Rekordi i jashtëzakonshëm i Helsinkit, zero vdekje në rrugë në një vit

Gazeta Si – Helsinki nuk ka pasur asnjë aksident me fatalitet në rrugë në 12 muajt e fundit. Ky është një rekord që kryeqyteti finlandez sapo e ka arritur (vdekja e fundit në një aksident ishte në fillim të korrikut 2024) dhe e bën atë unik në botë.

Kjo, vjen pavarësisht faktit se Helsinki, i cili me 650,000 banorët e tij është shtëpia e mbi një të dhjetës së popullsisë së Finlandës, vitin e kaluar pa një numër rekord turistësh: 4.5 milionë qëndrime brenda natës, të cilat kontribuan në mbipopullimin e rrugëve të qytetit.

Pak fat ndoshta nevojitet, por kryeqyteti finlandez i kishte vënë vetes qëllimin për zero vdekje në rrugë deri në vitin 2050 dhe vitet e fundit ka zbatuar një sërë politikash të sigurisë rrugore që kanë rezultuar vendimtare, duke filluar me limitin e shpejtësisë prej 30 km/orë në shumë zona të qytetit.

“Shumë faktorë kontribuan në këtë rezultat, por kufijtë e shpejtësisë janë ndër më të rëndësishmit”, – tha për faqen finlandeze të internetit “Yle”, Roni Utriainen, inxhinier trafiku në Departamentin e Mjedisit Urban të qytetit.

Sot, mbi gjysma e rrugëve të Helsinkit kanë një kufi shpejtësie prej 30 kilometrash në orë (tradicionalisht, kufiri ishte 50), dhe me fillimin e vitit shkollor, kufiri do të shtrihet në të gjitha rrugët pranë shkollave të të gjitha niveleve.

Rekordi i kryeqytetit finlandez është (aktualisht) unik, por efektet e uljes së shpejtësisë në vdekshmërinë nga aksidentet rrugore tani janë të njohura mirë.

Një studim i vitit 2024 nga dy studiues nga Politekniku i Athinës, të cilët analizuan të dhëna nga 40 qytete evropiane, tregoi se “futja e kufijve të shpejtësisë prej 30 km/orë në zonat urbane ka shpëtuar mbi 40% të jetëve njerëzore, së bashku me ndikime të konsiderueshme pozitive në mjedis, energji dhe shëndet, me konsum më të ulët të karburantit dhe një rritje të ecjes dhe çiklizmit”.

“Kur shpejtësia rritet, rritet edhe rreziku i aksidenteve dhe ashpërsia e tyre: një rritje prej 5% e shpejtësisë mesatare çon në një rritje prej afërsisht 10% të të gjitha aksidenteve që rezultojnë në lëndime dhe një rritje prej 20% të aksidenteve fatale. Numri i vdekjeve të këmbësorëve rritet nga 10% në përplasjet me 30 kilometra në orë, në 90% në përplasjet me 50 kilometra në orë. Rreziku i vdekjes është pothuajse pesë herë më i lartë në përplasjet midis një makine dhe një këmbësori me 50 kilometra në orë sesa në të njëjtin lloj përplasjeje me 30 kilometra në orë”, shpjegoi Eva Michelaraki, autore e studimit së bashku me George Yannis.

Shpejtësia gjithashtu rrit aksidentet, sepse zvogëlon kohën e reagimit të njerëzve dhe manovrimin e makinës.

Sipas dy studiuesve, kufizimi i shpejtësisë prej 30 km/orë ka ulur aksidentet me 40% në Paris, 16% në Zyrih, 10% në Bruksel, 9% në Helsinki, 46% në Londër dhe 38% në Edinburg.

Spanja futi kufizime shpejtësie prej 30 km/orë në shumicën e rrugëve të qytetit në vitin 2019: “Pas dy vitesh zbatimi, Spanja ka regjistruar një ulje prej 20% të vdekjeve në rrugët urbane, me një ulje prej 34% për çiklistët, 31% për të moshuarit dhe 24% për këmbësorët”, shpjegojnë studiuesit.

Në Bolonjë, “midis 15 janarit dhe 14 prillit 2024, pati një rënie prej 13.4% të aksidenteve me lëndime dhe një rënie prej 17% të aksidenteve pa lëndime krahasuar me vitin e kaluar”.

U vu re gjithashtu një rënie prej 14.7% e këmbësorëve të përfshirë në aksidente (nga 102 në vitin 2023, në 87 në vitin 2024)”.

Studiuesit vlerësojnë gjithashtu se nëse një qytet si Athina do të vendoste një limit shpejtësie prej 30 km/orë në qendër të qytetit, do të kursente 130 milionë euro gjatë 10 viteve falë uljes së kostove për shkak të aksidenteve rrugore.

Por kufizimet e shpejtësisë nuk janë të mjaftueshme për të arritur rezultatet e Helsinkit, edhe pse janë të nevojshme.

“Projektimi i rrugëve ka luajtur një rol themelor. Në vitet e fundit, infrastruktura për këmbësorë dhe çiklistë është përmirësuar ndjeshëm. Për më tepër, bashkëpunimi me policinë rrugore është intensifikuar dhe janë futur më shumë kamera mbikëqyrjeje dhe sisteme automatike kontrolli”, shpjegon faqja e internetit “Yle”.

Sistemet e përmirësuara të sigurisë së makinave kanë kontribuar gjithashtu.

Dhe qyteti i inkurajon njerëzit të mos i përdorin ato: “Transporti publik në Helsinki është i shkëlqyer, gjë që zvogëlon përdorimin e makinave dhe, rrjedhimisht, numrin e aksidenteve të rënda”, shpjegoi inxhinieri i trafikut, Utriainen.

Rezultati është se në 12 muajt e fundit, ka pasur vetëm 277 aksidente rrugore me të lënduar dhe pa vdekje (në fund të viteve 1980, kishte më shumë se tre herë më shumë, me rreth tridhjetë vdekje në vit),

Përshtati: Gazeta “Si”