.png)
Disa laboratorë në Evropë po rritin mini-veshkat me shpresën se në të ardhmen, ato mund të përdoren si transplante për ata që kanë nevojë.
Në Evropë, sëmundja kronike e veshkave (SKD) prek rreth një në dhjetë qytetarë. Kjo sëmundje rrit rrezikun e sulmit në zemër dhe goditjes në tru. Në disa raste, mund të përparojë në dëmtim total të veshkave - duke kërkuar dializë ose transplant.
Ky "numër jashtëzakonisht i lartë pritet të rritet edhe më tej, pasi faktorët tipikë të rrezikut si diabeti dhe hipertensioni janë shumë të përhapur", u tha komisionerja e shëndetësisë Stella Kyriakides ligjvënësve të BE-së.
Jitske Jansen, një shkencëtar në Laboratorin Kramann në spitalin universitar në Aachen, Gjermani, ka punuar në krijimin e mini-veshkave të rritura në laborator.
Qëllimi është që këto mini-veshka të mund të përdoren për studime në krijimin e medikamenteve. Por qëllimi i ekspertët është të rritin një veshkë të tërë në një laborator që mund të përdoret për transplant.
Jansen theksoi se do të duhen rreth 15-20 vjet për ta arritur këtë gjë.
Mungesa e organeve është një sfidë e madhe për Evropën. Mesatarisht, rreth 18 pacientë vdesin çdo ditë ndërsa janë në listën e pritjes për një transplant.
Si rritet një mini-veshkë?
Jansen shpjegoi se procesi fillon me fibroblastin e lëkurës së njeriut ose qelizat e gjakut. Duke përdorur proteinat e transkriptimit të ADN-së në ARN, të njohur si faktorë transkriptimi, fibroblasti ose qelizat e gjakut shndërrohen në qeliza burimore artificiale.
“Me këto ju mund të rriteni në çdo lloj indi që ju intereson – në rastin tonë, veshkat, pasi ne jemi studiues të veshkave”, tha Jansen.
Pas një jave, qelizat shkëputen dhe kthehen në struktura 3D që kanë nefron, tuba filtrues të gjakut dhe konsistencën e një veshke.
I gjithë ky proces është vendosur të imitojë nefrogjenezën, një zhvillim i veshkave që ndodh gjatë shtatzënisë në barkun e nënës. Në këtë rast, kjo ndodh në një laborator.
Për të kuptuar më mirë mekanizmat e sëmundjes së veshkave, të tilla si fibroza e veshkave, laboratorët po shtojnë faktorë qarkullues patogenikë tek organoidet për të sulmuar qelizat e veshkave.
Jansen tha se shpreson që vëzhgimi i këtij procesi do t'u mundësojë shkencëtarëve t'u përgjigjen më mirë pyetjeve të tilla si pse dëmtohen qelizat e veshkave.
Laboratorët po kërkojnë gjithashtu mutacione gjenetike, duke përdorur teknologjinë CRISPR për të modifikuar gjenet.
Burimi:Euractiv/Përshtati:Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
