Nga David Robson- Disa hapa të thjeshtë për të përmirësuar marrëdhëniet tuaja mund t'ju ndihmojnë të siguroheni se jeni lloji i mikut që dëshironi të kishit vetë.
Qeniet njerëzore janë jashtëzakonisht të paafta në njohjen e dështimeve të tyre. Ne mund të ankohemi për arrogancën, injorancën ose marrëzinë e një personi tjetër, pa marrë parasysh të metat e mëdha që mund të gjejmë te vetja.
Kjo pikë e verbër do të jetë e dukshme në secilën prej miqësive tona. Pa menduar kurrë të bëjmë dëm, veprimet tona të pamenduara lëndojnë njerëzit që duam më së miri. Unë po flas për ‘mizori’ të rastësishme dhe jo për keqdashje të qëllimshme.
Ndërsa shkruaja librin tim të fundit mbi shkencën e lidhjeve shoqërore, zbulova se "marrëdhëniet ambivalente" mund të shkaktojnë edhe më shumë dëm për mirëqenien sesa figurat thjesht keqdashëse që janë parashikueshëm të pakëndshme. Për fat të mirë, gjetjet e hulumtimit mund të na ndihmojnë të zhvillojmë strategji të thjeshta por të fuqishme për të identifikuar zakonet tona më të këqija dhe për të zbutur dëmin e tyre. Këtu janë pesë mësimet e mia të preferuara për të shmangur të qenit një mik toksik.
Jini të qëndrueshëm
Askujt nuk i pëlqen të mbahet në një gjendje pasigurie, një fakt që mund të shihet në reagimet e njerëzve ndaj dhimbjes fizike. Archy de Berker në Institutin e Neurologjisë UCL në Britani, dhe kolegët e tij, u kërkuan njerëzve të luanin një lojë kompjuterike që jepte një goditje të lehtë elektrike sa herë që gjenin një gjarpër të fshehur nën një shkëmb virtual. Për të ekzaminuar efektet e pasigurisë në përgjigjen ndaj stresit, studiuesit ndryshuan sa gjasa do të ishte që një shkëmb të fshihte një gjarpër gjatë eksperimentit dhe matën shenjat fiziologjike të ankthit, të tilla si djersa dhe zgjerimi i bebëzës.
Çuditërisht, pjesëmarrësit prireshin të shfaqnin një përgjigje më të theksuar ndaj stresit kur kishte vetëm 50% mundësi për t'u tronditur, krahasuar me skenarët kur ata e dinin me siguri se dhimbja po vinte.
Sjellja e njëjtë mund t'i vendosë njerëzit përreth nesh në një gjendje të ngjashme pritjeje. Në studimet që shohin miqësi të paparashikueshme, shkencëtarët u kërkojnë pjesëmarrësve të imagjinojnë të shkojnë te një mik për këshilla, mirëkuptim ose favor. Ata u kërkojnë atyre t'u përgjigjen pyetjeve të mëposhtme, në një shkallë nga një (aspak) në gjashtë (jashtëzakonisht):
-Sa e dobishme është lidhja juaj?
-Sa e mërzitshme është lidhja juaj?
Kushdo që nxjerr dy ose më shumë në të dyja pyetjet konsiderohet një "lidhje ambivalente" dhe dyshimi i natyrshëm për reagimin e tyre mund të jetë një burim serioz stresi. Në një studim, mjafton të dihej se miqtë e tyre ambivalent ishin ulur në dhomën tjetër për të rritur presionin e gjakut të pjesëmarrësve.
Mund të mos jemi gjithmonë në gjendje të ofrojmë mbështetjen për të cilën miqtë tanë kanë nevojë, por mund të përpiqemi të jemi pak më të besueshëm në përgjigjet tona. Ne mund të mësojmë të menaxhojmë më mirë humorin tonë të keq, për shembull, në mënyrë që të mos zemërohemi nëse miqtë tanë na afrohen në momentin e gabuar - në vend që t'i vendosim ata sipas dëshirës së motit tonë emocional.
Shmangni iluzionin e transparencës
Secili prej nesh është i bllokuar në mendjet tona, por ne mbivlerësojmë se sa mirë mund të lexojnë të tjerët gjendjen tonë emocionale, një fenomen që ndonjëherë njihet si iluzioni i transparencës.
Kjo mund të jetë e dukshme në intervistat e punës: ne supozojmë se ankthet tona janë të shkruara në të gjithë fytyrën tonë, por ndjenjat e ankthit shpesh janë shumë më të vështira për t'u dalluar sesa e kuptojmë. Ky gabim i zakonshëm njohës mund të na pengojë gjithashtu të ndajmë vlerësimin tonë për të tjerët, duke u dhënë atyre përshtypjen se janë të neglizhuar dhe të nënvlerësuar.
Amit Kumar, në Universitetin e Teksasit në Austin dhe Nicholas Epley, në Universitetin e Çikagos, u kërkuan grupeve të pjesëmarrësve të shkruanin letra mirënjohjeje për njerëzit e rëndësishëm në jetën e tyre. Duke përdorur sondazhe për të matur pritshmëritë e shkruesve të letrave dhe reagimet aktuale të marrësve, studiuesit zbuluan se njerëzit vazhdimisht nënvlerësonin se sa i befasuar do të ishte personi tjetër kur merrte fjalët e tyre të mira dhe sa mirë do t'i bënte të ndiheshin. Ata supozuan se personi tjetër tashmë e dinte se sa mirënjohës ishin.
Sigurisht, është e mundur që gjuha jonë e trupit të përcjellë ngrohtësinë dhe vlerësimin tonë tek të tjerët, por ne nuk mund të mbështetemi në këtë fakt, që do të thotë se shpesh do të bënim shumë më mirë t'i shprehnim ato ndjenja me fjalë.
Vërtetoni ndjenjat e të tjerëve (por shtyjini ata të marrin në konsideratë perspektiva të reja)
Kur dikush po kalon një kohë të vështirë, ata shpesh do të kërkojnë natyrshëm mirëkuptim nga të tjerët. Një përgjigje empatike mund të vërtetojë ndjenjat e tyre, gjë që lehtëson një pjesë të stresit të tyre. Një mik toksik mund të jetë shumë shpërfillës ose gjykues në lidhje me ndjenjat tuaja, duke rezultuar në një ndjenjë refuzimi që vetëm i shton barrës emocionale të personit.
Megjithatë, vetëm sepse ndiejmë simpati për dhimbjen e dikujt nuk do të thotë se duhet të pajtohemi me gjithë zemër me interpretimin e situatës nga ana e tyre. ‘Ofertat’ më efektive të mbështetjes emocionale shpesh përfshijnë inkurajim ose këshilla që i ndihmon ata të shohin problemet e tyre nga një këndvështrim i ri.
Në të vërtetë, një numër në rritje i kërkimeve psikologjike sugjeron se thjesht inkurajimi i dikujt për të shfryrë, pa asnjë përpjekje për të riformuluar problemet e tij, mund të inkurajojë vetëm përsiatje dhe të përforcojë shqetësimin e tyre në afat të gjatë. Kjo tendencë e ngjashme për të ushqyer emocionet e tjetrit, pa i ndihmuar ata të ndryshojnë situatën e tyre, është një formë tjetër toksiciteti në miqësi.
Festoni sukseset e njëri-tjetrit
Empatia është po aq e rëndësishme në ndarjen e emocioneve pozitive. Dhembshuria, e cila rrjedh nga latinishtja për "dhimbje të përbashkët", pranohet mirë si themeli i miqësisë, por rëndësia e lumturisë së përbashkët, është shumë më pak e njohur.
Kjo neglizhencë është përfshirë në kërkimin shkencor. Kur Shelly Gable në Universitetin e Kalifornisë, Santa Barbara dhe Harry Reis në Universitetin e Rochester, Nju Jork, anketuan literaturën e psikologjisë në vitin 2010, për shembull, ata zbuluan se numri i artikujve të botuar që fokusoheshin në ngjarje negative të jetës ishte më i madh se ata që fokusoheshin në ngjarje pozitive të jetës me më shumë se shtatë me një.
Kjo tani po ndryshon, me studime të shumta që zbulojnë se bisedat tona rreth lajmeve të mira mund të jenë po aq të rëndësishme sa dhembshuria për zhvillimin dhe ruajtjen e marrëdhënieve të shëndetshme. Një mik mbështetës duhet të përgjigjet në mënyrë aktive dhe konstruktive, duke kërkuar më shumë informacion, duke diskutuar implikimet dhe duke shprehur gëzimin ose krenarinë e tij. Megjithatë, shumë njerëz përgjigjen në mënyrë shumë pasive, duke ndryshuar shpejt temën, për shembull, ndërsa disa janë aktivisht destruktivë, duke bërë komente që përpiqen të minimizojnë rëndësinë e ngjarjeve.
Me shpërqendrimin e jetës së përditshme, ne mund të harrojmë t'u kushtojmë këtyre momenteve vëmendjen që meritojnë, por nëse duam të jemi një mik i mirë, duhet të harxhojmë kohë dhe përpjekje për të festuar sukseset e miqve tanë, sado të vogla apo të mëdha qofshin ato.
Bëhu i pari që kërkon falje
Të gjithë bëjnë gabime, por pak do të kërkojnë falje lirisht, duke lejuar që pakënaqësia të acarohet në lidhjet shoqërore shumë kohë pasi është kryer vepra.
Hulumtimi psikologjik sugjeron se ekzistojnë katër pengesa kryesore për të kërkuar falje në mënyrë efektive: ne nuk e vlerësojmë dëmin që kemi shkaktuar; supozojmë se vetë akti i kërkimit të faljes do të jetë shumë i dhimbshëm dhe i turpshëm; ne besojmë se falja do të bëjë pak për të riparuar marrëdhënien; dhe së fundi, ne thjesht mund të mos kuptojmë se çfarë përbën një falje të mirë, kështu që nuk arrijmë të themi fjalët që do të jenë të nevojshme për shërim.
Për të siguruar që falja juaj të jetë efektive, duhet t'i jepni personit tjetër mjaft kohë për të shprehur lëndimin e tij për atë që ka ndodhur. Më pas duhet të pranoni përgjegjësinë për shkeljen, të shprehni keqardhje (të vërtetë) ose trishtim, të ofroni riparimin e dëmit dhe të shpjegoni se si do të shmangni përsëritjen e një gabimi të ngjashëm.
Çdo marrëdhënie do të ketë uljet dhe ngritjet e veta: kjo është natyra e sjelljes njerëzore dhe kompleksiteti i jetës sonë shoqërore. Megjithatë, duke zbatuar këto pesë këshilla të thjeshta për një lidhje më të fortë, ju mund të shmangni lehtësisht gabimet më të zakonshme, duke u siguruar që jeni lloji i shokut që dëshironi të kishit vetë.
*David Robson është shkrimtar shkencor i vlerësuar me çmime dhe autor i The Laws of Connection, i cili shqyrton 13 strategji të bazuara në shkencë për të transformuar jetën tuaj shoqërore.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
