Gazeta Si – Viti 2025 filloi me betimin e Donald Trump, i cili ishte ndër protagonistët e vitit, me negociata paqeje në Ukrainë dhe punë në Lindjen e Mesme.
Por midis luftës tregtare, përplasjes së transmetuar drejtpërdrejt me Zelenskin dhe zgjedhjes së Mamdanit si kryetar bashkie i Nju Jorkut, viti përfundoi me një fitues: inteligjencën artificiale. Në fakt, sipas “The Time”, “arkitektët e inteligjencës artificiale” janë njeriu i vitit.
Më 20 janar, inaugurimi i Trump – Viti 2025 filloi me betimin e Donald Trump mbi Bibël si presidenti i 47-të i Shteteve të Bashkuara.
“Sot fillon epoka e artë. Zoti më shpëtoi jetën në mënyrë që Amerika të jetë përsëri e madhe. Nga ky moment e tutje, rënia e Amerikës ka mbaruar. Ne do ta realizojmë ëndrrën e Martin Luther King”, tha ai në fjalimin e tij të parë.
Gjatë ceremonisë, presidenti i ri shpalli një gjendje të jashtëzakonshme në kufirin me Meksikën dhe njoftoi fundin e Marrëveshjes së Re të Gjelbër. “Ne do ta vendosim flamurin tonë në Mars.”
Lufta e tarifave fillon më 1 shkurt – Vetëm pak ditë pasi mori detyrën, Donald Trump kishte nënshkruar tashmë një urdhër ekzekutiv që vendoste tarifa prej 25% për Kanadanë dhe Meksikën dhe 10% për Kinën, duke njoftuar gjithashtu të njëjtat masa për BE-në, të cilat u zbatuan në prill.
“Masat e sotme janë të nevojshme për t’i mbajtur Kinën, Meksikën dhe Kanadanë përgjegjëse për dështimin në ndalimin e rrjedhës së drogave helmuese në Shtetet e Bashkuara”, deklaroi Shtëpia e Bardhë, duke iu referuar fentanilit, drogës më të fuqishme se heroina, e cila ka vrarë miliona njerëz në SHBA. Trump akuzoi gjithashtu Meksikën se ka “një aleancë me kartelet e drogës”.
Trump dhe Zelenski përplasen në TV më 28 shkurt – Më 28 shkurt, presidenti Donald Trump u takua me presidentin ukrainas, Volodymyr Zelenski në Zyrën Ovale.
Takimi filloi përzemërsisht, por shpejt u përkeqësua. Trump akuzoi udhëheqësin ukrainas për mosmirënjohje dhe se nuk dëshiron vërtet paqe: “Vendi juaj është në telashe të mëdha”, i tha presidenti amerikan.
“Nuk po e fitoni këtë luftë. Keni një shans shumë të mirë për të dalë prej saj mirë, falë nesh. Duhet të jeni mirënjohës, sepse nuk i keni letrat në dorë. Jeni varrosur. Njerëzit tuaj po vdesin atje”. Pastaj shpërtheu shkëmbimi i nxehtë drejtpërdrejt në TV.
Spanja dhe Portugalia pa energji elektrike – Gadishulli Iberik mbeti pa energji për rreth dhjetë orë më 28 prill: pothuajse e gjithë Spanja dhe Portugalia mbetën në errësirë nga ora 12:30 e drekës deri në mbrëmje.
Ndërprerja e energjisë elektrike ndërpreu komunikimet, transportin dhe sektorët thelbësorë si spitalet. Disa njerëz vdiqën nga mungesa e kujdesit shëndetësor, ndërsa të tjerë mbetën të bllokuar në ashensorë, në trena ose në metro.
Rrëzimi i fluturimit të “Air India” – Më 12 qershor, një aeroplan i “Air India” që shkonte për në Angli, u rrëzua pesë minuta pas ngritjes nga qyteti indian i Ahmedabadit.
Në bord kishte 242 persona (përfshirë dy pilotë dhe dhjetë asistentë fluturimi). Pati vetëm një të mbijetuar nga tragjedia ajrore; pasagjerët e tjerë, përfshirë 53 shtetas britanikë, vdiqën të gjithë.
Fluturimi AI171 i “Air India”, një “Boeing 787 Dreamliner” që shkonte për në Londër, Gatwick, u ngrit në orën 13:38 dhe u përplas në një ndërtesë studentore në Kolegjin Mjekësor B.J. Mbi 60 persona brenda ndërtesës u plagosën pas përplasjes.
Izraeli sulmon Iranin – Natën e 12 qershorit, Izraeli sulmoi centralet bërthamore, bazat ushtarake dhe zonat e banimit të Iranit.
Kjo shkaktoi një luftë midis dy vendeve që zgjati dymbëdhjetë ditë. Sulmi ndodhi gjatë negociatave midis Iranit dhe SHBA-ve, të cilat më pas u pezulluan.
Shtetet e Bashkuara e kishin mbrojtur Izraelin nga sulmet iraniane që nga fillimi, vetëm për të hyrë në konflikt direkt në ditën e nëntë të luftës, duke bombarduar disa centrale bërthamore.
Trump takohet me Putinin në Alaska – Një diskutim gjithëpërfshirës u përqendrua në luftën në Ukrainë, por nuk i la jashtë tryezës së negociatave sanksionet, çështjen e naftës ruse dhe marrëdhëniet tregtare midis dy vendeve.
Më 15 gusht, Trump dhe Putin u takuan në Anchorage, Alaskë. Putin e përshkroi samitin si “në kohën e duhur dhe shumë të dobishëm”.
Në konferencën e përbashkët për shtyp, udhëheqësi rus më pas e quajti atë një “takim 10 nga 10”, duke shprehur interesin e tij të sinqertë për t’i dhënë fund konfliktit ukrainas, edhe nëse implikimet aktuale ishin të kufizuara.
Vritet Charlie Kirk – Më 10 shtator, gjatë një debati publik në skenë në Universitetin e Luginës së Utah, Charlie Kirk, një aktivist konservator dhe mbështetës i Donald Trump, u vra nga një goditje me armë zjarri në fyt.
Tyler Robinson, njëzet e dy vjeç, u arrestua më vonë për vrasjen e Kirk. “Ne të gjithë duhet të lutemi për Charlie Kirk, një person i shkëlqyer deri në fund. Zoti e bekoftë!” tha Trump në një kohë tensionesh të larta brenda vendit.
Lirohen pengjet izraelite dhe të burgosurit palestinezë – Më 13 tetor, njëzet pengje izraelite ende gjallë dhe të mbajtura nga Hamasi u liruan në Rripin e Gazës, të ndjekur nga afërsisht 2,000 të burgosur palestinezë.
Shkëmbimi ishte rënë dakord në fazën e parë të marrëveshjes së paqes të promovuar nga Trump dhe të pranuar si nga Izraeli ashtu edhe nga Hamasi.
Dënimi i Bolsonaros dhe Sarkozy – Jair Bolsonaro, ish-president i Brazilit, u dënua më 11 shtator me 27 vjet e tre muaj për grusht shteti të tentuar në vitin 2022.
Shtatë nga bashkëpunëtorët e tij u shpallën gjithashtu fajtorë. Më 21 tetor, ish-presidenti francez Nicolas Sarkozy u burgos në Paris, i dënuar me pesë vjet për komplot për të kryer krime, për përpjekje për të marrë fonde të paligjshme nga regjimi i diktatorit libian Muammar Gaddafi gjatë fushatës së tij zgjedhore të vitit 2007.
Zohran Mamdani, kryetar bashkie i Nju Jorkut – Më 4 nëntor, socialisti Zohran Mamdani u zgjodh kryetar bashkie i Nju Jorkut.
Mamdani, 34 vjeç, një kundërshtar kryesor i presidentit republikan Donald Trump, e tejkaloi qartë rivalin e tij kryesor, Andrew Cuomo, ish-guvernator i Nju Jorkut, i cili kandidoi si i pavarur pasi u mund në zgjedhjet paraprake demokrate.
Më 1 janar 2026, Mamdani do të bëhet kryetari i parë mysliman i qytetit më të madh në Shtetet e Bashkuara.
AI është “Njeriu i Vitit” i “Time” – Më 11 dhjetor, revista amerikane “Time”, zgjodhi si “Njeriun e Vitit” “arkitektët e AI-së”, inteligjencës artificiale, njerëz që në kapacitete të ndryshme kanë kontribuar në zhvillimin e këtij lloji teknologjie, të përcaktuar në artikull si “më me ndikimin e kohës sonë”.
Midis tyre janë Elon Musk, Mark Zuckerberg, Lisa Su, CEO e prodhuesit të çipave AMD, Jensen Huang (themeluesi i kompanisë teknologjike Nvidia) dhe Sam Altman, themeluesi i OpenAI.
Sulmi antisemit në Australi – Në Sydney, në Bondi Beach, të mbushur me qindra njerëz që ishin mbledhur për të festuar fillimin e Hanukkah, “festivalit të dritave” hebraike, dy burra, një baba 50-vjeçar dhe djali i tij 24-vjeçar, të armatosur me pushkë gjysmëautomatike, hapën zjarr mbi turmën, duke vrarë 15 persona, përfshirë një vajzë 12-vjeçare dhe rabinin e qytetit, Eli Schlanger. Të tjerë u plagosën, por asnjë italian nuk ishte i përfshirë.
Përshtati: Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
