Enigma e pazgjidhur në oborrin e CIA-s!

Gazeta Si – Në një oborr të brendshëm të selisë së CIA-s në Langley të Virxhinias, qëndron një skulpturë që agjencia e inteligjencës së jashtme amerikane e përshkruan si “një lloj misteri dhe sfide për të gjithë punonjësit”.

Baza e saj prej druri të ngurtësuar mbështet pllaka të mëdha bakri që, kur shihen nga lart, duket se formojnë germën S, ndërsa nga përpara ato i ngjajnë një printimi që del nga një printer.

Çdo pllakë është e gdhendur me rreshta shkronjash dhe pikëpyetjesh, që arrijnë në total mbi 1,700 karaktere, disa prej të cilave korrespondojnë me mesazhe të koduara.

Tema e veprës – shumë e përshtatshme për vendndodhjen e saj – është mbledhja e informacionit të inteligjencës.

Skulptura quhet Kryptos (κρυπτός), sipas fjalës së lashtë greke që do të thotë “i fshehur”. Me kalimin e kohës, zgjidhja për tre mesazhet e para është gjetur, ndërsa njëri, i katërti, konsiderohet ndër enigmat më të famshme të pazgjidhura në botë.

Analistët e agjencisë, kriptografët dhe entuziastët e enigmave të thjeshta e kanë provuar, por pavarësisht disa të dhënave, ata nuk kanë arritur kurrë atje.

Pas dekadash përpjekjesh të dështuara, kërkimesh akademike dhe madje edhe pak frustrimi, autori tani planifikon ta nxjerrë në ankand zgjidhjen.

“Kryptos” është një vepër e artistit amerikan, Jim Sanborn dhe u instalua në vitin 1990 në kompleksin e selisë së CIA-s, së bashku me skulpturat e tjera të tij.

Në një intervistë të kohëve të fundit me “Washington Post”, Sanborn shpjegoi se veprat e tij kishin për qëllim përmirësimin e imazhit të agjencisë, e cila në atë kohë po përjetonte probleme për shkak të skandaleve që lidheshin me Luftën e Ftohtë dhe çështje të tjera ndërkombëtare.

Funksionoi: skulptura tërhoqi shumë vëmendje dhe kontribuoi në mënyrën e saj të vogël në projektimin e një imazhi pozitiv të CIA-s.

Mesazhi i parë i koduar, i njohur si K1, u zgjidh nga një grup punonjësish të Agjencisë së Sigurisë Kombëtare dhe mund të përkthehet si “Midis hijeve të holla dhe mungesës së dritës, qëndron nuanca e i’q’luzionit”, ku “q” është një gabim i qëllimshëm, që synon të mashtrojë ata që kërkojnë zgjidhjen.

K2 është më i gjatë dhe i referohet informacionit të caktuar të fshehur dhe faktit që një WW i caktuar, e di se ku ndodhet: shumë besojnë se WW është William H. Webster, i cili ishte drejtor i CIA-s nga viti 1987 deri në vitin 1991.

K3, nga ana tjetër, është një fragment nga ditari i arkeologut anglez Howard Carter, i cili rrëfen se si zbuloi varrin e Tutankhamunit.

K4 ka 97 karaktere, duke e bërë pak më të gjatë se K1. Meqenëse askush nuk mundi ta zgjidhte atë, Sanborn dha të dhëna në vitet 2010, 2014 dhe 2020, duke shpjeguar se kombinimet e tre shkronjave korrespondonin me fjalët angleze përkatësisht, Berlin, Clock dhe Northeast.

Tani, në një letër të hapur, ai i ka dhënë publikut një tjetër iluzion, por ka thënë se nuk do të japë më shumë të dhëna, edhe pse, sipas tij, është e pamundur të thuhet më shumë pa zbuluar zgjidhjen.

Ankandi me zgjidhjen e mesazhit të katërt, është planifikuar për 20 nëntor në Boston, me rastin e 80-vjetorit të lindjes së tij dhe do të përfshijë gjithashtu versionin origjinal të mesazhit të shkruar me dorë, dokumente që lidhen me veprën dhe një letër të nënshkruar nga Ed Scheidt, kreu i qendrës së kriptografisë së CIA-s, me të cilin Sanborn bashkëpunoi në krijimin e saj.

Ndër të tjera, vepra përmban një enigmë të pestë që mund të zgjidhet pasi të jenë zgjidhur katër të parat. Sipas Sanborn, tërbimi për të zgjidhur mesazhin e katërt të koduar, është aq intensiv, saqë ka “shkatërruar martesat” dhe ka bërë që disa njerëz t’i shkruajnë vazhdimisht, të shfaqen në shtëpinë e tij ose ta kërcënojnë.

Për të dekurajuar më këmbëngulësit, rreth një dekadë më parë ai filloi të kërkonte 50 dollarë për një përgjigje koncize; megjithatë, tani ai është më i bezdisur nga ata që pretendojnë se arrijnë në një zgjidhje duke përdorur inteligjencën artificiale, me rezultate që ai i konsideron “të pakuptimta”. “Çfarë duhet të shtoj tjetër”, i tha ai “New York Times”, “jam i mërzitur”.

Bobby Livingston, nënkryetar i ankandit “RR Auction” me seli në Boston, vlerëson se ankandi mund të arrijë deri në 500,000 dollarë.

Në letrën e hapur, Sanborn pranoi se vendimi për të nxjerrë në ankand zgjidhjen nuk ishte i lehtë dhe ka të ngjarë të zhgënjejë shumë njerëz.

Megjithatë, ai thotë se nuk ka më “burime fizike, mendore ose financiare” për ta trajtuar atë, dhe se të dish që dikush tjetër e di zgjidhjen, do ta bënte të ndihej më mirë.

Ai tha se paratë e mbledhura do të dhurohen pjesërisht për iniciativa për njerëzit me aftësi të kufizuara dhe pjesërisht për të mbuluar çdo shpenzim mjekësor që mund të ketë. Megjithatë, ai shpreson që kushdo që fiton ankandin do të vazhdojë ta mbajë sekretin.

Sipas Peter Krapp, një profesor në Universitetin e Kalifornisë dhe një ekspert në historinë e kriptografisë, zgjidhja tani duhet të ndahet, jo të shitet në ankand që vetëm një person ta fitojë.

Për Elonka Dunin, themeluese e një komuniteti online të dedikuar për zgjidhjen e enigmës dhe një zhvilluese lojërash dhe enigmash, çështja nuk është aq shumë zgjidhja e vetë mesazhit të koduar, por metoda e përdorur për të arritur atje: diçka që e ka shqetësuar prej kohësh atë dhe mijëra të tjerë.

Përshtati: Gazeta “Si”

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.