartë".
Por, siç ka thënë vetë Harris, Shtetet e Bashkuara nuk i kanë përmbushur gjithmonë idealet e veta. Progresi mbi barazinë – veçanërisht në shtrirjen e saj përtej burrave, ekskluzivisht të bardhë të identifikuar në Kushtetutë – ka qenë i ngadaltë dhe zhgënjyes Ajo gjithashtu është dëmtuar nga dhuna, madje edhe lufta.
Historia nuk është një marshim përpara.
A jeni gati?
Shumë vende të tjera kanë treguar se është e mundur të jenë "gati" për një grua udhëheqëse në pika të ndryshme të historisë së tyre.
India zgjodhi Indira Gandhin për kryeministre në vitin 1966. Gandhi shërbeu për më shumë se një dekadë, dhe më pas përsëri nga viti 1980 deri në 1984, kur ajo u vra. Çdo udhëheqës që atëherë ka qenë burrë.
Në mënyrë të ngjashme, Mbretëria e Bashkuar zgjodhi kryeministren e saj të parë grua, Margaret Thatcher, në 1979. Pasi Thatcher dha dorëheqjen në 1990, MB nuk kishte një grua tjetër udhëheqëse deri tek Theresa May nga 2016–19 dhe më pas Liz Truss në 2022.
Në Australi, Julia Gillard fitoi një zgjedhje shumë të ngushtë për t'u bërë kryeministre në vitin 2010, vetëm për të humbur me një burrë katër vjet më vonë. Nuk ka pasur asnjë hipotezë që një grua, e aq me shumë një grua me ngjyrë, mund të ngjitet në udhëheqjen e ndonjë partie të madhe gjatë dekadës që nga ajo kohë. Dhe a mund të konsiderohej Australia "e gatshme" për një grua udhëheqëse në atë periudhë, duke pasur parasysh se si u trajtua Gillard gjatë mandatit të kryeministres?
Zelanda e Re ka një rekord më të fortë. Jenny Shipley u bë gruaja e parë kryeministre në 1997 duke u përplasur me liderin e qeverisë së koalicionit. Helen Clark ishte atëherë gruaja e parë që u zgjodh kryeministre në 1999, e ndjekur nga Jacinda Ardern gati dy dekada më vonë, në 2017.
Ndërsa Britania, Zelanda e Re dhe Australia kanë disa ngjashmëri politike dhe kulturore me Shtetet e Bashkuara, ato kanë struktura të ndryshme politike. Ndryshe nga SHBA, liderët e tyre nuk zgjidhen drejtpërdrejt, duke e bërë identitetin specifik të liderit më pak në fokus të zgjedhjeve.
Vende të tjera me zgjedhje të drejtpërdrejta, megjithatë, kanë qenë gjithashtu "gati" për gratë lidere në një moment apo një tjetër. Në vitin 1980, Islanda u bë vendi i parë në botë që zgjodhi drejtpërdrejt një grua në presidencë. Vigdís Finnbogadóttir shërbeu për 16 vjet. Irlanda thellësisht konservatore ishte gjithashtu gati 30 vjet më parë, duke zgjedhur drejtpërdrejt presidenten e saj të parë grua, Mary Robinson, në 1990.
Pabarazia strukturore
Megjithatë, në pjesën më të madhe, këto gra janë përjashtime nga pabarazia strukturore gjinore e rrënjosur në politikë në mbarë botën – megjithëse një realitet i pasqyruar më qartë në përvojën amerikane.
Fakti që çështja e "gatishmërisë" mbetet kaq e spikatur pasqyron realitetin themelor të përfaqësimit të pabarabartë të grave, veçanërisht grave zezake dhe grave me ngjyrë, jo vetëm në Amerikë, por në shumicën e vendeve demokratike.
Në qershor të këtij viti, UN Women vuri në dukje se vetëm 27 vende kanë aktualisht lidere gra. Aty thuhej:
Me ritmin aktual, barazia gjinore në postet më të larta të pushtetit nuk do të arrihet për 130 vjet të tjera.
Ideja e një “shkalle” progresi supozon edhe një herë se bota do të jetë gati për gratë udhëheqëse një ditë (edhe nëse ajo ditë mund të jetë më shumë se një shekull larg).
Çuditërisht, e njëjta pabarazi strukturore reflektohet nën nivelet më të larta të lidershipit. UN Women gjeti vetëm 15 vende ku gratë mbajnë të paktën 50% të posteve ministre në Kabinet. Dhe kur gratë marrin pozita udhëheqëse, kjo është shpesh në fusha që tradicionalisht kuptohen si çështje "grash" ose "minoritetesh", siç janë shërbimet sociale ose çështjet indigjene.
Ky trend i përgjithshëm reflektohet edhe në SHBA. Pas zgjedhjeve më të fundit në SHBA, Kongresi ka një "numër rekord" të grave. Megjithatë, është ende vetëm 28%.
Në mënyrë të ngjashme, në Australi, hulumtimi nga Instituti Australian zbuloi se gratë janë të nënpërfaqësuara në shtatë nga nëntë parlamentet e Australisë.
Megjithatë, kjo nuk duhet të minojë arritjet e rëndësishme të grave dhe njerëzve me ngjyrë, të cilët kanë luftuar prej kohësh për një vend në tryezën e pushtetit – shpesh në rrezik të madh personal.
Sipas Qendrës Kërkimore Pew, Kongresi aktual në SHBA është gjithashtu më i larmishmi për nga raca dhe etnia në histori, me 133 përfaqësues dhe senatorë që identifikojnë përkatësinë e tyre etnike si diçka tjetër përveç të bardhëve johispanikë.
Dhe në vitin 2021, Harris u bë gruaja e parë me prejardhje nga Azia Jugore dhe gruaja e parë me ngjyrë që u bë zëvendëspresidente e Shteteve të Bashkuara. Në një tjetër moment historik, Presidenti Joe Biden emëroi gruan e parë vendase amerikane në një pozicion në kabinet – Sekretaren e Brendshme Deb Haaland.
Një moment historik u arrit edhe në Australi, kur Linda Burney u bë gruaja e parë aborigjene që shërbeu si ministre për çështjet indigjene në vitin 2022.
Armatizimi i gjinisë dhe racës
Megjithatë, asnjë nga këto nuk mund të konfirmojë ose mohojë "gatishmërinë" e Shteteve të Bashkuara - ose të ndonjë vendi tjetër - për të zgjedhur një udhëheqëse grua zezake.
Ka shenja që një pjesë e konsiderueshme e elektoratit amerikan nuk është e gatshme të votoje një grua, e lëre më një grua me ngjyrë, në pozicionin më të lartë të pushtetit.
Një vëmendje e madhe, me të drejtë, është përqendruar në qëndrimet e kandidatëve aktualë republikanë ndaj gjinisë dhe racës. I nominuari për zëvendëspresident JD Vance, për shembull, ka bërë komente të shumta për gratë, si këmbëngulja e tij që "zonjat pa fëmijë" kanë shumë pushtet. Donald Trump gjithashtu ka sulmuar vazhdimisht gratë me komente seksiste, ka bërë komente të turpshme për trupat e grave dhe është shpallur përgjegjës në një gjykatë civile për sulme seksuale.
Trump, Vance dhe të tjerë si ata përdorin racën dhe gjininë për të delegjitimuar kundërshtarët e tyre, duke sugjeruar se ata nuk janë të përshtatshëm për pozitat e pushtetit.
Sulme të tilla mizogjene janë një përvojë e zakonshme për gratë në politikë.
Si një grua me ngjyrë, Harris përballet me sulme si për racën ashtu edhe për gjininë e saj. Figura të krahut të djathtë e kanë përjashtuar vazhdimisht atë si një kandidate për "DEI" (Diversitet, Barazi dhe Përfshirje), duke sugjeruar se ajo ka arritur aq sa ka arritur vetëm për shkak të trajtimit të veçantë bazuar jo në meritën e saj, por në identitetin e saj.
Duke adoptuar edhe një herë një taktikë që ai përforcoi gjatë presidencës së Barack Obamës, Trump gjithashtu ka vënë vazhdimisht në pikëpyetje legjitimitetin e Harris si zëvendëspresidente dhe kandidimin e saj.
Konteksti ka rëndësi
Jo shumë kohë më parë, shumë njerëz supozuan se Hillary Clinton do të fitonte garën për të qenë "e para". Kur ajo pranoi nominimin presidencial në Konventën Kombëtare Demokratike në 2016, ajo qëndroi, në mënyrë simbolike, nën një tavan xhami që pritej te thyhej nga momenti ne moment.
Disa muaj më vonë, ai tavan u riformua shpejt.
Por edhe humbja e Klintonit në vitin 2016 nuk mund të vërtetojë përfundimisht se Amerika nuk ishte "gati" për një grua presidente. Konteksti është vendimtar.
Edhe ata votues që mund të jenë "gati" për një grua presidente nuk do të votojnë për asnjë grua. Ata do të marrin vendime bazuar në faktorë të ndërlikuar, të ndërlidhur, duke përfshirë pozicionet e politikave të një kandidati.
Është i diskutueshëm roli që të dy Bill dhe Hillary Clinton luajtën në miratimin e marrëveshjeve të tregtisë së lirë – nga mbikëqyrja e Bill Clinton mbi Marrëveshjen e Tregtisë së Lirë të Amerikës së Veriut (NAFTA) deri tek mbështetja e Hillary Clinton për Partneritetin Trans-Paqësor (TPP) – krahas stagnimit ekonomik. në SHBA, kishte një rol shumë më të madh në humbjen e Klintonit sesa gjinia e saj. Dhe karakterizimi i saj i votuesve të tjetërsuar si "një shportë me njerëz të mjerueshëm" sigurisht që nuk ndihmoi.
Clinton kishte një bagazh të rëndësishëm politik pas dekadash në qendër të vëmendjes. Rrethanat politike, ekonomike dhe historike të garës presidenciale të 2016-ës – krahas epërsisë politike të Trump-it – janë të pamundura të ndahen.
Në mënyrë të ngjashme, ndërsa disa britanikë mund të kishin votuar për Thatcherin sepse ajo ishte grua, shumë votuan për të për shkak të pozicioneve të saj konservatore të politikës, ose ndoshta sepse ata nuk i miratonin më shumë kundërshtarët e saj.
Dekada më vonë dhe botë të ndryshme politikisht, Harris është nën presionin e një pjese kritike të bazës së partisë së saj për të modifikuar pozicionin e saj ndaj Izraelit. Kjo është një çështje serioze dhe urgjente e politikës që nuk ka të bëjë me racën apo gjininë e saj dhe gjithçka ka të bëjë me vizionet konkurruese për rolin e Shteteve të Bashkuara në botë. Dhe kjo do të ndikojë në vendimet e shumë votuesve në nëntor.
E thënë thjesht, nuk mund të argumentohet përfundimisht se Clinton humbi në 2016 sepse Amerika nuk ishte "e gatshme" për një grua. Ose rrethanat kanë ndryshuar aq sa vendi mund të konsiderohet tashmë gati.
Në një kontekst tjetër, me një kandidat të ndryshëm dhe me një platformë të ndryshme politike, Amerika mund të ketë qenë “gati” në vitin 2016. Një grua tjetër – si, të themi, popullorja e palëkundur Michelle Obama – mund të ishte në gjendje ta mposhte Trumpin. Apo jo?. Ne thjesht nuk kemi si ta dimë.
Edhe nëse do ta bënim, ne ende nuk mund ta dinim nëse Amerika ishte përfundimisht "gati" që një grua me ngjyre të drejtonte.
"Të parët" e Kamala Harris
Megjithatë, në Konventën Kombëtare Demokratike të këtij viti në Çikago, Hillary Clinton reflektoi mbi mundësinë e "të parëve" dhe përparimin e historisë amerikane. Ajo shpalli se "një e ardhme ku nuk ka tavane në ëndrrat tona" më në fund kishte ardhur.
Harris, gjithashtu, është i përqendruar në të ardhmen - por jo në "të parët" e saj.
Në intervistën e saj të parë në media që kur u bë kandidate demokrate, për shembull, ajo hodhi poshtë një pyetje në lidhje me fokusin e Trump në garën e saj. Fushata e saj ka përshtatur me sukses çdo fokus specifik mbi gjininë ose racën – dhe veçanërisht mbi trupin e grave – si “të çuditshme”.
Në këtë mënyrë, fushata e Harris ka kthyer fort fokusin e politikës së identitetit përsëri te Trump dhe Vance.
Fushata e Harris po e përforcon këtë kornizë duke u fokusuar jo në "të parët" individualë, por në pabarazinë strukturore gjinore dhe racore dhe të drejtat themelore të grave për autonominë trupore. Në këtë mënyrë, fushata po përqafon një feminizëm kolektiv, në vend të feminizmit individualist, të stilit të viteve 1990, të "grave të bardha", që është më i ashpër ndaj Klintonit
Fushata e Harris po shmang në mënyrë eksplicite cektësinë joshëse të politikës së identitetit, duke mësuar mësimet e një fushate shpesh të ngarkuar të Klintonit që dukej se supozonte se amerikanët do të votonin për të pikërisht sepse ajo ishte një grua, ose sepse ishte koha që Amerika, më në fund, të zgjidhte një grua presidente.
E gjithë kjo është, të paktën në mënyrë implicite, një njohje se "gatishmëria" nuk është një pyetje e thjeshtë me një përgjigje të drejtpërdrejtë. Fushata e Harris pranon se nuk është domosdoshmërisht një çështje e "gatishmërisë" kolektive, por e marrjes së mjaftueshëm të amerikanëve që tashmë janë gati të frymëzuar dhe mobilizuar.
Siç ka thënë vazhdimisht Biden, “gratë nuk janë pa […] pushtet elektoral apo politik”. Sipas një analize, në katër vitet që nga viti 2020, regjistrimi i votuesve të grave zezake është rritur me 98.4%. Tek femrat e reja zezake është rritur me 175.8%.
Gratë me ngjyre amerikane janë qartësisht të gatshme për këtë moment. theconversation/ Pershtati ne shqip: Gazeta 'Si'
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
