Ministrat e Financave të së kaluarës do të ishin shokuar nga shuma e huazimit që pasardhësit e tyre duhet të mendojnë tani.
Në shumë vende, norma e interesit për borxhin e qeverisë pritet të mbetet nën normën nominale të rritjes së ekonomisë për të ardhmen e parashikueshme.
Me fjalë të tjera, "norma e interesit e korrigjuar nga rritja", siç e quajnë disa ekonomistë, do të jetë negative. Ky do të jetë rasti në të gjitha vendet e pasura në 2023, sipas parashikimeve të botuara në fillim të këtij muaji nga S & P Global, një agjensi vlerësimi.
Ky skenar ka nxitur disa ekonomistë, të tillë si Olivier Blanchard, një ish-ekonomist kryesor i FMN-së, të rimendojnë kufijtë fiskalë të vendeve si Amerika, Japonia dhe anëtarët e euros.
Sidoqoftë, jo vetëm në vendet e pasura aritmetika fiskale duket e turbullt. Në 53 nga 60 ekonomitë më të mëdha në zhvillim, norma e interesit ka të ngjarë të bjerë më pak se norma e rritjes.
Kjo ngre pyetjen: a duhet që ekonomitë në zhvillim të rimendojnë edhe kufijtë e tyre fiskalë?
Kur normat e interesit bien më pak se normat e rritjes, algjebra buxhetore bëhet paksa e kundërt. Qeveritë mund ta mbajnë borxhin të qëndrueshëm, në krahasim me madhësinë e ekonomisë, edhe nëse vazhdimisht tejkalojnë shpenzimet, për sa kohë që deficitet e tyre buxhetore nuk janë shumë të mëdha. Nëse deficitet e tyre (duke përjashtuar pagesat e interesit) e kalojnë përkohësisht këtë kufi, raporti i borxhit të tyre do të rritet përkohësisht. Por pastaj gradualisht do të bjerë në nivelin e mëparshëm. Nëse deficitet e tyre lëvizin në një nivel të përhershëm më të lartë, raporti i borxhit gjithashtu vendoset në një nivel më të lartë.
Për të kuptuar këtë , marrim një shembull.
Supozoni se një qeveri mund ta mbajë borxhin të qëndrueshëm në 60% të pbb me një deficit, para pagesave të interesit, prej 3%. Pastaj supozoni një goditje pandemike, duke e çuar borxhin në 80% të pBB-së.
Ju mund të mendoni se ky borxh më i lartë është më i vështirë për tu mbajtur, duke kërkuar një buxhet më të ngushtë sesa para pandemisë. Do të gabonit. Për të stabilizuar raportin e ri të borxhit, qeveria ka nevojë për një deficit prej 4% në vend.
Ekonomitë në zhvillim kanë huazuar tradicionalisht në monedha të forta, siç është dollari. Nëse kursi i tyre i këmbimit dobësohet, borxhet e tyre në valutë mund të rriten ndjeshëm, në krahasim me madhësinë e ekonomive të tyre, edhe nëse normat e interesit mbeten modeste.
Në dekadat e fundit, shumica e ekonomive në zhvillim e kanë pasur më të lehtë të marrin hua në monedhat e tyre. Kjo e bën borxhin e tyre më të sigurt sepse bankat e tyre qendrore munden, në teori, të shtypin paratë që u detyrohen kreditorëve nëse është e nevojshme.
Nëse investitorët kanë frikë nga një rënie e monedhës, ata kërkojnë një normë më të lartë interesi. Kjo është veçanërisht e mundshme nëse investitorët janë të huaj me detyrime në monedha të tjera.
Edhe nëse borxhi i qeverisë është i qëndrueshëm, mund të mos jetë i dëshirueshëm. Ekonomistët kanë kohë që shqetësohen se huamarrja publike mund të shtrëngojë investimet private (ose të dëmtojë bilancin tregtar). Kjo është më pak shqetësuese nëse qeveria shpenzon për investime.
Por, para se të fillojë një zbavitje shpenzimesh, një qeveri e ndërgjegjshme duhet të ketë parasysh edhe çështje të tjera. A është ekonomia nën kapacitet për shkak të mungesës së shpenzimeve, sesa kufizimeve të shëndetit publik? A përmbajnë pritjet e inflacionit? A është në gjendje lehtësimi monetar të ringjallë kërkesën?
Nëse përgjigjet janë po, qeveritë mund të shpenzojnë me bindje më të madhe.
Por në fakt përgjigjet ndryshojnë në të gjithë botën në zhvillim.
Burimi: The economist
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
