Gazeta Si – Kur Departamenti Amerikan i Shtetit i kërkoi John Coale-s të udhëtonte për në Bjellorusi për të negociuar me diktatorin Aleksandër Lukashenko, ai mendoi: “Ku dreqin është ai?”
Një hetim i “Wall Street Journal”, rindërtoi negociatat pasuese, të cilat kanë dhënë rezultate: që kur Donald Trump u kthye në pushtet në janar, Bjellorusia ka liruar afërsisht 250 të burgosur politikë, duke marrë lëshime të rëndësishme nga Shtetet e Bashkuara në këmbim.
Kryesorja është një shkrirje e marrëdhënieve me Lukashenkon, e cila i ka dhënë atij legjitimitet dhe ka zvogëluar izolimin e tij ndërkombëtar.
Hetimi i “Wall Street Journal” bazohet në një intervistë me Coale-n dhe biseda të tjera me rreth një duzinë zyrtarësh anonimë amerikanë dhe evropianë ose ish-zyrtarë.
Ata thanë se Coale u takua disa herë me Lukashenkon në muajt e fundit, duke ndërtuar një marrëdhënie personale.
Figura e tij është emblematike e diplomacisë jo-konvencionale të miratuar nga administrata Trump, në të cilën njerëz të afërt me presidentin (ose anëtarë të familjes së tij) negociojnë duke anashkaluar aparatin tradicional diplomatik, me një qasje transaksionale të frymëzuar nga bota e biznesit: për çdo lëshim të bërë Lukashenkos, ai pranoi të lironte të burgosurit politikë.
Coale ka qenë avokati i Trumpit në disa padi kundër platformave të mediave sociale, më e rëndësishmja ajo për pezullimin e profileve të tij pas sulmit në Kapitol më 6 janar 2021.
Ai është një figurë e besueshme e presidentit, aq sa ka një kopje të çekut prej 22 milionë dollarësh që kompania “Meta” pranoi të paguante për të zgjidhur një nga paditë në vend.
Gjatë pjesës publike të takimeve midis Coale-s dhe Lukashenkos në Minsk (kryeqyteti i Bjellorusisë), pati një përzemërsi të dukshme midis të pranishmëve.
Për shembull, i dërguari special i Trump për Rusinë dhe Ukrainën, Keith Kellog, i cili thuhet se është shefi i Coale-s, dikur përgëzoi luksin e pallatit ku u pritën, duke thënë se i ngjante Mar-a-Lagos, rezidencës së Trump në Florida.
Coale ka thënë në raste të tjera se ai dhe Lukashenko kanë pirë shumë dolli me vodka dhe se ai i ka shijuar ato.
“Wall Street Journal” shtoi se në një moment, një zyrtar amerikan e këshilloi të hante, të mbushte stomakun dhe të shmangte dehjen.
Megjithatë, Coale tha se ai shmangte të gjitha gotat që i ishin servirur ose që i ishin mbushur direkt nga Lukashenko.
Gjatë takimeve, Lukashenko tregoi interes për gjendjen fizike të Coale-s, duke e komplimentuar për dobësimin e tij.
Coale organizoi që diktatori të merrte një furnizim me Zepbound, një ilaç kundër obezitetit të prodhuar nga një kompani amerikane. Gjatë darkave me bukë të zezë, mish dhe patate, Coale ishte mjaft i drejtpërdrejtë.
Ai i krahasoi marrëdhëniet ndërkombëtare me një mensë të shkollës së mesme, duke i thënë Lukashenkos se ishte ulur në “tryezën e humbësve” me Iranin, Venezuelën dhe Korenë e Veriut, por se me ndihmën e SHBA-ve, ai mund të ulej në “tryezën e djemve të mirë”.
Në muajt e fundit, Lukashenko ka marrë shumë më tepër sesa një furnizim me ilaçe, duke liruar të burgosur politikë në këmbim.
• Në qershor, në këmbim të premtimit për lehtësimin e sanksioneve dhe pjesë këmbimi për aeroplanin presidencial, regjimi liroi 14 të burgosur, përfshirë Sergei Tikhanovsky, bashkëshortin e Svetlana Tikhanovskaya, e cila në mungesë të tij ishte bërë udhëheqësja më e njohur e opozitës jashtë vendit.
• Në shtator, ai liroi 52 të tjerë, dhe administrata Trump në fakt hoqi sanksionet ndaj linjës ajrore bjelloruse (“Belavia”).
• Rreth dhjetë ditë më parë, ndodhi lirimi më i madh, me 123 të burgosur të liruar, përfshirë udhëheqësit e opozitës Maria Kalesnikava dhe Viktar Babaryka dhe aktivistin Ales Bialiatski, fitues i Çmimit Nobel për Paqen 2022.
Në këmbim, Shtetet e Bashkuara lehtësuan sanksionet mbi eksportet e karbonatit të kaliumit (ose potasit), një përbërës kimik i përdorur kryesisht në bujqësi, si pleh për të cilin Bjellorusia është prodhuesi i tretë më i madh në botë, për tre kompani me vlerë 4 përqind të produktit të brendshëm bruto të vendit.
Disa zyrtarë të administratës Trump i shpjeguan “Wall Street Journal” se qëllimi i operacionit, përveç sigurimit të lirimit të të burgosurve, është të shfrytëzojë afërsinë e Lukashenkos me presidentin rus, Vladimir Putin për të ndërmjetësuar negociatat për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë.
Për shembull, Lukashenko kishte folur me Trumpin para takimit të tij me Putinin në Alaska gushtin e kaluar.
Lukashenko ka ofruar edhe këshilla të tjera të pakërkuara. Javën e kaluar, ai ofroi të priste në Minsk, presidentin venezuelan, Nicolás Maduro, të cilin Shtetet e Bashkuara po kërkojnë ta rrëzojnë nga posti. Ai e tha këtë në një intervistë me gazetaren e “Newsmax”, Greta Van Susteren, gruan e Coale-s.
Qëllimi i Lukashenkos në këtë fazë, është të sigurojë një takim personal me Trump, i cili do të kishte një rëndësi të madhe simbolike.
Kohët e fundit ai tha se po diskuton me Shtetet e Bashkuara mundësinë e rihapjes së ambasadës së saj në Minsk, e mbyllur që nga viti 2022, kur Bjellorusia shërbeu si një bazë logjistike për pushtimin e Ukrainës nga Rusia.
Kjo situatë ka paraqitur një problem për opozitën bjelloruse, e dobësuar ndjeshëm nga vitet e shtypjes. Nga njëra anë, udhëheqësit e saj kryesorë ia detyrojnë lirimit të tyre negociatave dhe për këtë arsye, lëshimeve, nga Shtetet e Bashkuara.
Nga ana tjetër, këto negociata rrezikojnë të forcojnë Lukashenkon dhe regjimin e tij. Gjatë gjithë kësaj, diktatori po mban një retorikë armiqësore dhe tallëse.
Kohët e fundit, ai tha se Rusia i kishte dërguar “Oreshnikun”, një lloj i ri rakete balistike që përdoret në Ukrainë dhe që është veçanërisht e vështirë për t’u kapur.
Nga ana tjetër, ai ka tallur disidentët, duke argumentuar se Babaryka (një nga të liruarit e fundit), duhet ta falënderojë atë që humbi peshë në burg, sepse “ai duket i pashëm”.
“Për Lukashenkon, lirimi i njerëzve ka një kosto dhe ai po përpiqet t’i shesë ata ndërsa mundet”, tha për “Wall Street Journal” Tikhanovskaya, udhëheqësja e opozitës që fitoi zgjedhjet presidenciale të manipuluara të Lukashenkos në vitin 2020.
Përshtati: Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
