Nga Javier Blas* – Karteli i naftës OPEC+ ka një plan për vitin 2023 – dhe, të paktën tani për tani, ai përfshin të mos bërit absolutisht asgjë.
Pasi fola me zyrtarë të shumtë gjatë një udhëtimi në Lindjen e Mesme javën e kaluar, fjalët që dëgjova më shpesh ishin “rrini në vend”, të ndjekura nga “të presim dhe të shohim”.
Grupi, i udhëhequr nga Arabia Saudite dhe Rusia, ndihet i justifikuar për qasjen e tij të kujdesshme. Në tetor, disa javë përpara zgjedhjeve afatmesme në SHBA, ai shkurtoi prodhimin, duke shkaktuar një sulm politik nga Uashingtoni. Pavarësisht uljes, nafta e papërpunuar Brent, pikë referimi globale e naftës, ra në 75 dollarë për fuçi nga 95 dollarë gjatë tremujorit të fundit të vitit të kaluar për shkak të kërkesës së dobët kineze dhe eksporteve të forta të naftës nga Rusia dhe Irani i sanksionuar.
Për zyrtarët e OPEC+, rënia prej 20% është një vërtetim i qëndrimit të tij. Nëse ajo strategji e kujdesshme dha rezultat vitin e kaluar, ajo duhet të funksionojë përsëri në 2023.
Është joshëse të mendosh se ajo që bëri punë në 2022 do të funksionojë përsëri këtë vit.
Por OPEC+ po ‘luan kumar’: nëse grupi i bën llogaritjet e tij të gabuara të ofertës dhe kërkesës, ai rrezikon të shkaktojë çmime më të larta të energjisë në një botë që ende lufton inflacionin e lartë. Tashmë, çmimet e Brent-it janë rikuperuar nga nivelet më të ulëta të dhjetorit. Pasi Rusia javën e kaluar njoftoi se po reduktonte prodhimin e saj të naftës me 5% – ose rreth 500.000 fuçi në ditë – në përgjigje të sanksioneve perëndimore, çmimet u rritën në pak më shumë se 85 dollarë për fuçi.
Si një hap i menjëhershëm, grupi ka vendosur të mos plotësojë shkurtimin rus. Zyrtarët e Lindjes së Mesme theksojnë se ka shumë precedent për një vend të OPEC+ që vepron në mënyrë të njëanshme: Arabia Saudite, Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Kuvajti shkurtuan prodhimin vetëm në qershor 2020 dhe Riadi dha një reduktim të vetëm në shkurt 2021. Rusia ka të drejtën përkatëse për të vepruar, thonë aleatët e saj të naftës. Sanksionet perëndimore të naftës janë universalisht të urryera brenda OPEC+.
Nëse pasoja e qasjes së kujdesshme është që çmimet e naftës rriten më tej në fund të këtij viti, ndoshta drejt nivelit prej 90 deri në 100 dollarë për fuçi, ky është një rezultat me të cilin grupi duket të jetë i kënaqur. Prioriteti, veçanërisht në Arabinë Saudite, është mbrojtja e të ardhurave nga nafta. Kjo do të thotë të vendosësh mbretërinë në radhë të parë dhe çdo gjë tjetër në vend të dytë. Strategjia e ruajtur ka rëndësi përtej tregut të naftës. Nëse karteli bie prapa kurbës së kërkesës, kjo mund të nënkuptojë çmime më të larta të energjisë sesa pritej. Kjo, nga ana tjetër, mund të nënkuptojë norma më të larta interesi, duke përhapur gjithçka, nga obligacionet tek aksionet e deri te pasuritë e paluajtshme.
A do të qëndronte vërtet OPEC+ në pritje gjatë gjithë vitit?
Për momentin, është e lehtë për zyrtarët të thonë se do ta mbajnë të pandryshuar prodhimin për muajt e ardhshëm. Nafta e papërpunuar Brent me 85 dollarë për fuçi nuk ka shkaktuar asnjë ankesë nga vendet konsumuese. Por presioni mbi grupin do të përshkallëzohej nëse çmimet e naftës rriten mbi 90 dollarë për fuçi. Një tjetër 10% në krye, duke e vendosur Brent afër 100 dollarëve, do të shkaktonte alarm në SHBA dhe Evropë.
Në mënyrë private, zyrtarët e OPEC+ pranojnë se ekonomia globale është në gjendje më të mirë se katër muaj më parë, kur ata ulën prodhimin përballë një rënieje të parashikuar të kërkesës. Fondi Monetar Ndërkombëtar parashikon tani një zgjerim prej 2.9% këtë vit, krahasuar me një parashikim prej 2.7% në tetor. Inflacioni gjithashtu duket se ka arritur kulmin dhe bankat qendrore po bëhen më të sigurta se do të jenë në gjendje të arrijnë një të ashtuquajtur ulje të butë.
Kina po rihapet shpejt, gjë që askush nuk e parashikonte katër muaj më parë. Gati 1.1 milion njerëz hipën në metronë e Pekinit javën e kaluar, numri më i lartë në më shumë se një vit. Kompanitë kombëtare të naftës në Lindjen e Mesme kanë filluar të shohin kërkesë më të lartë edhe nga Kina, thonë zyrtarët. Megjithatë, shumë mbeten të shqetësuar për pengesat e mëtejshme, duke vënë në dukje se Kina ka duruar disa cikle bllokimesh të ndjekura nga relaksimi i ndjekur nga bllokime të mëtejshme që nga goditja e parë e Covid.
Tregu fizik i naftës po shfaq edhe shenjat e para të rimëkëmbjes. Për shembull, në fillim të shkurtit, Saudi Aramco, gjiganti shtetëror i naftës, rriti çmimet e tij zyrtare të shitjes për Azinë për herë të parë në gjashtë muaj. Pjerrësia e kurbës së çmimit të naftës tregon gjithashtu një treg në fuqi, me kontratat e naftës në afërsi që tani tregtohen me një çmim më të lartë ndaj kontratave për dërgesa të mëvonshme se katër muaj më parë. Me rreth 60 cent për fuçi, përhapja e naftës së papërpunuar Brent nga muaji i dytë në të tretë është në nivelin më të lartë në tre muaj.
Por zyrtarët e OPEC+ nuk janë të bindur se mund të qetësohen ende. Edhe pas shkurtimeve të prodhimit rus, inventarët e naftës ka të ngjarë të rriten gjatë muajve të ardhshëm përpara se tendenca të ndryshojë në gjysmën e dytë të vitit, thonë ata. Sipas llogaritjeve aktuale të OPEC-ut, inventarët globalë të naftës do të bien ndjeshëm vetëm në tremujorin e katërt, kur kërkesa për naftë do të rritet në 30.4 milionë fuçi në ditë krahasuar me prodhimin aktual ditor prej 28.9 milionë fuçi. Kjo është një arsye pse ata dëshirojnë të shohin një rimëkëmbje të qëndrueshme në Kinë, gjatë disa muajve. Ata gjithashtu do të mirëprisnin provat që bankat qendrore po ngadalësojnë, apo edhe po ndalojnë rritjen e tyre të normave të interesit.
Takimi i ardhshëm ministror i OPEC+ është planifikuar për në fillim të qershorit.
A do të kishte karteli të dhëna të mjaftueshme deri atëherë për të rritur prodhimin nëse çmimet e naftës vazhdojnë të rriten?
Ajo që dëgjova në Lindjen e Mesme ishte një jo e fortë. Për momentin, zyrtarët rajonalë të naftës do të dëshironin të prisnin, të paktën, deri në tremujorin e tretë përpara se të vepronin. Disa zyrtarë përjashtojnë çdo rritje të prodhimit në vitin 2023.
Zyrtarët e OPEC+ kanë të drejtë që argumentojnë se e kanë lexuar saktë tregun në tetor. Por performanca e kaluar nuk garanton kthime në të ardhmen. Karteli rrezikon të bjerë prapa kurbës në vitin 2023.
Burimi: Bloomberg; Përshtati Gazeta Si
*Javier Blas është një ish-raporter për Bloomberg News dhe redaktor në Financial Times
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
