Shqipëria mes vendeve me ndotjen më vdekjeprurëse të ajrit në Europë

15:08 - 20 Janar 2025

Vdekjet nga ndotja e ajrit kanë rënë në BE, por shkalla e vdekshmërisë ishte e lartë në disa vende si Bullgari, Poloni, Hungari por dhe në Shqipëri.

Ndotja e ajrit vrau 357,000 njerëz në Bashkimin Evropian në vitin 2022, por rreziku i gjithsecilit varet kryesisht nga vendi ku jeton.

Maqedonia e Veriut kishte shkallën më të lartë të vdekshmërisë në Evropë në vitin 2021, me 255 vdekje të parakohshme nga ekspozimi ndaj grimcave të imta për çdo 100,000 njerëz. Më pas ishte Serbia me një shkallë vdekshmërie prej 217 dhe Mali i Zi me një shkallë prej 174. Në Shqipëri, shkalla e vdekshmërisë ishte 164 vdekje të parakohshme për 100 mijë banorë.

Shumica e këtyre vdekjeve janë nga ekspozimi ndaj grimcave të imta, ose PM2.5, që vijnë nga pluhuri, tymi dhe shkarkimi. Por dhjetëra mijëra janë për shkak të dioksidit të azotit nga djegia e karburantit, si dhe ozonit, i cili gjendet në smog.

Ndotja e ajrit është e lidhur me një sërë problemesh shëndetësore, duke përfshirë sëmundjet e zemrës dhe të frymëmarrjes, goditjet në tru, diabetin, kancerin e mushkërive dhe lindje të parakohshme.

Ekspozimi është veçanërisht i rrezikshëm për të moshuarit, fëmijët dhe njerëzit me gjendje shëndetësore jo të mirë.

Ndërsa numri i vdekjeve të lidhura me PM2.5 ra me 45 për qind nga 2005 në 2022, Agjencia Evropiane e Mjedisit thotë se ndotja e ajrit “mbetet rreziku më i madh për shëndetin mjedisor në Evropë”.

EEA paralajmëroi gjithashtu se ndotja e ajrit dëmton ekonominë e Evropës përmes kostove më të larta të kujdesit shëndetësor, jetëgjatësisë më të ulët dhe uljes së produktivitetit në punë. Ndotja e ajrit dëmton gjithashtu mjedisin, duke përfshirë cilësinë e ujit dhe tokës.

Në vitin 2024, BE-ja miratoi rregulla më të rrepta të cilësisë së ajrit që synojnë të afrojnë nivelet e ndotjes me standardet globale të shëndetit.

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.