.png)
Në orën 11.24 (me orën tonë ) të martën 12 tetor, në skajin jug-lindor të Kretës, një tërmet me magnitudë 6.3 u regjistrua i vendosur në një thellësi prej 9 kilometrash.
Për fat të mirë, nuk u regjistruan viktima dhe pati pak dëme: në fshatin Xirokambos muri i një kishe u shemb pjesërisht dhe kishte disa rrëshqitje toke në zonë.
Për krahasim, tërmeti në Amatrice i 24 gushtit 2016 në Itali ishte me magnitudë 6.0 në një thellësi prej 8 kilometrash: viktimat ishin 303, të plagosurit pothuajse 400.
Zonat, Amatrice, Accumuli, Arquata del Tronto dhe fshatra të tjerë u shkatërruan, të zhvendosurit u numëruan në dhjetëra mijëra. Cila është arsyeja e këtij ndryshimi?
Dallimet
Jo të gjithë tërmetet janë të njëjtë, edhe nëse kanë të njëjtën madhësi. Kjo varet nga shumë faktorë: thellësia (sa më i cekët një tërmet, aq më i madh është dëmi aty pranë; sa më i thellë të jetë, aq më shumë mund të ndihet nga distanca); afërsia e qendrave të banuara (në Apenine epiqendra ishte praktikisht nën fshatra, në Kretë epiqendra ishte në det dhjetëra kilometra nga bregu, i cili gjithashtu është i populluar rrallë); prania e konstruksionit antisizmik.
Një faktor vendimtar, megjithatë, është konformimi sizmik dhe tektonik i zonës së prekur nga tërmeti, lloji i shkëmbinjve, prania e prishjeve të tjera aktive dhe depozitimet sipërfaqësore të rërës së lirshme menjëherë nën ndërtesa.
Një faktor tjetër i rëndësishëm, është vendi ku ndodhen fshatrat: në zona të sheshta ose në majë të kodrave, ku valët sizmike mund të amplifikohen.
Precedentët
E marta në Kretë ishte tërmeti më i fortë në 35 vjet në një rreze prej 30 kilometrash. Pak më në perëndim, në kontinent, më 27 shtator pati një tërmet me madhësi 5.8-6.0 me një viktimë, 36 të plagosur dhe dëmtime të disa ndërtesave, në fund të një sekuence sizmike që kishte filluar katër muaj më parë.
Kreta ngrihet aty ku pllaka afrikane në lëvizjen e saj drejt veriut rrëshqet poshtë (nën, në zhargonin gjeologjik) Detit Egje (evropian), zona e kontaktit theksohet nga Hendeku Helen. Lëvizjet shoqëruese prodhojnë tërmete shumë intensive dhe shkatërruese.
Një studim i vitit 2010, thotë se tërmetet deri në magnitudë 6.7 ballë, mund të ndodhin në zonën lindore të Kretës me një periudhë kthimi prej rreth 900 vjetësh.
Përshtati: Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
