.png)
Kur keni një alergji ushqimore, sistemi juaj imunitar “rebelohet” kundër trupit tuaj. Qelizat mbrojtëse i njohin proteinat e padëmshme si rrezik. Simptomat janë përgjithësisht të menjëhershme dhe mund të prekin gjithashtu lëkurën dhe traktin respirator. Këtu qëndron edhe dallimi kryesor midis alergjisë dhe intolerancës: simptomat e alergjisë ushqimore shfaqen menjëherë, ndërsa në rastin e një intolerance shfaqen më vonë.
Ndryshe nga alergjitë, intolerancat ushqimore shfaqen kryesisht me çrregullime të zorrëve. Shpesh, për shembull, kur mungojnë enzimat: trupi nuk është në gjendje të përdorë siç duhet disa përbërës të ushqimit dhe reagimet shpesh vonohen dhe prekin kryesisht traktin gastrointestinal. Disa nga intolerancat ushqimore më të zakonshme përfshijnë: intolerancën ndaj histaminës, laktozës, fruktozës dhe sorbitolit.
Në rastin e alergjisë ushqimore, origjina gjendet në faktin se sistemi imunitar refuzon proteinat (alergenet) të padëmshme. Simptomat mund të prekin lëkurën, traktin respirator dhe traktin gastrointestinal dhe dhimbja zakonisht ndodh menjëherë. Edhe sasitë shumë të vogla mund të shkaktojnë reaksione.
Intoleranca ushqimore shkaktohet nga enzima dhe proteina të ndryshme, shpesh me të meta, në zorrë. Simptomat janë kryesisht në traktin gastrointestinal, por mund të ndihet edhe lodhje dhe rraskapitje. Dhimbja mund të ndodhë edhe pas disa orësh dhe reagimet ndodhin vetëm me një sasi të caktuar ushqimi që keni gëlltitur.
Alergji ushqimore
Alergjia ushqimore është alergji e tipit të menjëhershëm: sistemi imunitar i klasifikon proteinat (alergenet) të padëmshme si të rrezikshme dhe përpiqet t'i eliminojë ato menjëherë. Kjo është arsyeja pse simptomat e para të alergjisë ushqimore shfaqen brenda disa sekondash.
Nëse keni një alergji ushqimore, trupi juaj prodhon sasi të mëdha të antitrupave të quajtur IgE për të shmangur alergenet. Nëse alergjenët futen në trup, antitrupat IgE bëjnë që qelizat mbrojtëse të lëshojnë lajmëtarë inflamatorë si histamina. Këto substanca shkaktojnë simptoma tipike të alergjive ushqimore si skuqje të lëkurës, kruajtje, rinitit alergjik dhe probleme gastrointestinale.
Për të diagnostikuar alergjinë, mund të kryhet një test gjaku ose një test i lëkurës mund të vlerësojë nëse trupi është i ndjeshëm ndaj ushqimeve të caktuara. Kjo nuk do të thotë se keni një alergji, por është një e dhënë e parë që ju lejon të hetoni më tej. Një specialist alergolog do të jetë në gjendje të bëjë një diagnozë të besueshme të alergjisë ushqimore.
Ushqimet që shkaktojnë më shumë alergji janë:
Qumështi, veza, kikirikët, arra pemësh, soje, peshk dhe ushqimet e detit.
Alergjitë ndaj qumështit, sojës ose vezëve zakonisht largohen para moshës shkollore.
Alergjitë ndaj kikirikëve, arrave të pemëve, peshqve dhe butakëve shpesh janë të përjetshme.
Simptomat nuk janë të gjitha të njëjta dhe mund të prekin organe të ndryshme.
Le të shohim se si ndryshojnë ato.
Simptomat e lëkurës dhe të gojës:
Njolla të kuqe, kruajtje, puçrra, ndjesi nxehtësie
Ënjtje e fytyrës, syve, buzëve, gjuhës ose pjesëve të tjera të trupit
Kruarje (ndjesi shpimi gjilpërash) e buzëve, gjuhës ose çatisë së gojës
Vështirësi në gëlltitje
Shije metalike në gojë
Simptomat e tretjes:
Dhimbje stomaku, të vjella, diarre, dhimbje barku ose ngërçe
Simptomat e frymëmarrjes:
Shtrëngim dhe ënjtje në fyt, vështirësi në gëlltitje dhe frymëmarrje, gulçim, ndjesi mbytjeje, kollë e vazhdueshme, zë i ngjirur, lëkurë e irrituar
Të kruhet hunda dhe veshët, hundët e mbytura ose me rrjedhje
Simptomat kardiovaskulare:
Zbehje, puls i dobët ose i shpejtë, djersë e ftohtë, dobësi, humbje e vetëdijes, marramendje, dhimbje gjoksi, rënie të presionit të gjakut.
Simptoma të tjera:
Irritim, ankth, ankth, vështirësi në gjumë
Në rastet më të rënda, vdekja.
Intoleranca ushqimore
Ndryshe nga alergjitë ushqimore, një intolerancë ushqimore nuk është një reagim i shkaktuar nga antitrupat IgE në sistemin imunitar. Në vend të kësaj, zakonisht është një reagim që ndodh në zorrë: mungojnë enzimat ose disa proteina janë "të dëmtuara".
Për më tepër, simptomat shfaqen me vonesë, pra jo menjëherë pasi keni ngrënë diçka specifike, por ndonjëherë disa orë më vonë. Nëse keni intolerancë, kjo varet edhe nga sasia e ushqimit që keni ngrënë: shpesh tolerohen sasi të vogla.
Intolerancat më të zakonshme ushqimore përfshijnë: intolerancën ndaj laktozës, fruktozës, sorbitolit dhe histaminës, si dhe intolerancën ndaj glutenit (sëmundja celiac). Ekziston edhe teoria alternative mjekësore e intolerancës së ndërmjetësuar nga IgG4 (sëmundja kronike fibroinflamatore).
Për të diagnostikuar intolerancën, përdoren teste të frymëmarrjes (fruktozë, sorbitol, intolerancë ndaj laktozës) dhe analiza gjaku (histamine, intolerancë ndaj glutenit).
Tek njerëzit që vuajnë nga intoleranca ndaj laktozës, enzima e laktazës nuk është e pranishme në sasi të mjaftueshme. Laktaza zbërthen laktozën nga sheqeri i qumështit në zorrën e hollë, në mënyrë që të mund të tretet. Pa laktazë, laktoza arrin në zorrën e trashë pa u zbërthyer.
Proteina transportuese GLUT-5 transporton fruktozën nga zorra e hollë në qarkullimin e gjakut. Në rast të intolerancës së zorrëve ndaj fruktozës, ky transportues është me defekt: fruktoza lëviz nga zorra e hollë në zorrën e trashë. E njëjta gjë vlen edhe për intolerancën ndaj sorbitolit, sepse sorbitoli, një alkool sheqeri, shndërrohet në fruktozë në trup.
Në rast të intolerancës ndaj laktozës, fruktozës dhe sorbitanit, bakteret e zorrëve përdorin gjithmonë sheqerin që gabimisht arrin në zorrën e trashë. Kjo prodhon gaz dhe nënprodukte të tjera që shkaktojnë çrregullime tipike gastrointestinale.
Intoleranca ndaj glutenit, e quajtur edhe sëmundja celiac, është një sëmundje inflamatore e zorrëve. Proteina gluten nga drithërat (gruri, shkrifët, thekra, elbi) shkakton inflamacion të mukozës së zorrëve. Përshtati: Gazeta 'Si'
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
