.png)
Nga Rachel Monroe – Në Filadelfia, brenda një ndërtese të stilit neogrek, ndodhet një nga institucionet më të veçanta dhe të debatueshme të historisë mjekësore: Muzeu Mütter. Prej themelimit të tij në shekullin XIX nga Kolegjiumi i Mjekëve të Filadelfias, ky muze është bërë i njohur për koleksionin e tij të jashtëzakonshëm të relikeve anatomike, përfshirë kafka, organe të konservuara, skelete me sëmundje të rralla dhe instrumente kirurgjikale historike.
Nuk është një vend për zemrat e ndjeshme, por një hapësirë që ka provokuar mendimin dhe ka sfiduar tabutë për më shumë se një shekull.
Megjithatë, së fundmi muzeu ka hyrë në një periudhë krize. Vitrinat janë zbrazur, ekspozitat janë mbyllur, dhe shumë nga materialet që përbënin thelbin e muzeut janë hequr nga publiku. Kjo ka ndodhur si pasojë e një riorientimi institucional të ndërmarrë nga drejtuesit e rinj të Kolegjiumit, nën drejtimin e presidentes Mira Irons.
Ajo vendosi të pezullonte një pjesë të madhe të ekspozitës për të rishikuar në mënyrë etike mënyrën se si ishin mbledhur, përpunuar dhe shfaqur mbetjet njerëzore, sidomos ato për të cilat mungonte një dokumentim i qartë i pëlqimit.
Ky vendim ka ngjallur një reagim të madh nga komuniteti shkencor, nga punonjësit e mëparshëm të muzeut, por edhe nga publiku i gjerë. Dhjetëra mijëra njerëz kanë firmosur një peticion për të “shpëtuar Mütter-in”, ndërsa shumë studiues kanë kritikuar mbylljen e një hapësire që nuk ishte thjesht muze, por një vend reflektimi mbi trupin, vdekjen dhe të papërshkrueshmen.
Ata e konsiderojnë këtë një shembull të një qasjeje të re që, në përpjekje për të qenë etikisht e ndjeshme, rrezikon të fshijë historinë dhe të zhbëjë mundësinë për të mësuar nga të shkuarat e vështira.
Nga ana tjetër, drejtuesit e Kolegjiumit e mbrojnë këtë lëvizje si një nevojë për të rivlerësuar raportin mes shkencës, publikut dhe respektit për individin. Në thelb të debatit qëndron një pyetje e vjetër: a mund të tregojmë historinë e trupit njerëzor pa rënë në shfrytëzim apo spektakël? Dhe, nëse po, si ta bëjmë këtë në mënyrë që të ruajmë integritetin, por edhe të mos heqim dorë nga e vërteta?
Mütter ka qenë një eksperiment i rrallë në këtë drejtim. Një vend ku turpi i trupit, ndjeshmëria ndaj vdekjes dhe kureshtja për të panjohurën bashkëjetonin.
Sot, me muret e zbrazëta dhe heshtjen që ka zëvendësuar pyetjet, shumë e shohin këtë si fundin e një epoke. Të tjerë, si një mundësi për ta rindërtuar muzeun mbi baza më të qëndrueshme etike.
Çfarëdo të ndodhë, kriza e Mütter-it është simptomë e një debati më të madh që po zhvillohet në shumë institucione kulturore në SHBA dhe më gjerë: si të tregojmë historinë e njeriut pa e zhveshur atë nga dinjiteti? Dhe a mundet vetë muzeu të mbetet një vend i gjallë mendimi, kur heshtja fillon të zë vendin e tij?
Burimi: The New Yorker. Pershtati : Gazeta SI
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
