Thwaites, akullnaja më e madhe e Antarktidës drejt ndryshimit dramatik

Shkencëtarët po paralajmërojnë ndryshime dramatike në një nga akullnajat më të mëdha në Antarktidë, potencialisht brenda pesë deri në 10 vitet e ardhshme.
Ata thonë se në pjesën e përparme të akullnajës së quajtur Thwaites që deri më tani ka qenë relativisht i qëndrueshëm mund të shkrijë.
Studiuesit amerikanë dhe britanikë janë aktualisht të angazhuar në një program intensiv studimi në “Thwaites” për shkak të shkallës së shkrirjes. Tashmë ajo po hedh 50 miliardë ton akull në oqean çdo vit.
“Do të ketë ndryshim dramatik në pjesën e përparme të akullnajës, ndoshta në më pak se një dekadë. Si studimet e publikuara ashtu edhe ato të pabotuara e dëshmojnë këtë gjë,” tha glaciologu Ted Scambos, koordinatori kryesor i SHBA për Bashkëpunimin Ndërkombëtar Thwaites Glacier(ITGC)
Thwaites është akullnaja më e madhe në Antartidë. Ajo është e shtrirë në një sipërfaqe sa madhësia e Britanisë së Madhe dhe shpejtësia e shkrirjes së saj është dyfishuar në 30 vitet e fundit.
ITGC ka përcaktuar se si po ndodh kjo. Është rezultat i ujit të ngrohtë të oqeanit që hyn nën frontin lundrues të Thwaites. Uji i ngrohtë po e hollon dhe e dobëson këtë akull, duke e bërë atë të shkrijë më shpejtë.
“Unë e përfytyroj atë disi të ngjashme me atë xhamin e makinës ku keni disa çarje që përhapen ngadalë dhe pastaj papritmas fillon të thyhet i gjithi”, shton Erin Pettit nga Universiteti Shtetëror i Oregonit.

Sipas ekspertëve zona e prekur është shumë e vogël kur merret parasysh në kontekstin e akullnajës në tërësi, por rëndësia e vërtetë është kalimi në një regjim të ri dhe çfarë do të thotë kjo për humbje të mëtejshme të akullit.
Aktualisht, pjesa lindore e cila ka një gjerësi prej rreth 40 km dhe lëviz përpara me rreth 600 metra në vit. Ndryshimi i ardhshëm i statusit ndoshta do të shohë shpejtësinë e mëposhtme të akullit në rreth 2 kilometra në vit, e njëjtë me shpejtësinë aktuale të regjistruar në sektorin perëndimor 80 kilometër të gjerë.

I financuar nga Fondacioni Kombëtar i Shkencës i SHBA-së dhe Këshilli i Kërkimit të Mjedisit Natyror të Mbretërisë së Bashkuar, projekti pesë-vjeçar ITGC po shqyrton Thwaites. Çdo sezon veror të Antarktidës, ekipe shkencëtarësh po hetojnë sjelljen e akullnajës në çdo mënyrë të mundshme. Nga sateliti, në akull dhe nga anijet përballë Thwaites. Sipas shkencëtarëve këto metoda janë tepër të rrezikshme dhe nxisin dëmtimin e akullnajave.
Një nga projektet për Vitin e Ri do të shohë nëndetësen me ngjyrë të verdhë, e njohur si “Boaty McBoatface” të zhytet nën akullin lundrues të Thwaites për të mbledhur të dhëna mbi temperaturën e ujit, drejtimin aktual dhe turbulencën – të gjithë faktorët që ndikojnë në shkrirjen.
“Është e frikshme. Makineria mund të mos kthehet. Ne kemi bërë shumë përpjekje gjatë vitit të kaluar për të zhvilluar shmangien e përplasjeve për automjetin, për t’u siguruar që ajo të mos përplaset në shtratin e detit, por nuk mund të parashikojmë çfarë do ndodhë”, tha Alex Phillips nga Qendra Kombëtare e Oqeanografisë në Mbretërinë e Bashkuar.
Automjeti autonom do të shkojë në misione që zgjasin një deri në katër ditë, duke lundruar në rrugën e vet përmes zgavrës nën raft. Sipas ekspertëve kjo gjë është e rrezikshme sepse akulli është i thyer.
Burimi:BBC/Përshtati:Gazeta “Si”

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.