Pyetja qendrore që rrethon kërkimin e FBI-së në Mar-a-Lago javën e kaluar është ajo që mbetet më pa përgjigje: Çfarë dokumentesh kishte ish-Presidenti Donald Trump dhe pse qeveria ka kaq synim t’i kthejë ato?
Ka pyetje të tjera, sigurisht. A e mori materialin sepse mendoi se ishin “cool”, si një lloj trofeu? Apo ka parë ndonjë avantazh në posedimin e tyre, pyeti gazetarja e New York Times Maggie Haberman gjatë një paraqitjeje në “New Day” të CNN të hënën.
A ishin dokumentet që lidhen me faljen e Roger Stone nga Trump disi prova kyçe? Çfarë fshihet pas shfaqjes së materialit për “Presidentin e Francës” në faturën e asaj që është marrë?
Imagjinata të çon ngado në mungesë të fakteve.
Trump tani ka kërkuar që dokumentet të kthehen, edhe pse letrat presidenciale, sipas ligjit amerikan, nuk janë pronë e tij.
Detaji më tërheqës është se 11 grupe dokumentesh u klasifikuan.
Ai po ndriçon sistemin e klasifikimit me të cilin qeveria fsheh informacionin nga njerëzit e saj në emër të sigurisë kombëtare të secilit.
Më shumë se një milion njerëz kanë leje Top Secret
Është në fakt një univers shumë i madh njerëzish me akses në të dhënat Top Secret.
Drejtori i Inteligjencës Kombëtare publikon atë që përshkruhet si një raport vjetor, “Përcaktimet e verifikimit të sigurisë”, megjithëse më i fundit që gjeta ishte i vitit 2017.
Në të, më shumë se 2.8 milionë njerëz përshkruhen se kanë leje sigurie që nga tetori 2017 – më shumë se 1.6 milionë kanë akses në informacione Konfidenciale ose Sekrete dhe gati 1.2 milionë përshkruhen se kanë akses në informacionin Top Sekret.
Ka njerëz të tjerë që kanë leje sigurie, por aktualisht nuk kanë akses në informacion. Këtu përfshihen punonjësit civilë, kontraktorët dhe anëtarët e ushtrisë.
Agjencitë kontrollojnë të dhënat e tyre të klasifikuara. Ata supozohet se do ta deklasifikojnë
Kjo nuk do të thotë se më shumë se 1 milion njerëz kanë akses në çfarëdo dokumenti Top Sekret që ndodhej rreth Mar-a-Lago. Çdo agjenci që merret me klasifikimin ka sistemin e vet dhe supozohet të jetë e përfshirë në deklasifikimin e dokumenteve të veta.
Mbrojtësit e Trump kanë argumentuar se ai kishte vendosur një urdhër për të deklasifikuar çdo dokument që ai mori nga Zyra Ovale në rezidencë gjatë kohës së tij në Shtëpinë e Bardhë, megjithëse profesionistët kanë thënë se ky pretendim nuk mund të jetë i vërtetë.
“Ideja që presidenti mund të deklasifikojë dokumentet thjesht duke i zhvendosur ato nga një vend fizik në tjetrin është e pakuptimtë në kaq shumë nivele,” tha Shawn Turner, një analist i CNN dhe ish-drejtor i komunikimit për Inteligjencën Kombëtare të SHBA, gjatë një paraqitje të hënën në ” Brenda politikës”.
Ka një proces zyrtar
Turner tha se procesi për deklasifikimin duhet të përfshijë firmosjen nga agjencia që klasifikoi informacionin në radhë të parë në mënyrë që të mbrojë procesin e mbledhjes së inteligjencës, burimet dhe metodat e tij.
Presidentët kanë përdorur periodikisht urdhra ekzekutivë për të përditësuar sistemin zyrtar me anë të të cilit deklasifikohen informacionet e klasifikuara.
Së fundmi, presidenti i atëhershëm Barack Obama vendosi Urdhrin Ekzekutiv 13526 në 2009. Ai vijon të jetë në fuqi pasi as Trump dhe as Presidenti Joe Biden nuk e kanë përditësuar atë.
Qeveria mund të ndryshojë së shpejti procesin
Biden filloi një rishikim se si trajtohen të dhënat e klasifikuara në fillim të kësaj vere. Këtu është një raport shterues i Shërbimit Kërkimor të Kongresit mbi procesin e deklasifikimit.
Rishikimi i Biden do të rishqyrtojë tre nivelet e përgjithshme të klasifikimit.
Nivelet e klasifikimit
Katie Lobosco e CNN shkroi një renditje shumë të mirë mbi të dhënat e klasifikuara javën e kaluar:
Top Secret — Ky është niveli më i lartë i klasifikimit. Informacioni klasifikohet si Top Sekret nëse “me arsye mund të pritet që të shkaktojë dëm jashtëzakonisht të rëndë në sigurinë kombëtare”, sipas një urdhri ekzekutiv të vitit 2009 që përshkruan sistemin e klasifikimit.
Një nëngrup dokumentesh Top Sekrete të njohura si SCI, ose informacione të ndara sensitive, rezervohen për informacione të caktuara që rrjedhin nga burime të inteligjencës. Aksesi në një dokument SCI mund të kufizohet edhe më tej për një grup më të vogël njerëzish me leje specifike sigurie.
Disa nga materialet e gjetura nga shtëpia e Trump në Florida u shënuan si SCI Top Secret.
Sekret — Informacioni klasifikohet si Sekret nëse informacioni konsiderohet se mund të shkaktojë “dëm serioz” në sigurinë kombëtare nëse zbulohet.
Konfidencial — Konfidencial është niveli më pak i ndjeshëm i klasifikimit, i aplikuar për informacionin që pritet në mënyrë të arsyeshme të shkaktojë “dëm” për sigurinë kombëtare nëse zbulohet.
Çfarë lloj dokumentesh janë Top Sekret?
Ish-oficeri i CIA-s, David Priess, i cili tani është botues i faqes në internet Laëfare, tha në “Neë Day” se pavarësisht klasifikimit specifik, është informacion që qeveria ka një interes të mos bëhet publik.
Mund të jetë informacion i mbledhur për programin bërthamor të Koresë së Veriut ose operacionet ushtarake ruse, për shembull.
Rrjedhjet mund të jenë katastrofike ose vdekjeprurëse
Qeveria shpesh merr këtë lloj informacioni duke u kërkuar njerëzve të rrezikojnë jetën e tyre ose duke përdorur teknologjinë për të cilën nuk dëshiron që kundërshtarët të dinë.
Duke folur për këtë të hënën në mëngjes, Priess u emocionua.
“Ekspozimi i këtij informacioni vë në rrezik jetën e njerëzve”, tha ai. “Kjo nuk është shaka. Ne njohim njerëz që kanë vdekur duke i shërbyer vendit të tyre në këtë mënyrë.”
Çfarë zgjati kaq shumë?
Pyetja më e madhe se ajo që është klasifikuar, argumentoi Priess, është pse, nëse qeveria e dinte se dokumentet ishin në Mar-a-Lago, hetuesve iu desh kaq shumë kohë për t’i marrë ato.
Në mënyrë që një president të deklasifikojë ndonjë gjë, argumentoi ai, duhet të ketë ende një gjurmë letre në mënyrë që të gjithë të dinë se diçka është deklasifikuar.
“Nëse nuk janë të shënuara të deklasifikuara dhe dokumentet e tjera me të njëjtin informacion nuk janë gjithashtu të deklasifikuara, a ka ndodhur vërtet? Nëse nuk ka të dhëna për këtë, nga e dini ju?”
Mund të mos dimë më shumë për një kohë shumë të gjatë
Problemi tani mund të jetë se imagjinata mund të shkojë shumë larg r për ato që përmbajnë dokumentet
Mund të kalojë një kohë shumë e gjatë para se votuesit amerikanë të kenë ndonjë ide se për çfarë bëhet fjalë në të vërtetë.
“Teknikisht, ne nuk do të shohim asnjë veprim të mëtejshëm për këtë çështje në dosjen ligjore…” tha analisti ligjor i CNN dhe ish-prokurori federal Elie Honig, gjithashtu në emisionin “Ditë e Re”.
Tashmë ka disa spekulime se në vend që të ndiqte akuza, qeveria thjesht po përpiqej të siguronte të dhënat.
Informacioni i klasifikuar mund të qëndrojë i tillë për vite dhe vite — midis 10 dhe 25, sipas udhëzimeve të deklasifikimit të nënshkruara nga Obama.
Standardi është që nëse diçka nuk ka më nevojë të klasifikohet, ajo duhet të deklasifikohet. Dhe nëse duhet të klasifikohet edhe pas një periudhe 25-vjeçare, ajo mund të vijojë të jetë e tillë.
Shembuj të ndjekjeve penale
Ndjekjet penale për keqpërdorim të të dhënave të klasifikuara mund të përfshijnë figura të profilit të lartë.
Për shembull, gjenerali në pension dhe ish-drejtori i CIA-s, David Petraeus, i dha informacion të klasifikuar zonjës së tij, e cila po shkruante një libër për të. Ai në fund u deklarua fajtor, pagoi një gjobë prej 100,000 dollarësh dhe u dënua me dy vjet shërbim prove.
Çfarë të dhënash keqpërdori? Nga raporti i CNN në atë kohë: Gjatë kohës së tij si komandant në Afganistan, Petraeus mbajti shënime personale duke përfshirë informacione të klasifikuara në tetë fletore të zeza. Informacioni i klasifikuar (përfshirë) identitetin e oficerëve të fshehtë, strategjinë e luftës, shënimet nga takimet diplomatike dhe të sigurisë kombëtare dhe fjalët e kodit të sigurisë.
Rastet e tjera nuk janë aq të njohura — si Asia Janay Lavarello, një punonjëse civile e Departamentit të Mbrojtjes që punon në Ambasadën e SHBA në Manila, e cila mori dokumente të klasifikuara në dhomën e saj të hotelit dhe në shtëpinë e saj ndërsa po punonte për një projekt diplome. Ajo u dënua me tre muaj burg. (cnn.com) / Pershtati ne shqip: Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
