Biznes

Si fitojnë para firmat që shesin bluza me 3.5 dollarë?

Nisuni për të psonisur me 100 dollarë dhe mund të gjeni një palë xhinse Levi’s ose një gjysmë kravate Hermes. Ose futuni në Primark dhe mbush garderobën. “Drejtori” i zbritjeve që po zgjerohet në Amerikë dhe Europë, do t’ju dhurojë një bluzë për 3.50 dollarë.

Çmime të tilla duken shumë të mira për të qenë të vërteta, skeptikët dyshojnë për një sektor të mbushur me praktika të dyshimta të punës. Rivalë të tillë si Zara e Spanjës dhe h&m e Suedisë, të cilat konsideroheshin të lira para se të vinte Primark, tashmë kanë ndërruar kah dhe kanë rritur çmimet. Çfarë po bën Primark kaq ndryshe sa mund të shesë mallra lirë dhe akoma të fitojë para?

Mesa duket, shumë gjëra. Megjithëse firma si Primark duken të jenë në të njëjtat nivele si rivalët e tij me çmime të lira, modeli i biznesit është ndryshe. Ndonëse strategjitë e bizneseve kanë ndryshuar dhe po shkojnë drejt internetit, Primark ka ngulur këmbë në shitjet me pakicë njësoj si në vitin 1969. Strategjia krijon limitime, por tani për tani edhe pse pas një pandemie, firma po zë peshë.

Gjigantët e “modës së shpejtë” janë rritur duke përqafuar shpejtësinë. Duke filluar në vitet 2000 Inditex, e cila zotëron Zara, bëri një emër për veten duke rritur prodhimin në sektorin e veshjeve. Më parë blerësit duhej të prisnin sezone të tëra që markat me emër të nxirrnin veshjet e pasarelave.  U desh pak kohë që një model pantallonash nga pasarela të dërgohej në fabrikat në Azi dhe të kthehej me shpejtësinë e plumbit.

Fillimisht kjo u bë nga Zara, por duke parë suksesin e ndoqën dhe firmat e tjera.

Primark, që është pjesë e Associated British Foods, një konglomerat me vlerë 16 miliardë paund, që shet gjithashtu bukë dhe çaj, ka qëndruar në korsinë më të ngadaltë. Firma ofron vonesë në trendë, por i kursen klientëve shumë para.

Kjo strategji i lejon asaj të përqëndrojë prodhimin në vendet me kosto më të ulët, veçanërisht në Bangladesh, ku pagat mujore në sektorin e veshjeve fillojnë nga rreth 100 dollarë. Këto janë shpesh të njëjtat fabrika të përdorura nga shitësit e tjerë globalë, të cilët duhet të hedhin poshtë kritikat se Primark është një gjë më e veçantë kur bëhet fjalë për praktikat e punës.

Kursimet nga kosto,  kalojnë tek konsumatorët, me një pjesë të vogël për aksionerët. Para se pandemia të përzihej me punët e të gjithëve Primark raportoi një diferencë bruto prej 41%. - shitjet minus koston e sendeve të shitura. Kjo është shumë më pak se 57% e Inditex ose 53% e h&m. Por Primark mbështetet në shpenzimet e funksionimit. Ajo ka ulur pa pushim kostot e marketingut dhe shitjes së mallrave.

Ndërsa h&m shpenzon 4% të shitjeve të përgjithshme në marketing, Primark nuk shfaq pothuajse asnjë reklamë. Në një industri që shpesh zbret, e cila zvogëlon marzhet, Primark supozon se çmimet e saj tashmë janë mjaft të ulëta. Jashtë Britanisë shitoret e saj janë të mëdha,  gati gjashtë herë më të mëdha se ato të drejtuara nga Inditex dhe shpesh në qendrat tregtare jashtë qytetit ku qiratë janë të lira. Primark shet rreth dhjetë herë më shumë artikuj sesa h&m për metër katror të dyqanit, sipas Aneesha Sherman nga Bernstein, një ndërmjetëse.

Primark ka qëndruar larg digjitalizimit dhe kjo i ka kursyer kompanisë shumë shpenzime për përshtatjen. Mungesa e një pranie në internet nënkuptonte që Primark humbi deri në 100% të shitjeve pasi pandemia mbylli dyqanet në të gjithë botën. Mbylljet e zgjatura, veçanërisht në Britani, ku ndodhen rreth gjysma e 380 shitoreve të saj, i kushtuan 3 miliardë paund në shitje dhe ndoshta 1 miliardë paund në fitim.

I shpejtë si lepur apo i zgjuar si breshkë?

Strategjia e zvogëlimit të kostos së Primark është e kopsitur mirë saqë është praktikisht e pamundur që rivalët ta përsërisin. Prapëseprapë, parimet e firmës shkojnë në limite. Ritmi i zgjerimit të dyqaneve të Primark është si një akullnajë, nëse shkoni më shpesh modeli ekonomik mund të ndalojë së punuari.

Kritikët vënë në pikëpyetje mbrojtjen mjedisore për 1 dollarë. Rivalët e rinj në internet duken kërcënues, veçanërisht Shein, një super-zbritës kinez qe po rritet shpejt.

Megjithatë, radhët jashtë dyqaneve të Primark pasi u rihapën pas mbylljeve sugjerojnë që disa blerës nuk mund të shfaqen personalisht. Shitjet tani janë më të larta se para pandemisë, ndihmuar dhe nga zhdukja e lidhur me Covid të disa rivalëve dikur të frikshëm, siç është Topshop në Britani. Në botën e modës së shpejtë, e ngadalshme, e qëndrueshme dhe e lirë mund të jetë një strategji fituese.

Burimi: The Economist/ Përshtati: Gazeta “Si”


Copyright © Gazeta “Si”


Më Shumë