Sa i rrezikshëm mund të jetë shkatërrimi i Stacionit Ndërkombëtar të Hapësirës së NASA-s?

NASA ka njoftuar që Stacioni Ndërkombëtar Hapësinor (ISS) do të çmontohet zyrtarisht në vitin 2031. Pas dhjetëra lëshimeve që e ngritën stacionin në orbitë midis fundit të viteve 1990 dhe fillimit të viteve 2000, rrëzimi i tij do të jetë një tjetër suksese, pasi rreziqet janë serioze dhe gjërat mund të shkojnë për keq.
Planet e NASA-s për operacionin e çmontimit do të nisin në mes të Oqeanit Paqësor – një vend i quajtur Point Nemo, i njohur gjithashtu si “varreza e anijeve kozmike”, pika më e largët nga i gjithë qytetërimi.
Point Nemo do të jetë ndalesa përfundimtare në një mision kompleks dhe me shumë faza për të transferuar operacionet e ISS në stacione të reja hapësinore komerciale dhe për të sjellë strukturën e mbetur në mënyrë të sigurt në Tokë.
Fillimisht i porositur për një jetëgjatësi 15-vjeçare, ISS po i kalon të gjitha pritjet. Ajo ka qenë tashmë në funksion për 21 vjet, dhe NASA ka dhënë dritën jeshile edhe për një dekadë, duke dyfishuar kështu kohën totale të planifikuar në orbitë.
NASA ka vërejtur shenja të ngadalësimit të infrastrukturës dhe komponentëve. Për çdo orbitë rreth Tokës, ISS digjet nga rrezatimi diellor në njërën anë dhe ngrin nga ana tjetër. Këto ekstreme termike shkaktojnë zgjerim dhe tkurrje ciklike, gjë që konsumon materialin.

Rrezatimi hapësinor gërryen xhamin transparent, të cilat përdoren për të fuqizuar stacionin dhe gërryerja e metalit shkakton degradim gradual strukturor, i cili përfundimisht do të çojë në shkatërrimin e stacionit hapësinor. Ndërsa NASA është zotuar të mbajë stacionin deri në vitin 2030, organizatat e saj partnere nuk janë dakord dhe vendimi përfundimtar për të hequr orbitën do të varet nga politika po aq sa edhe nga inxhinieria.
Nëse degradimi ose dëmtimi i paplanifikuar ndodh përpara çmontimit zyrtar, një ISS me rënie të lirë do të përbënte rreziqe serioze. Megjithatë, nuk do të ishte stacioni i parë hapësinor që do të bjerë nga qielli. Në vitin 1979, stacioni “Skylab” i NASA-s nuk u furnizua me karburant në kohë dhe u rrëzua, jashtë kontrollit, duke lënë pjesë të stacionit të shpërndara nëpër Oqeanin Indian dhe Australinë Perëndimore. Fatmirësisht askush nuk u dëmtua. Objektet që bien lirisht nga orbita duhet të shpërbëhen në copa të vogla për t’u siguruar që nuk paraqesin rrezik për njerëzit në tokë.
ISS është shumë i madh, prandaj sipas ekspertëve të NASA-s na duhen operacione speciale për ta shpërbërë.

Burimi:The Independent/Përshtati:Gazeta “Si”

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.