.png)
E njohur për faktin se u jep njerëzve një leje për të bërë shaka me partnerët, miqtë, familjet dhe kolegët e tyre, dita e gënjeshtrave shihet si një mundësi për të mashtruar, pa u gjykuar.
Origjina e Ditës së Gënjeshtrave ka hapur një debat ndër vite.
Shumë e lidhin me Francën mesjetare ku 25 Marsi dikur ishte dita e Vitit të Ri derisa kalendari Julian u reformua në 1564 dhe u ndryshua në kalendarin Gregorian. Para kësaj, festimet e Vitit të Ri kulmuan më 1 prill. Pasi 1 janari u miratua zyrtarisht si Dita e Vitit të Ri, ata që harruan të ndryshonin datën dhe vazhduan të festonin më 1 Prill, u tallën dhe u etiketuan si Gënjeshtarë.
Historianët e kanë lidhur Ditën e Gënjeshtrave me festat e pranverës si ‘Festa mesjetare e të marrëve’, ku zgjidhej një Zot i Keqrregullimit për të parodizuar ritualet e krishtera dhe Hilaria (latinisht për "gëzueshme"), e cila festohej në Romën e lashtë. Festimet përfshinin lojëra, njerëz që visheshin të maskuar dhe talleshin me fqinjët e tyre. Ishte mundësia që njerëzit e thjeshtë të maskuar të imitonin shtresën e lartë pa asnjë pasojë.
Të tjerë kanë theksuar se festivali Holi në Indi, i cili gjithashtu zhvillohet në mars, mund të jetë burimi i ditës. I njohur si Festivali i Ngjyrave, ka për qëllim të nderojë ardhjen e pranverës dhe perëndinë hindu Krishna përmes ushqimit, vallëzimit dhe hedhjes së pluhurit të bojës.
Cila është referenca e parë për Ditën e Gënjeshtrës?
Referenca e parë vjen nga një poemë komike e 1561 nga Eduard de Dene, në të cilën një fisnik dërgon shërbëtorin e tij në punë të bezdisshme dhe të pafrytshme. Prandaj, detyrë budallai.
Në fund të çdo strofe, shërbëtori shqetësohet se ajo që i kërkohet të bëjë nuk është gjë tjetër veçse një shaka.
Si festohet dita e 1 prillit në Europë?
Vende të ndryshme kanë mënyrat e tyre unike për të bërë shaka me ‘viktimat’ e 1 prillit.
Në Francë, Belgjikë, Itali dhe Zvicër, festimet përfshijnë ngjitjen e një peshku prej letre në kurrizin e sa më shumë njerëzve pa u vënë re, dhe më pas bërtitjen "Poisson d'Avril" / "Pesce d'Aprile" ("Peshk Prilli!").
Dita e Gënjeshtrave festohet vetëm për gjysmë dite në Angli. Shakatë lejohen vetëm deri në mesditë, rregulli i mirësjelljes thotë se kur ora shënon 12, ju duhet të ndaloni me shakatë tuaja. Kushdo që bën një shaka pas mesditës konsiderohet si budallai zyrtar i prillit.
Në mënyrë domethënëse më argëtuese janë festimet e 1 prillit në Skoci, të cilat zgjasin dy ditë. Quhet Dita Gowkie, sepse gowk është një simbol i budallait. Kjo ka bërë që disa të mendojnë se 1 prilli ishte i lidhur fillimisht me të qenit një ‘qyqar’. Dita e parë festohet nga njerëzit që bëjnë shaka, ndërsa e dyta, e njohur si Dita Tailie, është kur njerëzit vendosin bishtat në kurrizin e njëri-tjetrit.
Në Irlandë, ndërkohë, tradita dikton dërgimin e dikujt në një 'punë budallai'. Viktima dërgohet për të dorëzuar një letër, ku supozohet se kërkon ndihmë. Kur personi merr letrën, ata e hapin atë, e lexojnë dhe i thonë lajmëtarit se do t'i duhet t'ia çojnë letrën një personi tjetër. Kjo vazhdon për një kohë derisa dikujt i vjen keq dhe i tregon se çfarë thotë letra: "Dërgoje budallain te dikush tjetër".
Në Holandë, qytetarët priren të gjuajnë me llastiqe në drejtim të fqinjëve të tyre.
Gjermanët bëjnë një shaka të quajtur "Aprilscherz", e cila ka të bëjë me rrëfimin e një historie horror, por përgjithësisht e padëmshme, e cila është krijuar plotësisht për të mashtruar të tjerët.
Në Greqi, mashtrimi me sukses i dikujt në këtë ditë thuhet se i sjell fat personit për të gjithë vitin.
Polakët kanë me kujdes një paralajmërim: "Prima Aprilis, uëażaj, bo się pomylisz!", që përkthehet në "Dita e Gënjeshtrave, kini kujdes, mund të gaboni!"
Spanja dhe Portugalia festojnë të dyja në ditë të ndryshme. Portugezët nuk e festojnë Ditën më 1 Prill dhe preferojnë të dielën dhe të hënën para Kreshmës. Në këtë ditë, njerëzit hedhin miell tek kalimtarët që nuk dyshojnë. Sa për spanjollët, dita e shakave festohet më 28 dhjetor si Dita e të Pafajshmëve të Shenjtë, gjatë së cilës askush nuk mund të mbajë përgjegjësi për veprimet e tyre, pasi ‘shakaxhinjtë’ konsiderohen të pafajshëm.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
