.png)
“Përhapja e shpejtë e lisë së majmunëve përbën një emergjencë shëndetësore globale”, kështu deklaroi të shtunën drejtori i përgjithshëm i OBSH-së Tedros Adhanom Ghebreyesus.
I identifikuar fillimisht te majmunët, virusi transmetohet kryesisht përmes kontaktit të ngushtë me një person të infektuar. Deri në këtë vit, sëmundja virale është përhapur rrallë jashtë Afrikës ku është endemike.
Por raportet për një pjesë të vogël të rasteve në Mbretërinë e Bashkuar në fillim të majit sinjalizuan se shpërthimi ishte zhvendosur në Evropë.
Rastet që atëherë janë rritur në 16,000 individë nga 75 vende të ndryshme. Deri më tani janë raportuar pesë vdekje, të gjitha të cilat kanë ndodhur në Afrikë.
Pse është emergjencë?
Sipas ekspertëve shëndetësorë gjenetika e virusit është e ndryshuar dhe nuk ka të dhëna të sakta në këtë drejtim.
Kështu epidemiolog nga disa vende i kishin kërkuar OBSH-së që të etiketonte linë e majmunëve një emergjencë të shëndetit publik. Sëmundja po përshkallëzohet dhe mund të bëhet endemike në më shumë vende.
Deklarata e urgjencës synon të nxisë veprimin dhe bashkëpunimin global për gjithçka, nga testimi deri te prodhimi dhe shpërndarja e vaksinave dhe trajtimeve.
Shkalla e vdekshmërisë në shpërthimet e mëparshme të lisë së majmunëve në Afrikë të llojit që po përhapet aktualisht ka qenë rreth 1%, por deri më tani ky shpërthim duket të jetë më pak vdekjeprurës në vendet jo-endemike, shumë prej të cilave kanë infrastrukturë më të fortë të kujdesit shëndetësor.
Sa e rrezikshme është?
Lija e majmunëve është një virus që zakonisht shkakton simptoma të lehta, duke përfshirë ethe, dhimbje dhe lezione të lëkurës të mbushura me qelb. Njerëzit priren të shërohen brenda dy deri në katër javë, sipas OBSH-së.
Çdokush mund të përhapë virusin, por shpërthimi aktual jashtë Afrikës është i përqendruar pothuajse ekskluzivisht tek burrat që bëjnë seks me burra.
Lija e majmunit përhapet kryesisht nëpërmjet kontaktit intim lëkurë me lëkurë, zakonisht me dikë që ka një skuqje aktive, si dhe nëpërmjet kontaktit me rroba të kontaminuara ose shtrat. Nuk transmetohet aq lehtë sa virusi SARS-CoV-2 që nxiti pandeminë COVID-19.
"COVID përhapet nga rrugët e frymëmarrjes dhe është shumë infektiv. Ky nuk duket të jetë rasti me linë e majmunit," tha Martin Hirsch nga Spitali i Përgjithshëm i Massachusetts.
Rreziku i lisë së majmunëve është i moderuar globalisht, me përjashtim të Evropës, ku OBSH e ka vlerësuar rrezikun si të lartë.
Ekspertët shëndetësorë thonë se njerëzit duhet të shmangin kontaktin e ngushtë personal me dikë që ka një sëmundje që paraqet një skuqje të veçantë ose që nuk është mirë. Njerëzit që dyshojnë se kanë li majmuni duhet të izolohen dhe të kërkojnë kujdes mjekësor.
Simptomat e lisë së majmunit shpesh zgjidhen vetë brenda javësh. Pacientët mund të marrin lëngje shtesë dhe trajtim shtesë për infeksionet bakteriale dytësore.
Një ilaç antiviral i quajtur tecovirimat, ose TPOXX dhe i prodhuar nga SIGA Technologies, ka miratimin e SHBA dhe BE-së për linë.
Burimi: Reuters/Përshtati:Gazeta "Si"
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
