.png)
Nga Gazeta ‘Si’- Një furgon Fiat u ndalua nga policia të shtunën në mëngjes të këtij muaji në një komunitet serb të përgjumur pranë kufirit të Kosovës me Malin e Zi. Automjeti dhe 4 milionë dinarë serb (37.000 dollarë) u sekuestruan.
Por paratë e gatshme nuk ishin kontrabandë në asnjë kuptim konvencional — dhe automjeti i përkiste shërbimit postar të Serbisë. Ngasësit po bënin pagesa për përfituesit serbë të mirëqenies dhe pensioneve, një detyrë që tani është bërë e paligjshme sipas rregullave të reja të përcaktuara nga qeveria e Kosovës për ta bërë euron monedhën e vetme të vendit.
Rregullorja, e cila hyri në fuqi më 1 shkurt, po shton tensionet midis Kosovës dhe Serbisë, e cila refuzon të njohë ish krahinën e saj si një shtet të pavarur. Gjatë vitit të kaluar, armiqësia e tyre ka shkaktuar disa nga sulmet më të këqija në dy dekada, duke vënë në rrezik një paqe të brishtë që nga fundi i luftërave ballkanike të viteve 1990.
Ndërsa Kosova e ka përdorur euron si monedhën e saj de facto që nga krijimi i monedhës së përbashkët në 2002, serbët etnikë kanë vazhduar të mbështeten në dinar dhe ata thonë se rregullat do të ndërpresin një litar shpëtimi financiar. Pavarësisht protestave të SHBA-së dhe Bashkimit Evropian, kryeministri Albin Kurti tha se ndalimi i Kosovës për përdorimin e dinarit për transaksione me para në dorë është “i panegociueshëm”.
"Çfarë lloj shteti është ky?" pyeti 73-vjeçari Milan, një ish-punonjës i bibliotekës duke pirë kafe dhe raki në një qytet serb pranë kryeqytetit të Kosovës, Prishtinës, i cili tha se kishte frikë të humbiste aksesin në pensionin e tij. “Ata nuk mund të bëjnë thjesht rregulla të tilla. Ne gjithmonë kemi përdorur dinarë këtu.”
Konfiskimi ishte pjesë e një sërë bastisjesh në zyrat e drejtuara nga serbët që shkaktuan një reagim të zemëruar nga mbështetësit kryesorë ndërkombëtarë të Kosovës. Komisioni Evropian i kërkoi Kurtit të shmangë veprimet e njëanshme që do të nxisnin tensionet. James O'Brien, ndihmës sekretari i SHBA-së për Çështjet Evropiane dhe Euroaziatike, i tha atij që t'i trajtonte mosmarrëveshjet e tij me Serbinë përmes dialogut dhe jo duke "shpallur vendimet në mes të natës pasi partnerët tuaj më të afërt t'ju thonë se është një ide e keqe".
“Nëse nuk trajtohemi si partner, nuk do ta trajtojmë as qeverinë e Kosovës si partner,” tha O'Brien në një intervistë këtë javë me Zërin e Amerikës.
Kurti premtoi një vonesë prej tre muajsh për të menaxhuar tranzicionin, por zyrtarët amerikanë thonë se ai duhet të ndalojë plotësisht masën dhe të kthehet në tryezën e bisedimeve.
“Ne nuk po e ndalojmë dinarin, ne thjesht po e zyrtarizojmë atë”, tha Kurti në një intervistë për Bloomberg këtë javë. “Nuk do të ketë më thasë me dinarë të holla që vijnë nga Beogradi në Kosovë për të shkatërruar pluralizmin politik dhe për të financuar organizatat terroriste”.
Çështja e monedhës kërcënon të pengojë përpjekjet e SHBA-së dhe BE-së për të nxitur të dy palët në normalizimin e marrëdhënieve të tyre, një kusht që të dyja palët të përparojnë me përpjekjet për t'u bashkuar me BE. Diplomacia e nivelit të lartë, duke përfshirë një takim me liderët e lartë të BE-së vitin e kaluar, deri më tani nuk ka arritur të bashkojë Kurtin dhe presidentin serb Aleksandar Vuçiç.
Edhe pse Kosova nuk është pjesë e zonës së euros – madje anëtarësimi në BE është një aspiratë e largët – ajo fillimisht miratoi markën gjermane si një numër vendesh të tjera që u shkëputën nga Jugosllavia dhe më pas kaluan në euro.
Por edhe pasi Kosova shpalli në mënyrë të njëanshme pavarësinë në vitin 2008, popullsia etnike serbe vazhdoi të përdorte monedhën serbe – me shumë në komunitetin prej rreth 90.000 që merrte pagesa nga Serbia, kryesisht përmes bankës shtetërore Postanska Stedionica. Zyrat e bankës NLB Komercijalna, pjesë e Grupit NLB të Sllovenisë, u mbyllën në komunitetet serbe në fund të janarit, përpara goditjes së monedhës.
Banka qendrore e Serbisë tha se autoritetet e Kosovës po përpiqen të inkurajojnë një eksod të mëtejshëm. Rreth 200.000 serbë dhe joshqiptarë të tjerë u larguan menjëherë pasi Beogradi tërhoqi forcat e tij nga Kosova në 1999 dhe komuniteti serb u pakësua me 10% të tjera vitin e kaluar.
Ruzhica Arsic, një pensioniste që jeton me 200 euro (215 dollarë) në muaj në fshatin Gustericë, i banuar kryesisht nga serbë etnikë, këmbënguli se ajo nuk do të dëbohej me forcë.
“Vetëm vdekja mund të më largojë nga Kosova,” tha ajo. "Kjo është shtëpia ime. Nuk kemi asgjë në Serbi”.
Burimi: Bloomberg/Përshtati Gazeta Si
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
