Nga Gazeta ‘Si’- Sekretari amerikan i Mbrojtjes, që presidenti i SHBA-së, Donald Trump, preferon ta quajë “Sekretar i Luftës”, u ka njoftuar vendeve europiane se duke nisur nga viti 2027 ato do të duhet të marrin përsipër “pjesën dërrmuese të kapaciteteve konvencionale të mbrojtjes së NATO-s” në territorin e tyre.
Strategjia e re e Sigurisë Kombëtare e Uashingtonit, e publikuar më 5 dhjetor, synon të “rivendosë stabilitetin strategjik me Rusinë”. Ky njoftim ka shkaktuar tronditje në një Europë të mësuar prej kohësh të mbështetet te mbështetja ushtarake amerikane.
Mundësia e një përplasjeje në Europën Lindore ndihet në ajër në të dy anët e kufirit.
“Rusia nuk ka ndërmend të luftojë me Europën, por nëse Europa e nis, ne jemi gati që tani,” paralajmëroi presidenti Vladimir Putin në fillim të dhjetorit. Realiteti, sipas ekspertëve ushtarakë nga të dyja palët, është se as Europa, pa mbështetjen e SHBA-së dhe as Rusia nuk janë sot të përgatitura për të triumfuar në një konflikt hipotetik.
Kjo ndjenjë e re izolimi po e detyron Europën të nxjerrë mësime nga konflikti më i rëndë që ka ndodhur në territorin e saj që nga Lufta e Dytë Botërore. Përfundimi kryesor është se epërsia ajrore është thelbësore për ta mbajtur armikun larg. Pa fuqi ajrore, tanket mbeten të pambrojtura përballë valëve të dronëve.
Që kur Putin nisi pushtimin në shkallë të gjerë të Ukrainës në shkurt 2022, natyra e luftës ka ndryshuar rrënjësisht. Tanket po mungojnë gjithnjë e më shumë nga vijat e frontit. Videot e frëngjive shumëtonëshe që shpërthejnë janë zëvendësuar në rrjetet sociale nga pamje dronësh që godasin motoçikleta dhe biçikleta. Tanku i shtrenjtë rus T-14 Armata nuk u vendos kurrë në front. Tanket perëndimore Leopard dhe M1 Abrams mbërritën me vonesë dhe në numër të kufizuar në një luftë që sot ka pak ngjashmëri me atë të viteve 2022 dhe 2023.
Ekspertë ushtarakë nga Rusia dhe NATO po vënë në pikëpyetje nëse ka kuptim të investohen miliarda euro në armë që janë të pambrojtura ndaj dronëve qindra herë më të lirë.
Kanalet ushtarake ruse në Telegram publikojnë herë pas here video të kolonave të blinduara që shkatërrohen në sulme që duken të pakuptimta. Në tetor, një batalion me 22 tanke dhe mjete të blinduara avancoi nga një pyll drejt fshatrave Volodymyrivka dhe Shakhove, duke përfituar nga moti i keq. Përgjatë disa kilometrave, dronët ukrainas dhe artileria e drejtuar shkatërruan nëntë mjete ruse dhe dëmtuan edhe katër të tjera. Ky ishte sulmi i katërt i dështuar i mekanizuar nga Kremlini brenda një muaji.
Sot, trupat janë të shpërndara në grupe shumë të vogla përgjatë frontit, dhe zona e vërtetë e pasme fillon rreth 50 kilometra larg, jo vetëm disa kilometra si më parë. Në mes shtrihet “zona e vdekjes”, një hapësirë rreth 15 kilometra e thellë ku tufa dronësh armik ndjekin gjithçka që lëviz, përfshirë automjete civile, ushtarake dhe të medias.
Dhe në vijën më të përparme, tmerri: vija e kontaktit, një zonë gri rreth tre kilometra e gjerë, e mbushur me mina, kufoma dhe ushtarë të plagosur që nuk mund të shpëtohen.
“Lufta e armatosur do të shndërrohet kryesisht në një betejë për ‘epërsi të dronëve’ në ajër,” deklarojnë Yuri Baluyevsky, ish-shef i shtabit të përgjithshëm të Forcave të Armatosura Ruse, dhe këshilltari i Ministrisë së Mbrojtjes Ruslan Pukhov, në një ese ku paralajmërojnë se digjitalizimi i plotë i fushëbetejës komunikimi i menjëhershëm mes ushtarëve, armëve robotike dhe qendrës së komandës i kombinuar me inteligjencën artificiale, do të jetë vendimtar për krijimin e “sistemeve goditëse dhe mbrojtëse me densitet dhe efektivitet kolosal” kundër forcave të mëdha ushtarake të sotme.
Ideja, në thelb, është të zbulohet dhe të shtypet zjarri i armikut brenda një ose dy minutash. Dhe sapo armiku të mbetet i pambrojtur, të bombardohet. Fiton pala më e shpejtë.
Dërgimi i valëve të njerëzve kundër armikut është i destinuar të dështojë, thotë Pukhov në një bisedë telefonike me EL PAÍS: “Çdo grumbullim forcash është i pamundur; ai shkatërrohet menjëherë sapo zbulohet. Përveç dronëve, ekziston edhe artileria e drejtuar dhe e korrigjuar nga dronët.”
Ushtritë ukrainase dhe ruse mbështeten aktualisht te satelitët komercialë Starlink dhe te kartat SIM të telefonisë celulare për të lidhur dronët e tyre, por Baluyevsky dhe Pukhov besojnë se kjo nuk do të mjaftojë në një luftë të ardhshme.
“Rusia do të mbetet prapa vendeve udhëheqëse në zhvillimin teknologjik në afatmesëm. Kjo duhet të adresohet menjëherë,” paralajmërojnë ata.
Një mësim i gabuar
Rusia planifikon të dyfishojë prodhimin e tankeve kryesore T-90M gjatë katër viteve të ardhshme dhe synon të prodhojë dhe modernizojë 1.118 tanke të të gjitha llojeve midis viteve 2027 dhe 2029, sipas dokumenteve të rrjedhura.
Ndërkohë, Shtetet e Bashkuara kanë prezantuar një variant të ri të M1 Abrams për një mjedis të mbushur me dronë, M1E3. Europa, nga ana e saj, ka shpallur Projektin MARTE, tankun e saj të ri kryesor.
Në qiell, gara është shumë ndryshe. Përveç satelitëve ushtarakë, Uashingtoni ka më shumë se 7.800 satelitë komercialë Starlink. Rrjeti i dytë më i madh ndërkombëtar është ai europian Eutelsat, me mbi 650 satelitë. Rusia, nga ana tjetër, pret të ketë 292 njësi Rassvet të vendosura deri në vitin 2030.
“Të ndërtosh tanke është humbje parash. Është më keq se një krim; është një gabim,” thotë Pukhov. Sipas tij, “transparenca e fushëbetejës dhe përcaktimi i objektivave në kohë reale nga dronët dhe artileria e drejtuar po eliminojnë zjarrin e drejtpërdrejtë, duke e zëvendësuar me zjarr indirekt.”
Admirali spanjoll Juan Rodríguez Garat nuk pajtohet me përfundimet e Pukhovit dhe ish-shefit të shtabit rus.
“Lufta në Ukrainë, e parë nga Perëndimi, është një anomali: dy ushtri të fuqishme po luftojnë në tokë pa qenë në gjendje të shfrytëzojnë forcat e tyre ajrore,” i thotë oficeri në pension EL PAÍS-it.
“Pa fuqi ajrore — diçka e paimagjinueshme në Aleancën Atlantike — dhe me armët e mekanizuara të neutralizuara nga dronët, ajo që shohim sot në Ukrainë është një përplasje që nuk çon askund,” shton Garat.
Sipas admiralit, “nëse lufta në Ukrainë dëshmon diçka, është se pa tanke nuk ka lëvizshmëri të mundshme në frontin tokësor.” Ai shton se NATO nuk po mendon të heqë dorë nga mjetet e blinduara, “por t’i mbrojë ato nga artileria dhe, mbi të gjitha, nga dronët me kosto të ulët.”
Pukhov pranon se një forcë ajrore e fuqishme mund të ndikojë ndjeshëm në rrjedhën e kësaj lufte hipotetike, “por sot vetëm një vend e zotëron një forcë të tillë ajrore: Shtetet e Bashkuara.”
Sipas ekspertit rus, Europa nuk do të ishte në gjendje të siguronte epërsi ajrore e vetme nëse SHBA do të qëndronte mënjanë: “Një luftë me epërsi ajrore amerikane ka pak gjasa të ruajë kolonat e blinduara, por do të rriste thellësinë dhe izolimin e zonës së luftimeve […] Kjo do të krijonte epërsi të përgjithshme zjarri që do të neutralizonte pjesërisht efektin e dronëve dhe do të lejonte avancimin e frontit.”
Sisteme kundërajrore të tejkaluara
Rusia nuk arriti të sigurojë epërsi ajrore mbi Ukrainën kur nisi ofensivën, por bombardimet izraelite dhe amerikane ndaj Iranit kanë treguar se sistemet e mbrojtjes ajrore mund të kapërcehen ende.
Përtej epërsisë së supozuar të avionit amerikan F-35 ndaj Su-57 rus, disa ekspertë perëndimorë theksojnë një ndryshim kyç strategjik: doktrina izraelite i jep përparësi arritjes së epërsisë ajrore për të vazhduar bombardimet, ndërsa Rusia e nënshtron forcën ajrore mbështetjes së operacioneve tokësore.
Kendall Ward dhe Alexander Palmer nga Qendra për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare (CSIS), si dhe Jeremy Shapiro nga Këshilli Europian për Marrëdhënie me Jashtë (ECFR), kanë analizuar të dy konfliktet dhe kanë arritur në përfundimin se inteligjenca izraelite ishte vendimtare për lokalizimin e sistemeve të lëvizshme kundërajrore të armikut dhe për goditjen e udhëheqjes së lartë iraniane gjatë sulmeve fillestare.
“NATO, e cila përballet me mundësinë (e largët) të një fushate të ardhshme ushtarake ruse kundër krahut të saj lindor, duhet të mësojë nga suksesi i Izraelit,” paralajmëron Shapiro në raportin e tij.
Dronët
Oleshki, i pushtuar nga rusët, ndodhet në bregun përballë Khersonit, i kontrolluar nga ukrainasit. Mes dy qyteteve ka një distancë rreth pesë kilometra. “Ata zogj [dronët] shkatërrojnë gjithçka që kalon, vëlla,” i thotë një ushtar rus kësaj gazete.
“Ukraina ka shumë për t’u mësuar aleatëve të saj,” shton William Courtney, studiues në qendrën Rand, në një email. “Ka disa masa kundër dronëve me kosto të ulët. Zhvillimi i dronëve interceptues është një fushë në zhvillim dhe ka gjasa të ketë përparime të mëtejshme.”
Garat, nga ana e tij, argumenton se gjëja më e rëndësishme tani është që Europa të ketë gati linjat e prodhimit. “Nuk ka kuptim të grumbullohen pajisje komerciale; ajo që nevojitet është të zhvillohet kapaciteti industrial për t’i projektuar dhe ndërtuar shpejt kur të nevojiten,” përfundon ai.
Burimi: El Pais/Përshtati Gazeta Si
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
