Ne rrjet

Shtatë kandidatë dhe një fitues i shpallur, Irani synon të vendosë Raisin për president

Pas dy ditësh (18 qershor), Irani do të votojë për një president të ri, pavarësisht nga kushtet e pandemisë Covid 19. Në rrugë ka më shumë postera të gjeneralit Soleimani të vrarë nga amerikanët vitin e kaluar, sesa të të gjithë shtatë kandidatëve për president që aspirojnë së bashku.

Pandemia nuk ndihmon, demonstrimet në rrugë janë të ndaluara për të shmangur infeksionet. Vendi ka rekord të vdekjeve për të gjithë Lindjen e Mesme dhe vetëm me 6% të të vaksinuarve. Megjithatë, çelësi i mosinteresimit është në një shaka që qarkullon kudo: kush tha që amerikanët janë më të mirë se ne?

U desh një muaj për të kuptuar se Biden kishte fituar. “Ne e dimë kush do të jetë president një muaj më parë”. Në persisht, thuhet “Entekhabate mohandesishode”. Pak a shumë mund të përkthehet si "zgjedhje të krijuara”.

Jo të trukuara, sepse (mbase) nuk do të jetë as e nevojshme të ndryshohen votat siç (ndoshta) ndodhi në vitin 2009. Ky është një votim i planifikuar, i organizuar, i krijuar për të sjellë Ebrahim Raisin, një mulla (prift) kryetar i gjyqësorit, kandidat i favorizuar nga Udhëheqësi Suprem, Ali Khamenei, si pasardhësi i tij në vazhdim.

Të paktën tre mijë ekzekutime

Lideri Suprem në Iran, Ali Khamenei (majtas) dhe Ebrahim Raisi

Raisi ka një imazh ndërkombëtar shumë të keq. Si një "prokuror" i ri, ai ishte ndër 4 anëtarët e "Komisionit të Vdekjes" të vitit 1988 të cilët, pa gjyq, vendosën të ekzekutonin të paktën tre mijë, ndonëse disa vlerësojnë 30 mijë, të burgosur politikë.

Në Iran, ku padyshim askush nuk ëndërron ta akuzojë  për atë masakër, gjërat nuk janë mirë. Raisi më herët kishte kandiduar për zgjedhjet presidenciale të vitit 2017, duke ndërtuar imazhin e "gjyqtarit anti-korrupsion". Pastaj ai u përball me Hassan Rouhanin, presidenti aktual i mbështetur nga i gjithë fraksioni "reformist".

Në një debat televiziv, Rouhani bëri të heshtë rivalin e tij, duke thënë se "iranianët nuk do të pranojnë askënd që ka varur dhe burgosur njerëz për 38 vitet e fundit". Zgjedhjet përfunduan me Rouhanin president me 57% dhe Raisin me 38%.

Kundërshtar

Kundërshtari i tij kryesor në këtë raund, Abdolnaser Hemmati, gjithashtu në TV e qortoi atë për lehtësinë e tij në praktikën gjyqësore dhe konfliktin për kompetencat. “Ju jeni kreu i sistemit të drejtësisë dhe jeni gjithashtu një kandidat për president. A mund të më garantoni se nuk do të më arrestoni nëse them diçka kundër jush?”.

Pas shtypjeve të ashpra të vitit 2009, 2018 dhe 2019 me Raisin gjithmonë protagonist në krah të prokurorisë, pyetja ishte më shumë se legjitime. Pavarësisht ose ndoshta për shkak të gjithë kësaj, Raisi ka në krah të tij mbështetjen e të gjithë grupit konservator dhe mbi të gjitha të Udhëheqësit Suprem, i cili, kësaj radhe, ka qenë në gjendje të manovrojë për të eliminuar konkurrentët e mundshëm të ‘kanakarit’ të tij.

Nga gati 600 kandidatë, vetëm shtatë u pranuan nga Këshilli Revolucionar. Një pikturë e tillë blu ishte shkruar në kutinë e emrit: "Gjeniu i Llambës". Sidoqoftë, shumica u skualifikuan me kritere të fshehta ose të çuditshme, siç ishte studimi i fëmijëve jashtë vendit.

Midis atyre që nuk u pranuan, ishin edhe anëtarë të frontit konservator, të cilët mund të kishin ndarë votat. Lideri Suprem ishte i qartë: "Irani ka nevojë për një njeri që lufton korrupsionin".

Hijet në energjinë bërthamore

Mbështetësit e kandidatit për president të Iranit, Ebrahim Raisi, mbajnë posterat e tij jashtë xhamisë Mosalla në Teheran

Alternativa e vetme për gjyqtarin me çallmë është Hemmati, guvernator i bankës qendrore, mbrojtës i monedhës, Rial, por tani një tost me kafe, kushton gjysmë milioni.

Riali humbi 40% të vlerës së tij në vitin 2020 dhe 30% këtë vit, duke varfëruar ata që nuk kishin kursime në valutë të huaj. Si të jenë njerëzit të kënaqur dhe ta vlerësojnë atë?

Pesha e "presionit maksimal" të vendosur nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës përmes sanksioneve ekonomike që vendosi Donald Trump, ka shtypur qeverinë aktuale gjysmë-reformiste të Rouhanit dhe ka hedhur një hije edhe mbi Hemmatin.

Në tre debatet televizive, ekonomisti u përpoq të dilte nga rrethimi. "Nëse pushteti shkon te konservatorët, - tha ai, duke parë Raisin, - nuk do të ketë marrëveshje mbi energjinë bërthamore dhe sanksionet e reja do të vijojnë”.

Sanksionet

Ebrahim Raisi, në prag të zgjedhjeve presidenciale në Iran

Sidoqoftë, fjalimi nuk është bindës, sepse sanksionet erdhën me një qeveri "të moderuar" dhe dosja bërthamore nuk varet nga presidenti, por direkt nga Udhëheqësi Suprem, i cili dha bekimin për rinisjen e bisedimeve. Një tjetër kufizim i Hematit, është që reformistët nuk e mbështesin atë. Ata madje u ndanë në ftesën për të shkuar për të votuar ose për të zgjedhur abstenimin.

Me Raisin president në katër vitet e ardhshme, të gjitha zyrat e vendit do të jenë në duart e konservatorëve. Ata mund t'i japin vetes suksesin e negociatave bërthamore dhe lehtësimin pasues të sanksioneve. Por edhe një çmim të naftës që pritet të dyfishohet dhe fundin e Covid 19.

Pasardhësi

Nëse e gjithë kjo do të ndodhte vërtet, popullariteti do të ishte i sigurt. Madje mund të jetë koha e duhur për një dorëzim të butë të pushtetit nga Lideri Suprem 82-vjeçar, sepse Khamenei u bë udhëheqës kur ishte president në detyrë. Dhe kush konsiderohet pasardhës i Khameneit? Raisi, presidenti i ardhshëm.

Përshtati: Gazeta “Si”


Copyright © Gazeta “Si”


Më Shumë