.png)
Ato kanë ngjyra të gjalla, emra tërheqës dhe premtojnë stimulim mendor dhe fizik. Pijet energjike përmbajnë një sasi të madhe të kafeinës dhe sheqernave, si dhe substanca të tjera si taurina, inositol dhe vitamina.
Konsumimi i një pije energjike është e barabartë me katër filxhanë kafe të filtruar ose dy ekspres njëherësh dhe duke qenë se nuk përmbajnë alkool, perceptohen si më pak të rrezikshme ose të përshtatshme për çdo grupmoshë. Megjithatë, ato përmbajnë përbërës stimulues që mund të jenë të dëmshëm, veçanërisht për adoleshentët.
Në treg për dekada, pijet energjike janë bërë një burim i preferuar për studentët për të qëndruar zgjuar gjatë netëve të gjata të studimit. Me kalimin e viteve, oferta është rritur, duke i bërë ato një pije klasike për adoleshentët.
Të dhënat tregojnë se konsumimi i pijeve energjike nga adoleshentët nuk është i rrallë. Në një studim të vitit 2018 nga Këshilli Provincial i Barcelonës, 30.9% e nxënësve të klasës së 10-të thanë se kishin konsumuar një pije energjike javën e kaluar, ndërsa 11.9% pinin një pije çdo ditë.
Sondazhi i fundit mbi Alkoolin dhe Drogat në Arsimin e Mesëm në Spanjë (ESTUDES), i cili bazohet në një shtrirje më të gjerë gjeografike, tregon gjithashtu se 47.7% e të rinjve midis 14 dhe 18 vjeç kanë konsumuar të paktën një pije energjike në muajin e kaluar dhe se 19.5% e kanë bërë këtë duke e përzier pijen me alkool. Ekziston një çekuilibër i lehtë gjinor: djemtë (54.4%) pinë më shumë se vajzat (40.7%).
Observatori Spanjoll mbi Drograt dhe Varësitë (OEDA) thotë se të rinjtë janë një nga grupet e popullsisë më të ekspozuar ndaj këtyre pijeve dhe statistikat nga Plani Kombëtar i Barnave të Spanjës (PNSD) tregojnë se popullariteti i pijeve energjike është rritur gjatë dekadës së fundit.
Megjithatë, kjo ka pasoja, sipas raportit të ESTUDES, i cili zbuloi se studentët që konsumojnë pije energjike kanë performancë më të dobët akademike: ata kanë nota më të ulëta dhe frekuentim më të ulët të klasave. Pijet gjithashtu mund të çojnë në substanca të tjera; raporti zbuloi gjithashtu lidhje midis konsumit të tyre dhe kalimit në alkool, duhan dhe droga të tjera.
Nuk është hera e parë që për këto pije energjike flitet si një rrezik për shëndetin publik. Siç argumentoi profesori i Universitetit të Murcias, Jose Manuel Lopez Nicolas në një artikull në ‘The Conversation’, ato nuk ofrojnë përfitime shëndetësore, kanë shumë kafeinë, sheqer e kalori dhe mund të shkaktojnë probleme kardiovaskulare, endokrine, tretjeje dhe mendore. Në dritën e të dhënave të tilla, a është i nevojshëm rregullimi më i madh i pijeve energjike?
Nëntorin e kaluar, rajoni i Galicias në veriperëndim të Spanjës, miratoi një projektligj që do të rregullojë shitjen e pijeve energjike dhe do t'i vendosë ato në të njëjtën kategori me alkoolin.
Duke filluar nga viti 2024, shitja dhe konsumi i pijeve energjike do të ndalohet për të miturit. Ato nuk mund të reklamohen më me adoleshentët si audiencë të synuar, as nuk mund të reklamohen apo shiten në qendra shëndetësore, zona arsimore dhe rekreative apo në ndonjë hapësirë të destinuar për të mitur.
Në pikat e tjera të shitjes, pijet energjike nuk mund t'u shpërndahen të miturve dhe duhet të paraqiten veçmas nga pijet joalkoolike. Kur u njoftua fillimi i procesit legjislativ, Sekretari i Shëndetësisë së Galicias deklaroi se qëllimi ishte "parandalimi në vend të ndëshkimit" dhe ndërgjegjësimi për efektet negative.
Qeveritë e tjera rajonale po ndjekin shembullin e Galicias në trajtimin e kësaj çështjeje shëndetësore. Rregullore të veçanta janë në rendin e ditës në Aragon, Ishujt Balearik, Castilla-La Mancha dhe Navarra.
Në nivel kombëtar, Ministria e Çështjeve të Konsumatorit po punon për të kufizuar reklamat, rregullore që do të hyjnë në fuqi në kuadër të reklamimit për ushqimet e pashëndetshme.
Cilat vende ndalojnë shitjen e pijeve energjike për të miturit?
Ndalimi i pijeve energjike për të miturit është një temë e përsëritur në vende të tjera.
Në vitin 2014, Lituania ishte vendi i parë që ndaloi shitjen e pijeve me shumë kafeinë për adoleshentët, pas katër vitesh debati midis ligjvënësve dhe prodhuesve. Në fund, u zbulua se ndalimi nuk ishte një humbje për industrinë e pijeve energjike dhe nuk kishte efekte negative në sektor. Në qershor 2016, Letonia ndoqi hapat e fqinjit të saj, duke ndaluar shitjen e pijeve energjike për njerëzit nën moshën 18 vjeç. Turqia e ndoqi një vit më vonë.
Qyteti i Bridgetoën, në Australinë Perëndimore, u përpoq të ndalonte shitjen e pijeve energjike për njerëzit nën 18 vjeç për katër muaj në fillim të vitit 2023. Testi rezultoi pozitiv dhe bashkia vendosi të mbajë ndalimin në fuqi.
Që nga 1 janari 2024, të miturit polakë nuk lejohen më të blejnë pije energjike me kafeinë dhe/ose taurinë. Si përgjigje, prodhuesit kanë reduktuar përmbajtjen e taurinës dhe kafeinës në pijet e tyre në 140 mg/l, që është pak nën kufirin prej 150 mg/l që një pije të konsiderohet me shumë kafeinë. Në shkurt, Rumania iratoi, me një shumicë të madhe, një projektligj me të njëjtin objektiv. Hungaria fqinje mund t'i bashkohet së shpejti lëvizjes.
Në Shtetet e Bashkuara, disa përpjekje për të futur ligje janë refuzuar gjatë dekadës së fundit. Por në mars 2024, megjithatë, ligjvënësit në shtetin verilindor të Connecticut filluan të studiojnë një propozim për të ndaluar shitjen e pijeve me më shumë se dy stimulues për këdo nën moshën 16 vjeç.
Ndërkohë, në Amerikën Latine, ku tregu i pijeve energjike po rritet me shpejtësi, asnjë vend deri tani nuk ka prezantuar një ligj për të ndaluar ose kufizuar shitjen e tyre.
Në vend të ndalimit, vendet e tjera po zgjedhin një qasje më bindëse, përfshirë Arabinë Saudite e cila ka vendosur një taksë 100% për pijet energjike.
Burimi: World Crunch. Përshtati: Gazeta Si.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
