.png)
Nga Gazeta ‘Si’- Presidentja e Komisionit Europian, Ursula von der Leyen, vizitoi Serbinë, si pjesë e turneut të saj vjetor në Ballkanin Perëndimor.
Që nga viti 2021, pothuajse të gjitha vizitat e saj në Beograd kanë përfshirë deklarata lëvdimi për reformat dhe progresin e Serbisë në fushat e sundimit të ligjit dhe demokracisë.
Këto deklarata kanë krijuar gjithnjë e më shumë polemika, pasi janë bërë në kontekstin e krizave të zgjatura në këto fusha, qoftë kushtet zgjedhore, pluralizmi i medias apo pavarësia e gjyqësorit. Ato shkaktuan reagime negative nga një pjesë e madhe e publikut, përfshirë ata që e konsideronin Bashkimin Europian si një aleat kur bëhet fjalë për këto fusha.
Ndërsa Von der Leyen viziton Serbinë këtë vit, reformat që Serbia u zotua të zbatojë dhjetorin e kaluar për të hapur një klaster të ri me BE-në, duke përfshirë zgjedhjen e rregullatorit të ri të medias dhe rishikimin e regjistrit të votuesve, ende nuk janë materializuar.
Ndërkohë, vendi ka parë pothuajse një vit protestash të udhëhequra kryesisht nga lëvizja studentore pas shembjes vdekjeprurëse të stacionit hekurudhor të Novi Sadit në nëntor 2024, e cila ngriti çështjet e mungesës së transparencës, respektimit të procedurave dhe korrupsionit të mundshëm.
Përgjigja e qeverisë ndaj protestave është bërë më represive me kalimin e vitit.
2021: “Është e mahnitshme të shohësh progresin”
Në vitin 2021, gjatë vizitës së saj të parë në Serbi si pjesë e turneut të saj në Ballkanin Perëndimor, Ursula von der Leyen përshëndeti, siç tha ajo, faktin që Serbia i kushton një vëmendje të fortë reformave themelore.
“Ju përgëzoj për hapat që keni ndërmarrë. Kjo është jashtëzakonisht e madhe. Keni bërë shumë punë të palodhur. Kjo punë e palodhur shpërblehet. Është e mahnitshme të shohësh progresin”, tha Presidentja Von der Leyen në një konferencë për shtyp me Presidentin Vuçiç.
Në kohën kur ajo po e thoshte këtë, parlamenti i Serbisë ishte pa parti opozitare, pasi ato kishin bojkotuar zgjedhjet parlamentare të vitit të kaluar, duke përmendur kushtet e padrejta të zgjedhjeve.
Një dialog ndërpartiak për përmirësimin e kushteve zgjedhore, i ndërmjetësuar nga Parlamenti Europian, ishte në vazhdim në atë kohë, por dha shumë pak rezultate të prekshme. Zgjedhjet e ardhshme në Serbi, veçanërisht ato të dhjetorit 2023, vazhduan të prodhonin shumë polemika dhe të tërhiqnin kritika nga vëzhguesit.
Parlamenti pa opozitë miratoi një reformë kushtetuese në fund të vitit 2021 për të rritur pavarësinë e gjyqësorit, për të cilën Serbia u shpërblye duke hapur një Grup të ri kapitujsh në negociatat me BE-në – hera e fundit që kjo ka ndodhur.
Raporti i Komisionit Europian për Serbinë i vitit 2024 vuri në dukje se “presioni i tepërt mbi gjyqësorin mbetet një shqetësim”.
2023: “Urime për reformat në media”
Fjalimi i Von der Leyen në Serbi në vitin 2022 u përqendrua në diversifikimin e burimeve të energjisë në vend – një tjetër çështje aktuale sot – por ajo gjithashtu nuk humbi një mundësi për të vlerësuar se lidershipi serb ishte “shumë i angazhuar” në tema të tilla si pavarësia e gjyqësorit dhe lufta kundër korrupsionit.
Megjithatë, vizita e vitit 2023 ishte më e paharrueshme në këtë drejtim, pasi presidentja e Komisionit Europian e përgëzoi presidentin Vuçiç për “përfundimin e reformave të rëndësishme mbi lirinë e medias”. Deklarata u bë në kontekstin e miratimit të fundit të Ligjit të ri për Median Elektronike.
Ndërkohë që miratimi i ligjit ishte me të vërtetë pjesë e axhendës së Serbisë në BE, që në atë kohë, teksti u kritikua nga shumë ekspertë për dispozita të tilla si lejimi i kompanisë shtetërore Telekom të zotëronte media. Telekomi më parë ishte përshkruar si një armë e partisë në pushtet për të vendosur dominimin mediatik në Serbi, dhe roli i tij është vënë përsëri në pikëpyetje në polemikat e fundit në lidhje me të ardhmen e medias së pavarur të mbetur .
Ligji për median që Ursula von der Leyen e vlerësoi gjithashtu i dha fund mandatit të Këshillit të Autoritetit Rregullator për Median Elektronike (REM) në vitin 2024.
Në letër, ky është organi mbikëqyrës më i rëndësishëm i medias në vend. Megjithatë, Këshilli i ri nuk është zgjedhur që nga nëntori i kaluar, pavarësisht faktit se qeveria premtoi ta bënte këtë për të hapur Grupin 3.
Kritikët e kanë akuzuar partinë në pushtet se nuk dëshiron të heqë dorë nga ndikimi i saj mbi shumicën e anëtarëve të Këshillit, të cilin e kishte pasur më parë.
2024: “Veprat tuaja ndjekin fjalët tuaja”
Në fjalimin e saj të vitit të kaluar në Beograd, Ursula von der Leyen promovoi Planin e ri të Rritjes për Ballkanin Perëndimor dhe vlerësoi se Serbia ka treguar se mund të përmbushë standardet e nevojshme.
“Ju jeni zotuar të zbatoni reformat, në veçanti mbi bazat, siç sapo thatë, të sundimit të ligjit dhe demokracisë. Dhe keni treguar se veprat ndjekin fjalët tuaja”, tha von der Leyen.
Disa ditë pas këtij fjalimi, tenda e stacionit hekurudhor të Novi Sadit u shemb, duke shkaktuar valën më të madhe të protestave antiqeveritare deri më tani.
Në javët e para të protestave, Vuçiç udhëtoi për në Bruksel për të lobuar për hapjen e Grupit 3, duke u zotuar të zgjedhë Këshillin e ri të REM dhe të fillojë zbatimin e rekomandimeve zgjedhore të OSBE-ODIHR-it, veçanërisht ato që lidhen me rishikimin e regjistrit të votuesve.
Pothuajse një vit më vonë, kjo nuk ka ndodhur, pavarësisht nxitjes nga Presidenti i Këshillit Evropian, António Costa dhe vetë Ursula von der Leyen gjatë takimit të tyre me Vuçiçin në mars…
Burimi: European Western Balkans/Përshtati Gazeta Si
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
